Теңіз ұңғымасының сағасын жабдықтау

ПБУ-дан бұрғыланған ұңғымаларды жою кезінде теңіз түбінен төмен барлық қаптамаларды кесіп, ұңғыманың сағасын теңіз түбінің деңгейіне дейін цемент ерітіндісімен толтыру қажет; бұл ретте аспалы баған бастары мен бұрғылау тақтасы ПБУ бортына көтеріледі.

Бұрғылау нүктесінен ПБУ алынғаннан кейін навигациялық су асты қауіптерін анықтау мақсатында түбін тексеру керек. Тексеру актісінің бір данасы тиісті гидрографиялық қызметке берілуі тиіс.

Ұңғыманы жою жұмыстары аяқталғаннан кейін ПБУ геологиялық қызметі "ұңғымада жою жұмыстарын жүргізу туралы анықтама" жасауы керек, онда мыналар көрсетілуі керек:

- цемент көпірлерінің нақты жағдайы және оларды сынау нәтижелері;

- ұңғыма оқпаны толтырылған сұйықтықтың параметрлері;

- ұңғыма сағасының орналасуы және оның жабдықтары;

- теңіз түбінің деңгейінен жоғары қалған корпус бөлігінің нақты биіктігі;

- ұңғыма оқпанының сағалық бөлігіндегі қатпайтын сұйықтықтың көлемі мен құрамы (қажет болған жағдайда).

Анықтамаға навигациялық су асты қауіптерін анықтау мақсатында теңіз түбін зерттеу актісінің бір данасы қоса беріледі.

Жұмыстарға бірнеше кезеңдер кірді, олардың көпшілігінде белгілі бір проблемалар болды.

Осылайша, алдын-ала кезең геологиялық-техникалық ақпаратты талдаудан, буферлік, құбырлы және бағанаралық қысымды (МКД) анықтау мақсатында ұңғыманың сағалық бөлігін тексеруден, сондай-ақ су бөлетін бағанның су асты бөлігін және жойылатын ұңғыманың айналасындағы түбінің бетін грифон түзілуіне тексеруден тұрды.

Геологиялық-техникалық ақпаратты талдау кезінде жойылатын ұңғымалар бойынша (бұрғылау және пайдалану тарихын, ағымдағы және күрделі жөндеу туралы деректерді, геофизикалық зерттеулердің нәтижелерін қоса алғанда) сенімді мәліметтерді жинауда қиындықтар туындады. Егер ұңғымада МКД болса, оқшаулау жұмыстарын жүргізу қажет, бірақ дәстүрлі оқшаулау әдістері уақыт өте келе оқшаулаудың қажетті сенімділігіне кепілдік бере алмайды. Ақырында, сүңгуірлер су бөлетін бағананың су асты бөлігін және ұңғыманың сағалық бөлігіндегі теңіз түбін зерттеді-алайда мұндай жұмыстардың мүмкіндігі қайраңның тереңдігімен және Акватория аймағының климаттық жағдайымен шектеледі.

Дайындық жұмыстары-техникалық жай-күйді бағалау жөніндегі операцияларды қоса алғанда, жойылатын ұңғыманың перфорация және ашық оқпан аралықтарында оқшаулау жұмыстарын жүргізуге, құбырішілік кеңістікті консервациялық сұйықтықпен тозаңдандыра отырып герметизациялауға дайындығын айқындау.

Мәселе осы кезеңде де туындады: стандартты цемент ерітінділерін қолдана отырып, дәстүрлі цемент көпірлерін орнату арқылы жойылатын ұңғыманың оқпанын тығыздау ұзақ уақыт бойы сапалы оқшаулауға кепілдік бере алмайды. Осылайша, 10 жыл бұрын жойылған ұңғымалардың цемент көпірлерінен алынған негізгі материал зерттелді.

Әрі қарай, сазды бұрғылау ерітінділері негізінде дайындалған ұңғымаішілік кеңістікті толтыру үшін консервациялық сұйықтықтарды дәстүрлі қолдану теңіз ұңғымаларын жою шарттарына сәйкес келмейді. Әр түрлі тереңдіктен алынған ұңғыма ішіндегі сұйықтық сынамаларын зертханалық талдау нәтижелері бойынша сазды және полимерглинді ерітінділер ұзақ сақтау мерзімінен кейін реологиялық және құрылымдық – механикалық қасиеттерін толығымен жоғалтады.

Сазды және полимерглинді ерітінділерге негізделген консервациялық сұйықтықтар микробиологиялық деструкцияға ұшырайды, бұл коррозиялық белсенділіктің жоғарылауымен бірге жүреді және пайдалану бағанының герметикасының бұзылуына әкелуі мүмкін.

Зертханалық талдауларға сәйкес, зерттелген сұйықтық сынамаларының коррозиялық белсенділігі жылына 0,41 мм құрады, бұл кейбір аралықтарда қабырға қалыңдығының 11-ден 5 мм-ге дейін төмендеуіне, сондай-ақ коррозиялық фистулалардың пайда болуына әкелді.

Үшінші кезең-гидравликалық құбыр кескіштерді қолдана отырып, төменгі деңгейден 3-5 м төмен тереңдікте (қолданыстағы заңнаманың талаптарына сәйкес) ПКОК-ты ішкі жағынан кесу, сонымен қатар оны алу, Бөлшектерге кесу және кәдеге жарату.

Келесі мәселе атап өтілді: гидравликалық құбыр кескіштерді қолдана отырып, ПИКОКТАРДЫ механикалық түрде кесу технологиясы тиімді емес және оны әрдайым жүзеге асыруға болмайды. Бұл процедура корпустың бөліктерін дәйекті кесуді және алуды қарастырады. Тәжірибе көрсеткендей, PGOC кесудің бұл әдісі бағандар арасында цемент сақинасы болмаған кезде тиімді (кесу нүктесінен жоғары). Әйтпесе, корпустың алынатын бөліктерін алдын-ала дәйекті түрде бұрғылау қажет. Мұндай операциялар айтарлықтай уақытты қажет етеді және нәтижеге кепілдік бермейді, ал пкок құрамындағы құбырлардың эксцентрикалық орналасуы жағдайында олар мүлдем мүмкін емес.

Соңында, соңғы кезең - магистральдың бағаналы бөлігін оқшаулау және рэперді орнату.

Ұңғымаларды жойғаннан кейін оларды таңбалаудың қолданыстағы тәртібі жер үсті ұңғымаларына ұқсас екенін және бұл ұңғыманың техникалық жай-күйін одан әрі бақылау және мониторингілеу бөлігінде теңіз кен орындарының ерекшелігіне сәйкес келмейтінін атап өтеміз.