Тема: «Нуклеиновые кислоты». 10 класс

- Даю три задания на выбор, вы выбираете то, с которым вам удобнее работать.
(Зрительные, слуховые, тактильные).
I задание.
   Заполните пропуски в тексте.
В клетках имеется … типа нуклеиновых кислот … и … . Эти биополимеры состоят из … . Каждый … состоит,   в свою
очередь, из  (1,2,3,4) компонентов, соединенных … связями.  В состав ДНК входят следующие азотистые основания … . В
состав РНК - … . Число цепочек в ДНК … , а в РНК - …
II задание.
    Из предложенных компонентов составь таблицу.
         Строение ДНК  и РНК.
Виды 
НК
Местонахождение в клетке
Нуклеотиды
углевод
азотистое
основание
Фосфорная
кислота
III задание.
     Из предложенных ответов выберите правильные.
1.
Что представляет собой мономер нуклеиновых кислот (аминокислота, нуклеотид, молекула белка)?
2.
Что входит в состав нуклеотида (аминокислота, азотистое основание,  остаток фосфорной кислоты, углевод)?
3.
Какие вещества входят в состав нуклеотидов ДНК (аденин, гуанин, цитозин, урацил, тимин, фосфорная кислота,
рибоза, дизоксирибоза)?
4.
Какие вещества входят в состав нуклеотидов РНК (аденин, гуанин, цитозин, урацил, тимин, фосфорная кислота,
рибоза, дизоксирибоза)?
5.
Какую спираль представляет собой молекула ДНК (одинарную, двойную)?
6.
Какую спираль представляет собой молекула РНК (одинарную, двойную)?
Проверь себя по алгоритму. Оцени.
- Где, кроме ядра, находятся в клетке нуклеиновые кислоты?
- Что является мономером нуклеиновых кислот?
- Что входит в состав нуклеотида ДНК?
- Что входит в состав нуклеотида РНК?
3. По исследования психологов известно, что большинство мальчиков имеют аналитический склад ума, т.е они способны
общее разложить на составные части, а ум девочек чаще всего склонен к синтезу, к обобщению, к систематизации.  Поэтому
мальчики будут составлять схему и помогать девочкам, а девочки помогут мальчикам сделать выводы, ответить на вопрос,
почему ДНК носитель наследственной информации, а РНК только лишь посредник.
- Для этого я вам предлагаю следующее задание. Из предложенных компонентов составить схему взаимосвязи нуклеотидов
ДНК и РНК.
- А теперь посмотрим на мои цепочки, и сравните: правильно ли вы составили.
- Как соединены нуклеотиды в ДНК и РНК (фосфатная группа каждого следующего нуклеотида образует ковалентную связь
с сахаром предыдущего нуклеотида).
- Из скольких цепочек состоит РНК и ДНК?
-Почему   ДНК   двухцепочная   (потому   что   азотистые   основания   соединены   в   нем   комплементарно.   Между   азотистыми
основаниями возникает водородная связь).  
Правило Чаргаффа (1949г.). Количественное отношение гуанина всегда равны содержанию цитозин, а количество аденина
равно тимину.
4.   Лишь   после   открытия   двойной   спирали   ДНК   в   1953   году   и   установления   роли   нуклеиновых   кислот   в   передачи
наследственности наступила пора бурного расцвета исследований нуклеиновых кислот.
- Сейчас я вам предлагаю задания, их которых мы с вами выясним функции нуклеиновых кислот (лево,  правополушарные).
I задание.
Представьте себе, что ДНК в клетке исчезло. К чему это может привести. Вы можете придумать сказку, историю, научно-
фантастический рассказ.
II задание.  
   Заполните пустующие клетки в таблице.
Название
Содержание 
в %
Местоположение в клетке
Функции
и-РНК
25%
содержат информацию о
структуре белка
т-РНК
15%
цитоплазма, рибосомы
60-80%
ядрышко, рибосомы
Участвует в синтезе белка,
образует рибосомы
Проверь себя по алгоритму. Зачитать самые интересные истории.
- Почему же ДНК является носителем наследственной информации?
- Как соединены основания в ДНК, т.е.  к чему способна ДНК? (к самоудвоению)
РНК – одноцепочная  к самоудвоению не способна, т.к. принцип комплементарности  по равенству содержания основания
не выполняется.
5. Френсис Крик: «Значение ДНК столь велико, что никакое знание о ней не будет полным».
58

Итоговая самостоятельная работа.

