Институты ежелгі дәуір әдебиетінің антологиясы бес томдық ислдмғд дейімгі әдеби жәдігерлер I том ежелгі д ә у ір ә д е б и е т ін ің а н т о л о г и я с ы
Баку басылымында бұл сө з «Ү ш отыз» болуға тиіс делінген. Онысы 90 (көп) жасқа кел
жүктеу/скачать 24,62 Mb. Pdf көрінісі
|
ezhelgi duir debietinin antologiiasy tom 1
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕЖЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы
|
Баку басылымында бұл сө з «Ү ш отыз» болуға тиіс делінген. Онысы 90 (көп) жасқа кел дегені. 242 А мма - кұранның 76 сүр есін ің бастапкы сөзі. 243 Кербала - Евфрат өзен ін ің батыс бетіндегі шөл. Сол ж ерде 680 жылы Хұсайы нды Язит өлтірген, Х асан одан бұрын өлген еді. Язит (6 8 0 — 6 83) - араб халифы. 244 Оспан - төрт шахарярдың (жарды ) бірі. 441 £ Һ Г Т Ч Һ ЕЖЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы кұрмет! Т ізелерін бүгіп, нам аз оқы ған ерлі-зайы п ты ж үб ай л арға — құрмет! Талай ж ы лды басы нан кеш іріп, ш аш ы ап п ақ қудай болған қарт-қарияларға - құрмет! К еудесіндегі ақ сүтін бөбегін е ем ізіп той ғы зған асы л ан аларға - құрмет! С олар үш ін ақ отау тіккен аға-інілерін е - кұрмет! Н екелі сағатта куэлік еткендерге, ж аң а туған үл ға - кұрмет! Бүкіл ғалам ды ж аратқан, тең д есі ж оқ А лл аға - қүрмет! Х ан ием, көкте тұрған сол А лла бізге рахы м етіп, ж ар болсын! Ә й ел төрт түрлі болады депті Қорқыт. О ны ң бірі - қураған әйел, екінш ісі - ы нсапсы з әйел, үш інш ісі - үй дің қүты болған әйел, төртін ш ісі - кесір әйел. Ә й ел біткеннің ең ж ам аны осы. О т б асы н ы ң қүты (тірегі) болған әйел д алад ан бір қон ақ келсе, үйінде ері бол- м аса да, оған сусы н беріп, бар д эм ін алды н а қояды , сы йлап аттанды ры п салады . Бұлар — А й ш а мен Ф атим адан бата алған әйелдер. Х ан ием, мүндай әйелдер мы ңдап өссе де көп ем ес, бэлки аз. С іздің ош ағы ң ы зға сондай әйел кез болсын. О дан соң ғы сы - ы нсапсы з, қанағатсы з эйел. О ндай әйел таң ертең төсегінен тұры п, беті-қолы н ж ум астан тоғы з тоқаш ты ң бэрін аудары сты ры п, ең тэуірін таңдап ж ейді, аузы н том п ай тады , бір ш елек айранды басы на көтеріп, қары нды қам п итады , содан соң м аңдайы н сабалап, ж ы лан а бастайды да: «Қ араң қалғы р, осы күйге мен кайдан душ ар болды м . Бір күн қарны м тойы п ас іш педім, ж үзім е күлкі келм еді, аяғы м а ілген б аш м ағы м болм ады , бетім нен перде түспеді. Ерім өліп басқа біреуге ти сем , бағы м аш ы лар еді, сол үм ітім өш п есін », - дейді. Х ан ием , ондай әйел м ы ң болса да, өсіп -өн бесін , сіздің ош агы ң ы зға кез бола көрм есін. О дан соңғы сы салақ әйел дейм із. О ндай әйел то сегін ен түрған соң беті-қолы н ж уады , үй дің (ш аты рды ң) ол ш еті мен бүл ш етіне қарайды да, күбіні абы л-қүбы л пісіп, көрп е-төсегін ж инайды . С одан соң « ш ү у ! » - д е п ауыл к е зіп ,т ү с қайта үйіне оралады . К елсе үйі үрлан ған , қазан-аяғы н ит ж алаған, бие-бұзау сүйкеніп, үйдің қорада байлаулы қалған сиы ры м оңірейді. Келе сала әйел көрш ілерін е бары п, ш апты ға бастайды : «Ау, қыздар-ау, Зы лихам , Зүбай рам , Руғейдам , бикеш терім . Уа, азам ат туған ж ігіт-ж елең дерім , А й н а-М элік, Қ үтлы -М элік қайда едіңдер? Ойбай-ау, үйім қүлап қалы п ты , тү н де қайда ж атам ы з? М ені ерігіп ж үр дедіңдер ме? Зэру ж ұм ы с болған соң кетіп едім ғой. Ү йім е неге көз қы ры н салм ады ңдар? «К өрш і ақы сы - тэңірі ақы сы деген қайда? — деп, безек қағады. Хан ием, ондай әйел мы ң болса д а өсіп -өн бесін , сіздің ош ағы ң ы зға кез болм асы н. Ең соңғы сы — адам тілін алм айты н кесір (қы рсы қ) әйел. Ү йге түзден бір ұятты қонақ келіп, ері оған: «О рны ңнан түры п, нан әкел, ж елік, қонағы ң да ж есін» - д есе, әйелі еріне: «Ү йде піскен нан ж оқ», - дейді. «Бары ңды бер»,— десе, әйелі: «Н е сандалы п оты рсы ң, үй ің н ің әлдеқаш ан қу молаға айналғаны н білм ей сің бе? Ү йде үн жоқ, д иірм енге кеткен түй е қайтқан жоқ, оны ң не әкелері белгісіз. Д астархан ы м ды ж ем есе берерім ж оқ», — деп бармагы н көрсетеді, еріне сы рты н беріп, д астархан ды кісі алды н а лақты ры п тастайды . |