«Индустриалдық-техникалық» институты

Жүзбелі бұрғылау қондырғыларынан Арктика теңіздерінің қайраңында бұрғыланған әрбір ұңғымаға оны жою бойынша үлгілік жоба жасалады. Бұл жоба Жер қойнауы мен қоршаған ортаны қорғау талаптарын ескере отырып, оқшаулау-жою жұмыстарын жүргізудің жеке жоспарларын әзірлеуге және қосымша жұмыстарды жүргізуге байланысты сметалық құжаттаманы жасауға негіз болады.

Жоюға жататын әрбір ұңғыма бойынша оқшаулау-жою жұмыстарын жүргізудің жеке жоспарын өндірістік бірлестік жасайды және бекітеді, флоттың гидрографиялық қызметімен, балық қадағалауымен және Су шаруашылығы министрлігінің бассейндік инспекциясымен келісіледі.

Құрамында улы және агрессивті компоненттері (күкіртсутегі және т.б.) бар немесе қысым қабаттарын ашқан кен орындарында орналасқан ұңғымаларды жою кезінде оқшаулау-жою жұмыстарын жүргізу жоспары ашық газ және мұнай фонтандарының пайда болуының алдын алу және жою жөніндегі әскерилендірілген жасақпен де келісіледі. Жойылатын ұңғымаларға цемент көпірлерін орнату және оларды сынау АВО өкілінің қатысуымен жүргізілуі тиіс.

Құрамында күкіртсутегі бар объектілерді ашқан ұңғымаларды жою кезінде жұмыстар мемлекеттік техникалық қадағалау органдарымен келісілген арнайы жоспарлар бойынша орындалады. Мұндай жоспарларда күкіртсутектің колонналар мен цемент көпірлеріне агрессивті әсерін болдырмау жөніндегі шаралар көзделеді. Ұңғымаларда оқшаулау-жою жұмыстарын орындау процесінде туындайтын асқынулар мен авариялар арнайы жоспарлар бойынша жойылады.

Мерзімді тексеру процесінде табылған жойылған ұңғымалардың сағасы ауданында мұнай, газ немесе қабат суларының шығуы пайда болған жағдайларда өндірістік бірлестік ластану көзін анықтау және оны жою жөнінде шұғыл шаралар қабылдайды.

Жойылатын ұңғымалар кенжарда қабаттан 15% жоғары қысым жасауға мүмкіндік беретін меншікті салмағы бар бұрғылау ерітіндісімен толтырылуы керек (сіңіру болмаған жағдайда).

Ұңғыманы төмендетілген пайдалану колоннасынсыз жою кезінде әлсіз газ-мұнай-су қаныққан объектілер жатқан аралықтарда цемент көпірлері орнатылуы тиіс. Әр көпірдің биіктігі қабаттың қуатына (биіктігіне) және шатырдан 20 м жоғары және қабаттың табанынан төмен болуы керек. Цемент көпірі биіктігі кемінде 50 м болатын жоғарғы объектінің төбесіне орнатылуы керек.

Кесіндісінде газ-мұнаймен қаныққан және су қысымы объектілері жоқ түсірілген пайдалану бағанасы жоқ ұңғыманы жою кезінде соңғы қаптама бағанының аяқ киімінде биіктігі кемінде 50 м цемент көпірі орнатылуы тиіс.

- бұрғылау құралының жоғарғы авариялық ұшы газ-мұнай-су қаныққан объектілерден төмен болған кезде, оларды сынау орынсыз болған кезде цемент көпірлері жұмыс жоспарына сәйкес орнатылады;

- бұрғылау құралының жоғарғы авариялық ұшы газ-мұнай-су қаныққан объектілерден жоғары болған және бұрғылау құбырларын алу мүмкін болмаған кезде цемент көпірлері бұрғылау құбырларының авариялық ұшының биіктігі кемінде 100 м және ұңғыманың сағасына байланысты соңғы корпустың аяқ киімдерінде кемінде 50 м болуы тиіс;

- бұрғылау құбырларының жоғарғы авариялық ұшы соңғы корпустық колоннада болған кезде мүмкіндігінше корпустық бағананың аяқ киімінен кемінде 50 м төмен бұрғылау құралының бұрылысын (жыртылуын) жүргізу және биіктігі кемінде 100 м цемент көпірін орнату (корпустық бағананың аяқ киіміне кемінде 50 м биіктікке кіре отырып).

Өз мақсатын орындаған түсіріп алынған пайдалану бағанасы бар ұңғыманы жою кезінде оған цемент ерітіндісін осы аймаққа қысыммен айдай отырып, соңғы объектінің сүзгі аймағынан кемінде 50 м биіктіктегі цемент көпірі орнатылуы тиіс (қабаттың қабылдағыштығы кезінде).

Конструкцияларында жекелеген секциялармен түсірілген аралық немесе пайдалану колонналары бар ұңғымаларды жою кезінде секциялардың түйісу аралықтарында түйісу орындарынан 20---30 м төмен және жоғары цемент көпірлері орнатылуы тиіс.

Конструкциясында цемент ерітіндісі толығымен көтерілмеген немесе алдыңғы бағаналардың аяқ киімдері жабылмаған құламалары бар ұңғымаларды жою кезінде құламаның басынан 20-30 м төмен және одан жоғары цемент көпірлері орнатылуы тиіс.

Барлық жойылатын тал ұңғымаларында ұңғыманың сағасына байланысты соңғы корпуста биіктігі кемінде 50 м цемент көпірі орнатылуы керек, цемент көпірінің төбесі теңіз түбінен 3---5 м төмен орналасуы керек.