Состоит из нуклеотидов: А, Т, Г, Ц.

Состоит из нуклеотидов: А, У, Г, Ц.

Углевод в составе нуклеотида – дезоксирибоза.

Углевод в составе нуклеотида – рибоза.

Молекула имеет вид одиночной спирали.

Молекула имеет вид двойной спирали.

Обеспечивает хранение и передачу наследственной информации

Участвует в биосинтезе белка.
Проверка. Оценка.
6. Итог.
- Все ли задания были выбраны в соответствии с вашим настроением, желанием?
-   В какой группе заданий хотелось бы выбрать другое?
-   Комфортно ли чувствовали на уроке?
-   Что бы хотелось выполнить ещё раз, а что сделать по-другому?
7. Домашнее задание.
ДНК→ РНК→ белок
-  Кто мне сможет объяснить эту схему?
-  Это наша работа на следующий урок. Дома вы должны рассмотреть первый этап – удвоение ДНК. Но сначала вам нужно
ещё раз просмотреть все задания, выполненные на уроке.
*****
ОҚО., Түркістан қаласы School-lyceum №4 named by S.Seifullin 
   Teacher: Junisova Guljamal 
School-lyceum №4 named by S.Seifullin    Teacher: Junisova Guljamal
Level: 8
th
 form
Date:28.11.2016
The theme of the lesson: There may be rocket cars.
Aims and objectives of the lesson: 1 Teaching students the use of the modal         verbs may and might. Doing writing and oral
exercises, to encourage students to make predictions  for the future. 2.Students will be able to discuss Aggie and Sunil’s points of
views and make their own predictions for the future. 3.Bringing up the students to be close to the environment and to use eco-friendly
technology in everyday life.
The visual aids: Slides,  posters, computer, CD .
The type of the lesson: Lesson discussion  
Interaction: Kazakh , Russian.
The procedure of the lesson: 
I.The Organization moment:
1. Greeting Marking absentees.
2. Talking to duties
3. Organizing classroom activities.
II.Checking up the homework
Exercise 6 p.33 (Student’s book) What would you do in these situation?
What would you do if …
1) be a rock star
2) become president of your country
3) meet am alien
4) win a trip to anywhere in the world
5) live in the North Pole
1.Second conditional.
Asking the structure of second Conditional 
If + Past Simple + would + infinitive 
2.Exercise 2. p 33.       What would you do if . . . 
3.Exercise 7. p 33.       Check your English.  Use the prompts to write second conditional sentences.
III.The Main Stage of the lesson:

There + may + be + rocket + cars 
 
Can you put the words in order?
How do you understand the theme?
2.Grammar spot.
Modal verbs:  may/might
1.
Used to speculate about the future, used for future predictions (болжам)
Ex:   There may be rocket cars.
         We might not go to picnic unless it stops raining.  Grammar spot
-
Modal verbs: may/might
Ex: There may be rocket cars
We might not go to pick nick unless it stops raining
-
Will 100%
It will rain
-
May 50%
It may rain
-
Might 30%
It might rain
-
Won’t 0%
It won’t rain
59

