11
£ Һ Г Т Н Һ
ЕЖЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы
з а м а н ы н д а ғ ы ж э н е Т ү р к і қ а ғ а н а т ы т ұ с ы н д а ғ ы к ө н е ж ә д іг е р л е р , с о н ы м е н
б ір г е І Х - Х ғ а с ы р л а р д а ғ ы ш ы ғ а р м а л а р б е р іл іп о т ы р .
Ү л т т ы қ э д е б и е т т а н у т а р и х ы н д а т ұ ң ғ ы ш р е т ғ ы л ы м и а й н а л ы м ғ а
е н г із іл г е н « А в е с т а » к іт а б ы е ж е л г і И р а н ж а з б а е с к е р т к іш і ж э н е з о р о а
с т р и з м д ін ін ің қ а с и е т т і к іт а б ы б о л ы п т а б ы л а д ы . К ө н е т ү р к іл е р д ің м ы ң
ж ы л д ы қ с а л т - д ә с т ү р ін е н , м ә д е н и е т і м е н т а р и х ы н а н с ы р ш е р т е т ін б ұ л
қ ү н д ы ж э д іг е р д і Т ү р к и я , Ә з е р б а й ж а н , Ө з б е к с т а н ғ а л ы м д а р ы э л д е қ а ш а н
т ү р к і э д е б и е т ін ің к ө н е б а с т а у ы р е т ін д е т а н ы п , ә д е б и е т т а р и х ы н а е н г із іп
қ о й ғ а н . « А в е с т а » к іт а б ы н д а б із д ің ¥ л ы д а л а т а р и х ы н ы ң к ө н е із д е р ін ің
с у р е т т е л е т ін ін қ а з а қ ғ а л ы м д а р ы д а к ө п т е н а й т ы п к е л е д і. С о н ы е с к е р е о т ы -
р ы п , б ұ л ж и н а қ қ а к ө н е к іт а п т ы ң б ір е р б ө л ім ін а у д а р ы п қ о с ы п о т ы р м ы з .
А т а л ғ а н ү з ін д іл е р ф и л о л о г и я ғ ы л ы м д а р ы н ы ң к а н д и д а т ы Т. Қ ы д ы р д ы ң
т ә р ж ім а с ы м е н а л ғ а ш р е т қ а з а қ т іл ін е а у д а р ы л ы п б е р іл д і.
Т ү р к і- с о ғ д ы ә л іп п е с ім е н ж а з ы л ғ а н к ө н е е с к е р т к іш т е р д ің б ір і - « А л
т ы н ж а р ы қ » т у ы н д ы с ы н д а б а р ш а а д а м з а т б а л а с ы н із г іл ік к е ш а қ ы р ғ а н
Б у д д а н ы ң д а н а л ы қ с ө з д е р і б е р іл с е , « А б ы з д а р д ы ң қ ұ л ш ы л ы ғ ы » а т т ы
к о н е ж а з б а ж ә д іг е р д е и с л а м ғ а д е й ін г і х р и с т и а н д ін ін ің к е й б ір д ін и
э л е м е н т т е р і қ а м т ы л ғ а н . Б ұ л ек і ж ә д іг е р д і д е қ а з а қ т іл ін е а у д а р ғ а н ф и л о
л о г и я ғ ы л ы м д а р ы н ы ң к а н д и д а т ы Т .Қ ы д ы р .
С о н д а й -а қ , « М а й т р и с и м и т н о м б іт іг » ж ә д іг е р і д е т ү р к і-с о ғ д ы
ә л іп п е с ім е н ж а з ы л ғ а н е с к е р т к іш т е р д ің қ а т а р ы н а н с а н а л а д ы . О р т а ғ а с ы р д а
х а т қ а т ү с к е н б ұ л е с к е р т к іш т е « А л т ы н ж а р ы қ » ү л г іс ім е н ж а з ы л ғ а н . « М а й
т р и с и м и т т і» б а с п а ғ а д а й ы н д а ғ а н т ү р к іт а н у ш ы Е р к ін ж а н С ы л а м х а н .
О р х о н , Е н и с е й ж а з б а е с к е р т к іш т е р ін д е Т ү р к і қ а ғ а н а т ы н ы ң к ө р н е к т і
м е м л е к е т
қ а й р а т к е р л е р і
Б іл г е
қ а ғ а н ,
Т о н ы к о к
с и я қ т ы
е р ж ү р е к
қ о л б а с ш ы л а р д ы ң е л - ж ұ р т ы н қ о р ғ а п б а с қ а р у д а ғ ы е р л ік іс т е р і м е н
ө н е г е л і қ ы з м е т і д ә р іп т е л е д і. Б ү л а с а қ ұ н д ы ә д е б и ж э д іг е р л е р д і т о м ғ а
д а й ы н д а у б а р ы с ы н д а К ү л т е г ін , Б іл г е қ а ғ а н т у р а л ы ж ы р л а р м е н о с ы
д э у ір д е ж а з ы л ғ а н , « О н г и н » , « Т о н ы к ө к » , « Ү к к ү л і (К ү л і) ш о р » ж а з б а
е с к е р т к іш т е р ін ің м ә т ін д е р і, V III ғ а с ы р д а ғ ы « М о й ы н ш о р » , « Т е р к ін -
т а р и а т » , « С у д ж і» ә д е б и ж ә д іг е р л е р і ж э н е « Ы р ы қ б іт ік » т ү с к о р у м е н т ү с
ж о р у к о н е ж а з б а е с к е р т к іш і о с ы м ұ р а л а р ғ а т іл д ік , т а р и х и , э т н о г р а ф и я л ы қ
т а л д а у а р қ ы л ы ж а ң а ш а м э т ін н а м а л ы қ т р к ы р ы м д а р ж а с а ғ а н ф и л о л о г и я
ғ ы л ы м д а р ы н ы ң к а н д и д а т ы О р ы н б а й Б е к ж а н н ы ң а у д а р м а л а р ы б о й ы н ш а
б е р іл д і.
|