Инженерлік жүйелер – бұл технологиялық кешендер, желілер мен жабдықтар, елді мекендер мен өндірістік өнеркәсіптерді электр және жылу энергияларымен қамтамасыз етеді.
Қала құрылысымен тығыз байланысты және оны құрайтын бөліктердің маңыздысы болып саналатын инженерлік жақсы жабдықталудың маңызды элементіне – қала мен аудандардың инженерлік желілері жатады. Қалалардың жақсы жабдықталуына тұрғылықты жердің санитарлық гигиеналық шарттары, тұрғындарға көліктік және инженерлік қызмет көрсету, қала территориясының жасанды жарықтануы, қала ортасының санитарлық тазарту заттарымен жақсаруы бойынша шаралар кіреді. Инженерлік қызмет көрсету - әртүрлі климаттық шарттардағы халықтың тіршілік әрекеті мен өмір сүруін қамтамасыз етеді. Инженерлік желілер қала құрылысының прогрессивті тенденциясын жүзеге асырудағы қажет құраушы бөлімшелер. Болашақ урбанизацияланған инфроқұрылымда тұрғындарды суық және ыстық сумен жабдықтау, кәріздер, газдандыру, жылыту, вентиляция, қалдықтарды жою және электр энергиясының желілерімен қатар инженерлік желілердің жаңа түрлерінің пайда болуының мүмкіндігі бар.
Қаланың жер асты коммуникациялары
. Қаланың жер асты коммуникациялары – тұрғындар үшін қолайлы жағдайлардың жоғары деңгейімен қамтамасыз ететін және қажетті санитарлы гигиеналық ұсыныстармен қанағаттандыратын инженерлік жабдықтардың негізгі элементі. Жер асты коммуникациялары ретінде сумен қамту (ыстық және суық су), тұрмыстық, өндірістік атмосфералық ластанған сулар, су ағыншалары, дренаж, газдандыру, энергиямен жабдықтау, сигнализация сияқты желілер, сонымен қатар радиотелефон және телеграф байланыстарының желілері салынады.
Жергілікті бөлімшелердің инженерлік жүйелерін жер асты және жер үсті желілерінің есептеме уақыт аралығында дамуын ескере отырып және олардың барлығын қосатын кешенді жүйе ретінде жобалайды. Жер асты желілерін көшелер мен жолдардың астына салады. Бұл үшін көшелер мен жолдардың көлденең профильдарында желілерді салатын орындарды қарастырады.
Қалалық жер асты коммуникациялары күнделікті даму үстінде және қалалық «ағзаның» маңызды бөлігі күрделі жүйені береді. Жер асты желілері транзитты, магистралды және таратушы болып бөлінеді.
Қала арқылы өтетін, бірақ қалада қолданылмайтын транзитты жер асты коммуникацияларға шыққан жерінен басқа жергілікті орындарға кеттетін газ өткігзіштері мен кен өткізгіштері жатады.
Магистралдыға қаланың негізгі желілері жатады, олар бойынша көлемді тұтынушыларға есептелген, тасымалдауыштардың негізгі түрлері жеткізіледі немесе әкетіледі. Оларды әдетте қаланың негізгі көлікті магистралдарының бағытында орналастырады.
Таратушы желілерге магистралды желілерден бөлініп, тікелей үйлерге жеткізілетін коммуникациялар жатады.
Желілердің бағыты, яғни трассасы геодезиялық түсірмелер материалдарын, жер үсті және жер асты сипаттамаларының мәліметтерін, жер астындағы сулардың деңгейін және т.б. жағдайларды ескере отырып, ауданның картасы бойынша таңдалынады.
Желілердің бағыты, яғни трассасы геодезиялық түсірмелер материалдарын, жер үсті және жер асты сипаттамаларының мәліметтерін, жер астындағы сулардың деңгейін және т.б. жағдайларды ескере отырып, ауданның картасы бойынша таңдалынады.
Коррозияның болмауы үшін жер асты желілерін жол көліктерінің жүріп өтетін жолымен және тұрақты тоқты жұтатын кабельдармен паралель бірге салуға болмайды, сонымен қатар ескі үйінділер мен қоқыстардың шекарасында салуға рұқсат етілмейді.
Жер асты және ішкі сулардың жоғары деңгейінде, жобаланған желілердің трассасында жер асты құрылыстарының көп болуы, жерлерде қатты қиылысқан жарлар мен сайлардың болуы және қиылысқан темір жолдардың болуы кезінде көбіне жер үсті желілеріне көп назар аударады.
Бірақ, тәжірибе көрсеткендей жер асты желілері жер үстіндегі желілерге қарағанда ұзақ уақыт қолданылады және жөндеу жұмыстары да аз. Сондықтан қалаларда, оның ішінде ең алдымен қалалардың шетінде, өнеркәсіптік аймақтарда, құрылысқа жатпайтын аудандарда және т.б. жерлерде жер асты желілерінің қолданылу мүмкіндіктерін де зерттеп, қарастырған жөн. Аса ауыр жер асты жағдайларында жер үстінің жылуөткізгіштері қолданылуы керек.
Желілердің трассасын таңдау кезінде, ең алдымен тасымалдауыштардың негізгі түрлерімен жабдықтау беріктігінің жағдайларымен, жергілікті тұрғындарға қызмет ету жұмыстарының қауіпсіздік шарттарымен және апаттар мен ақауларды тез арада жөндеу мүмкіндігімен жетекшілік ету керек.
ИНЖЕНЕРЛІК КОММУНИКАЦИЯЛАРДЫ ІШКІ ЖОБАЛАР
Бұл конфигурация төменде көрсетілген жүйелерін қамтиды.
Жылыту.
Өрт сөндіру.
Желдету.
Жайлағыш.
Кәріз және сумен жабдықтау
Қуат.
Жарықтандыру.
өрт туралы хабарлама адам.
Автоматтандыру.