Speaking and Discussing. 
3.Making an acquaintance with Sunil and Aggie. 
This is Aggie, aged 14 and Sunil who is 15. They are the same age as you, they are teenagers like you. Now we are going to listen to 
the text. There they make some predictions for future. Listen to their predictions and then we shall discuss whose prediction you like 
most. They are speaking about what may or might happen in the future.
4.Vocabulary Expansion.
Rocket 
|ˈrɒkɪt|
ракета 
Road
|rəʊd| 
жол 
Accident
|ˈaksɪd(ə)nt|
оқыс оқиға, апат 
Webcams
|ˈwɛbkamz| 
веб-камера 
Communicate
|kəˈmjuːnɪkeɪt| 
байланысу 
Natural disaster
|ˈnatʃ(ə)r(ə)l  dɪˈzɑːstə |  
табиғи апат 
Hurricane
|ˈhʌrɪk(ə)n| 
дауыл 
Community
|kəˈmjuːnɪti| 
қоғамдастық 
Eco-friendly 
|eko ˈfrɛn(d)li|  
экологиялық зиянсыз 
Local
|ˈləʊk(ə)l| 
жергілікті
5.Listening to the text: Visions of the future.
6.Reading and translating.
7.Who thinks what? Ex:1(a). p34.
Write correct names for predictions.
 A: what does Aggie think?
8.Group works:
B: What Does Sunil think?
Aggie think that ….
1.There will be much faster cars.
2.the cars might fly through the air.
3.the roads may be busier.
4.the children won`t go to school.
5.there may be online classrooms.
6.children might use webcams to communicate
with their teachers.
7. We might have robot teachers.
Sunil think that …..
1. People may turn against technology.
2. People will form small communities.
3. People might live a simpler eco-friendly way of life.
4. People might grow their own food.
5. People make their own clothes. 
6. Life may be simpler.
7.  We might miss the good things technology.
8. It may be more difficult to find out information without the internet.
9.Writing.
Group A:  Ex:4. p24. Complete the sentences.
Group B:  Ex:5.  P25. Complete the sentences.
10. Conclusion:
a. Write your predictions for future. Try to use the modal verbs may/might.
That group who writes more predictions will get one score.
b. Answer the questions: 
1.How may cars travel in the future?
2.What may the classrooms be like?
3. How might children communicate with their teacher?
4. Why may there be fitness problems in the future?
5. What might cause hurricanes?
6.What`s Sunil`s predictions for future?
7.What is bad in Sunil`s prediction?
8.Whose prediction you like most? Why?
c. Video – Visions of the future.
d. Giving homework: Ex:6, 7. p25. (activity book)
e. Results and comments.
f. Feedback.  “How are you after this lesson?”
What you learned, what you want to learn?  
*****
Ақтөбе  облысы, Шалқар  ауданы Бозой  орта  мектебі
бастауыш  сынып  мұғалімі Мұратова Гулстан
Математика.   2 - сынып.                                                                
Сабақтың  тақырыбы: Қайталау
Мақсаты:
Білімділік: Оқушылардың өткен сабақтардан алған білімдерін пысықтап, қайталауға арналған есептер шығару. 
Оқушылардың білім  деңгейін тексеру, есепті әр түрлі тәсілмен шығару; кестелік қосу және азайтуды тиянақтау амалдардың
орындалу  ретін анықтауға  машықтандыру,
Дамытушылық:  Оқушылардың логикалық ойлау, есептеу қабілеттерін, танымдық қызығушылығын арттырып, ой өрісін 
кеңейту, өз бетінше шешім  қабылдап, қорытынды  шығару,  ой-пікірін білдіруін дамыту .
Тәрбиелік: Оқушыларды тапқырлыққа, жылдам ойлауға, ойын қорыта білуге тәрбиелеу, сабаққа белсенділікке, 
шапшаңдыққа баулу
Сабақтың типі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың түрі: қайталау
60

Сабақтың әдісі: Сұрақ - жауап, ойын, түсіндіру, қайталау,  ішінара ізденушілік
Қажетті құрал –жабдықтар:  тақта, оқулық, үлестірмелі карточкалар.
Сабақтың көрнекілігі: таратпа материалдар, ойындар,  слайдтар.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.    
 Психологиялық дайындық.
Математика қызық қой,
Есептерін сызып қой.
Математика үйренсең:
Озат бала боласың,
Космосқа да ұшасың,
Айға барып қонасың!
Үй тапсырмасын тексеру .  № 6 есеп.
Сабақтың барысы:   І. Алғашқы ұйымдастыру.
Қызықты есептеулер:
-Ағаш басында 2 балық отыр еді. Оларға тағы 2 балық ұшып келді.  Барлығы неше балық болды?
-Ертайдың бірнеше жаңғағы бар, ал Ақтайда одан 2-еуі артық. Оларда барлығы 6 жаңғақ болса, әр балада неше жаңғақ 
бар?
Серік пен Дулат  ыдыстағы  жаңғақты 3-тен бөліп алайын десе, бір жаңғақ жетпейді. Ыдыста неше жаңғақ болған?
Дәптерімізді ашайық
Қолға қалам алайық
Түп - түзу боп отырып,
Көркем етіп жазайық.
01            23        45         67      89    
Жаңа сабақ.   Қайталау.
Оқулықпен    жұмыс.        «Білегіңе  сенбе, біліміңе сен»
1-тапсырма.      Есептің шарты, сұрағы оқылады. Қысқаша жазу орындалады.
Қатысқандар -32 (о)
Келгендер -? 10 қыз  және 20 ұл
Келмегендер -?
-Есептің сұрағына бірден жауап беруге бола ма?  Неліктен?
-Өйткені  келген оқушылардың жалпы  санын білу керек . Ол үшін 10+20 жазуы орындалады.
-Сонда есеп неше амалмен орындалады?
-Есеп екі амалмен орындалады, Өйткені екі сұрақ бар.
32- (10+20)  = 2                  Жауабы : 2 оқушы хорға келмеген.
Осы есепті әр түрлі  тәсілмен шығару талап етіледі.
(32 -10 )  - 20  = 2
(32 – 20) - 10 =  2 
 2-тапсырма.   Үйірмелерге қатысқаны - 16
Қобызға – 2               Оқушылар өз  пікірлерін  дәлелдейді:   2+4 –екі үйірмеге қатысқан оқушы саны
Сырнай – 4                16- (2+4)  домбыраға  қатысқан оқушы саны
Домбыра-?     
Шешуі:     16 - ( 2 + 4 ) = 10
       1.       ( 16 – 2 ) - 4 =  10
        2.      (  16 – 4 ) - 2  =  10      
Жауабы:  домбыраға  10 оқушы  қатысады. 
 Сергіту сәті
                          Бір аттайық, екі аттайық
                          Орнымызда айналайық.
                          Бір аттайық, екі аттайық
                          Қарлығаш боп ұшайық.
61

3-тапсырма.  «Конверт - тапсырма»   Әр оқушы  конверттегі  тапсырманы  
орындайды.
Тиісті  жерге  жақша қой:
                    
(13 + 6 ) – 2 = 17            (17 – 2 ) + 3 = 18      19 - (9 + 2 ) = 8  
17 - (2 + 3 ) = 12             (16 – 2 ) + 2 = 12      15 - (1 + 1 ) = 13  
4- тапсырма.   «Ойлан,  жұптас, талқыла»    Жұптық   тапсырма.
Амалдардың  таңбасын және  жақшаларды  қой.                
        50 + 40 – 20 = 70                 20 – 10 + 80 = 90
       30 + 3 + 60 =  93                   75 + 4 – 30  = 49  
        96 – 40 + 6 = 50                    78 – 50 – 10 = 18
 Бекіту.    
 « Білгір  болсаң  шешіп көр,
Тапқыр  болсаң  тауып  көр!»
№ 6 тапсырма  орындалады.
9 + 5                       * - 5
19 + 5                     * - 5
29 + 5                     * - 5 
        Азамат,Ержан, Тоқтар бақылау  жұмысынан қандай баға  алғанын мұғалімнен  сұрағанда,  ол: «Ешкім  «2 »  алған  
жоқ,  бірақ  бағалар  әр  түрлі. Тоқтар  «3»  алған  жоқ,  Ержанның  бағасы  «3 »  те,  « 5 »  те  емес », - деді.  Балалардың  
әрқайсысы  қандай  баға  алған?
Жасыл қоршаудағы  тапсырманың     жауабы:    А- «3»,     Е-«4»,     Т- «5».
Бағалау 
Үйге тапсырма.    93 –бет, № 5  есеп.
Оқушының  өз жұмыстарын  бағалауы
Аты-жөні --------------------------------------------------------------------------2-сынып------------
Тапсырмалар
Мен жақсы
орындадым
              
жасыл
Мен  жартылай  орындадым,
бірақ  тағы
жұмыс  істеуім  қажет
сары
Маған  көмек  керек
қызыл
Түркістан қаласы
 Ж.Еділбаев атындағы  № 18 мектеп - гимназиясы
Тақырыбы:  “Ақ бесік – үй ішіндегі  үй”  
Жоба авторлары, сыныбы:  2“ә”сынып оқушысы Бекболат Мая Саматқызы                           
 Жетекшісі:  Бейсенбиева Гулайна 
Мақсаты:
1.
Қазақтың киелі мүлкі бесіктің пайдасын анықтау және дәлелдеу.
2.
Бесіктің бала дамуына әсерін зерттеу.
3.
Бесіктің құрылысымен танысу. 
4.
Бесікке байланысты салт-дәстүрлерді зерттеу
5.
Сауалнама жүргізу
Міндеті:
1.
Бесіктің нәресте денсаулығына пайдасын  насихаттау.
2.
 Бесікке қатысты салт-дәстүрлерді жаңғырту.
3.
 Қазіргі жастарды баласын бесікке бөлеуге үндеу
Өзектілігі:  Қазіргі кезде жас жұбайлар нәрестесін бесікке салуды азайтып бара жатыр. Заманауи жиһаздар ата-бабамыздан 
қалған қастерлі де киелі мүлік бесікті ысыруда, сонымен бірге салт-дәстүріміз де ұмытылуда. Сондықтан жастар арасында 
бесіктің пайдасын кең насихаттап, ақылды жиһазды қолдануға шақыру.
62

Кіріспе:
4.
    Бесік жасау алдында шеберлер ата-бабалары мен ұстаздарына сыйынып, Алла Тағаладан жұмыстың сәтті 
аяқталуын тілейді. Бесікке пайдаланылатын ағаштарды арша түтінімен үш қайтара айналдырып, аластап тазартып 
алғаннан кейін ғана іске кірісетін. 
5.
      Бесік –  ағаштан жасалатын қаңқа материалдарының, бөлшектерінің жалпы атауы. Ертеректе бесікті талдан иіп 
және қарағай, шырша, самырсын ағаштарының тақтайынан жіңішке етіп тіліп,  иіп жасаған. бесік жеңіл, берік, 
атқа өңгеруге ыңғайлы болады..
6.
    Қазақ бесікті ұрпақтан-ұрпаққа мұраға қалдырған. Кездейсоқ жағдайға байланысты қирап қалмаса, оны 
өздігінен отқа жағуға болмайды. Себебі ұрпақтың ғұмыры қысқа болады деп ырымдаған 
Бесіктің құралдары: Біздің асыл аналарымыз “Бір қолымен бесікті, бір қолымен әлемді тербетеді” ғой. Содан қазақ 
халқында “Бесіксіз үйде береке жок” деген аталы сөз бар. Және де данагөй бабаларымыз: “ Ел боламын десең, бесігіңді 
түзе”, “Тәрбие тал бесіктен басталады”  деп ұрпағына аманат етіп айтып кеткен. Қазақтың бесікті қатты қадірлейтіні 
соншалықты, атасы жатқан бесік немере, шөбере, шөпшегіне дейін де қастерлі мүлік ретінде сақталып,олардың бәрі де сол 
бесікке бөленіп, сол бесіктен өсіп ержетеді. Тіпті, қазақ өзінің кіндік қаны тамған атамекенін “Туған жерім – алтын бесігім”,
- деп атайды. “Әлди,әлди, ақ бөпем, Ақ бесікке жат бөпем”, деп басталатын “Бесік жырымен” нәрестені тербететін бесік – 
Орталық Азия мен Кавказ, Үндістан, Қытай жерін мекендеген көп халықтың, оның ішінде негізінен, қазақтардың ұл-қызын 
бөлеп, тербетіп ұйықтататын,  оянғанында емізіп, қолын шешіп ойнататын, балаласын суық, тіл көзден сақтайтынқасиетті 
ағаш төсегі. 
БЕСІК ЖЫРЫ
        1.Бесік жырының көбінесе айналып, толғану, еркелету түрінде айтылады. Бірақ, ананың өмірлік тәжірибесі - ауыл-
аймақ, қоршаған  табиғи ортаға байланысты көзқарасы көрініс береді 
Көзімнің ағы қарасы, 
Жүрегімнің парасы,
Дүние қамды ойлатпас,
Көңіліңнің данасы,
Әлди, балам, әлди-ай.
Айналайын балам-ай,
2. Бесік жырының осындай үлгісінде көшпелі этномәдени ортада
 ерекше қастерленген мәрттік, батыршылдық, 
ізгілік, адалдық, еңбеқорлық сияқты кісілік қасиеттер нәрестенің жарқын болашағының, оның азамат тұлғаға айналуының 
ілкімді ұстанымдары ретінде әспеттелінеді 
3. Бесік жырының сондай-ақ, диалогқа құрылған қайымдасып айтатын түрі де кездеседі:
     Менің балам қайда екен?
     Биік әсем тауда екен 
4. Бесік жырының авторлық нұсқалары да жоғарыда айтып өткендей дәстүрлі құрылымнан алшақ кетпейді 

жүктеу/скачать 6,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: