«интеграция казахстанской науки в международное научно образовательное пространство»

151 

 

отсрочено  и  во  времени,  и  в  пространстве.  Это  создает  дополнительные 

риски, вероятность возникновения форс-мажорных обстоятельств, что может 

привести к дополнительным расходам турфирм, что в итоге станет причиной 

снижения  имиджа  туристского  предприятия.  В  этом  случае,  чтобы 

туристская  услуга  стала  более  осязаемой,  важно  использовать  визуальные 

средства,  компьютер,  компьютерные  технологии,  программы,  возможности 

Интернета.  Внедрение  инноваций  повышает  конкурентоспособность 

туристской  фирмы,  поскольку  приводит  к  сокращению  ее  издержек, 

мобильности, гибкости, повышает креативность персонала и менеджмента. 

 

Summary 

The article examines innovative processes in tourism. As tourism - it is information 

rich industry, its effectiveness will largely depend on the information received and 

used for this means and sources. Tourism Service is immaterial, it is impossible in 

advance to see, touch. In practice, customers pay for their right to travel services in 

advance,  and  its  consumption  is  delayed  in  time  and  in  space.  This  creates 

additional  risks, the probability  of occurrence of force  majeure, which  could lead 

to additional costs of travel agencies, which eventually will cause the decline of the 

tourist image of the enterprise. In this case, to the tourist service has become more 

tangible,  it  is  important  to  use  visual  aids,  computer,  computer  technology, 

software,  Internet  capabilities.  Innovating  increases  the  competitiveness  of  the 

tourist  firm,  since  it  leads  to  a  reduction  of  costs,  mobility,  flexibility,  enhances 

creativity of staff and management. 

 

 

УДК338.48:339.92(574) 

Аблеева А.Г., Актымбаева Б.И. 

доцент кафедры рекреационной 

георгафии и туризма КазНУ им. аль-Фараби,  

доцент кафедры «Туризм»  

АО «Университет Нархоз» 

 

ОЦЕНКА ПРИРОДНО-РЕКРЕАЦИОННЫХТУРИСТСКИХ РЕСУРСОВ 

ПАНФИЛОВСКОГО РАЙОНА АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ 

 

Тҥйінсӛздер:  туристік-рекреациялық  қызмет,  туристік  ресурстар, 

кешен. 

Ключевые  слова:  туристско-рекреационная  деятельность,  туристские 

ресурсы, комплекс. 

Keywords: tourist-recreational activity, tourist resources, complex. 

 

Природные  условия  Панфиловского  района  включают  три  рельефные 

зоны.  Климат  резко-континентальный,  зимой  от  -11  до  -17  градусов,  летом 

+24 +32 и выше. Годовое количество осадков 200 мм.в год. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

152 

 

 

Водные ресурсы.Наиболее крупной рекой является  Или,  протекающая 

по  территории  КНР,  Панфиловского  и  Уйгурского  районов  и  впадающая  в 

озеро Балхаш, а также реки Хоргос протяженностью 145 км, Тышкан -155 км, 

Усек  –  148  км,  Буракожир  -98  км,  Коктерек  -39  км.  Имеется  10  различных 

озер,  самое  большое  Усекское  озеро,  протяженностью  3  км,  шириной  600 

метров, глубиной до 12 метров, уникальное озеро «Казан коль», находится в 

3-х тысяч метров над уровнем моря, очень холодное[1]. 

В районе очень разнообразен животный и растительный мир, имеется более 

50  видов  животных  и  птиц,  30  из  которых  занесены  в  Красную  книгу.  Это 

маралы, бурый медведь, снежный барс, горный козел архар, дикий кабан, два 

вида лебедей, журавли, фазаны, цапля, кеглик и другие. Произрастает более 

100 видов растений, из которых 20 занесены в Красную книгу, это туранга, 

адонис тяншанский, джунгарский шиповник, марена, золотой корень.  

На  границе  Панфиловского  и  Кербулакского  районов  находится 

Национальный  природный  парк  Алтынемел.,  созданный  в  1996.Площадь 

парка  161,1тыс.га.  В  Национальный  парк  входят  северная  часть  акватории 

Капшагайского  моря,  Актау,  юго-восточные  отроги Джунгарского  Алатау  и 

южный  склон  хребта.  Здесь  расположены  памятник  природы  «Поющий 

бархан  »  заповедные  горы  Катутау  и  палеонтологические  горы  Актау, 

возраст  которых  составляет  около  70  млн.  лет.  Объекты  охраны:  70видов 

млекопитающих, в том числе 7,внесѐнных в Красную Книгу (горные козлы, 

джейраны куланы), 223 вида птиц,30 видов рыб,1800 видов растений. Особой 

пользуется  находящийся  в  песках  «Алтын-Эмеля»  огромных  размеров 

«Поющий  бархан».  В  длину  дюна  достигает  двух-трех  километров,  а  в 

высоту  –  примерно120-и  метров.  Примечательна  дюна  тем,  что  в  сухую 

погоду издает мелодичные звуки, за что и получила свое название «Поющий 

бархан».  Песни  его  слышны  и  за  несколько  километров  отсюда.  Звук 

рождается, когда мельчайшие песчинки трутся друг о друга: дуновение ветра 

дает  легко  уловимый  писк,  а  сильные  порывы  –  более  интенсивный  и 

выразительный  звук,  похожий  на  звучание органа.  Но  даже  в безветренную 

погоду  можно  послушать  мелодии  бархана.  Шаги  по  поверхности  бархана 

вызовут  трение  песчинок,  которые  и  создадут  необычное  звучание.  Бархан, 

несмотря  на  зыбкость  песка,  не  кочует,  вот  уже  несколько  тысяч  лет  он 

находится на территории «Алтын-Эмеля». Легенды местного народа гласят о 

том,  что  под  песками  бархана  похоронен  великий  Чингиз-хан  и  его  верные 

воины,  а  песок  поѐт,  когда  душа  хана  «изнемогая  от  душевных  мук, 

рассказывает потомкам о своих подвигах». Из обитающих в парке животных 

56  видов  занесены  в  Красную  книгу  Казахстана.  Это  снежный  барс,  дикий 

кот-манул, перевязка, среднеазиатская речная выдра, каменная куница. Здесь 

живут  грациозные  туркменские  куланы,  которые  к  1970-м  были  здесь 

полностью  истреблены.  Через  8  лет  с  острова  Барса-Кельмес  сюда  было 

завезено  23  кулана,  которые  быстро  освоились.  Сейчас  в  «Алтын-Эмеле» 

насчитывается  примерно  700  туркменских  куланов.  40  видов  обитаемых 

здесь  птиц  занесены  в  Красную  книгу  Казахстана.  Больше  половины  видов 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

153 

 

рептилий,  обитаемых  в  Казахстане,  живут  в  водоемах  и  болотах  «Алтын-

Эмеля».  Река  Или  и  богаты  такой  рыбой,  как  сазан,  белый  амур,  сом,  лещ, 

судак,  жерех.  Илийская  Маринка,  балхашский  окунь,  шип  занесены  в 

Красную  Книгу  Казахстана.  На  песчаных  берегах  Или  можно  прекрасно 

отдохнуть,  позагорать  и  искупаться  в  ее  теплых  водах.  Здесь  можно 

посмотреть  на  стометровую  скалу  из  красного  камня,  возвышающуюся  над 

рекой.  По  дороге  от  одной  достопримечательности  до  другой  можно 

попробовать  национальные  казахские напитки  шубат  и  кумыс,  превосходно 

утоляющие жажду. А можно сделать остановку и прокатиться на лошади или 

верблюде. 

На территории района имеются минеральные месторождения радона и 

грязей    уникальны  по  своему  составу  и  в  сочетании  с  климатом  дают 

высокий лечебный эффект. 

На  базе  имеющегося  лечебного  природного  ресурса  функционирует 

санаторий  «Жаркент-Арасан»,  являющийся    по  своему  профилю 

бальнеогрязевой. 

Лечебным 

фактором 

кроме 

климата 

является 

слабоминерализованная,   термальная,  радоновая,  хлоридно-сульфатная, 

натриевая минеральная вода[2]. 

Жаркент-Арасанские 

минеральные 

воды 

являются 

аналогами 

Белокурихинских  термальных,  слаборадоновых  вод  (Российская  Федерация, 

Алтайский край). Подобные радоновые воды широко применяются как у нас, 

так  и  зарубежом  (Россия,  Германия,  Австрия,  Италия,  Чехия,  Словакия, 

Китай, Япония и др.). 

Химический  анализ  минеральных  вод  скважины  №16  проводился 

неоднократно  в  лаборатории  НИИ  Краевой  патологии  (г.  Алматы)  и 

Центрального института курортологии и физиотерапии (г. Москва) (таблица 

1). 

Таблица  1-Химический  анализ  минеральной  воды  источника  «Жаркент-

Арасан» (гл). [3] 

 

Катионы 

Анионы 

Недиссоциированные молекулы 

 

Калий – 0,0075 

Фтор – 0,0150 

Угольный ангидрид – 0,9176 

Натрий – 0,2903  Хлор – 0,1464 

Кремниевая кислота – 0,0482 

Магний 

– 

0,0041 

Бром – 0,0007 

Метаборная кислота – 0,0036 

Кальций 

– 

0,0400 

Йод – 0,00008 

Общая минерализация – 1,0778 

 

Сульфат – 0,3758 

Сухой остаток при 180

0

 С – 1,0280 

 

Гидрокарбонат 

– 

0,1464 

 

 

Гидрофосфат – 0,0003   

 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

154 

 

В  постсоветских  республиках  функционирует  не  более  30  курортов  с 

радоновыми  водами  и  одним  из  таких  является  санаторий  «Жаркент  –

Арасан»,  где  проводится  профилактика  и  лечение  болезней  нервной 

системы,   гинекологические  заболевания ,болезни    почек,  мочевыводящих 

путей;  эндокринной  системы,  расстройства  питания  и  нарушения  обмена 

веществ;  болезни кожи  и  подкожной  клетчатки,  болезни системы 

кровообращения,  болезни костно-мышечной  системы ,  заболевания органов 

дыхания,   воспалительные  заболевания  печени,  желчных  путей  и 

поджелудочной железы. 

На  базе  уникальных  источников  действует    и  бальнеологический  и 

питьевой санаторий «Керімағаш», расположен в долине реки Или, в 40 км от 

г.  Жаркент.  «Керімағаш»  начал  функционировать  с  февраля  1990  года. 

Санаторий принимает взрослых и родителей с детьми.  

Основной  природный  лечебный  фактор  санатория  -  слабо 

минерализованная    (М

О, 

57

)  слабощелочная   (pH-8.1)  сульфатно-

гидрокарбонатно-хлоридно-натриевая 

кремнистая 

(111,9 

мг/л) 

гипертермальная  (96°С)  вода  с  содержанием  фтора  2,58  мг/л,   что 

соответствует   нормам   ГОСТ  132973-73  для   лечебно-столовых  вод.  В 

сантории  проводится  лечение  заболеваний  системы  кровообращения, 

органов  дыхания,  органов  пищеварения,  опорно-двигательного  аппарата, 

нервной системы,  кожы, мочеполовой системы и ротовой полости. 

С  советских  времен  работает  детский  санаторий  «Коктал-Арасан», 

специализирующийся  на  лечении  кожных,  легочных  и  опрно-двигательных 

болезней у детей. 

Таким образом Панфиловский район сосредоточил в себе значительный 

природно-рекреационный    потенциал  для  развития  туризма,  который 

характеризуется  характеризуются  живописным  рельефом,  лесами,  наличием 

водоемов,  минеральных  и  грязевых  источников,  отличаются  достаточной 

продолжительностью благоприятных для человека климатических условий, а 

также обладают большим количеством природных объектов, интересных для 

развития туризма.   

В связи с тем, что основными объектами  туризма выступают элементы 

ландшафта,  то,  при  изучении  ландшафтоной  карты  Казахстана,  можно 

определить различие ландшафтов по степени благоприятности для развития 

туризма: весьма благоприятные, благоприятные и малоблагоприятные. 

К 

весьма 

благоприятным 

были 

отнесены 

ландшафты, 

характеризующиеся  наличием  живописного  горного  рельефа,  водных 

артерий в сочетании со значительными лесными массивами. 

К  благоприятным  отнесены  ландшафты,  которые  характеризуются 

наличием двух основных природных факторов и отсутствием одного из них 

(например, отсутствует лес или водное пространство). 

Малоблагоприятными  следует  признать  ландшафты,  где  из  трех 

основных 

факторов 

имеется 

только 

один 

природный 

фактор, 

способствующий развитию туризма. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

155 

 

При  районировании  территории  можно  использовать  различные 

критерии оценки территории и применять различное ранжирование, в нашей 

работе  мы  использовали  методику  предложенную  профессором  С.Р. 

Ердавлетовым. 

Согласно  методике  Ердавлетова  С.Р.,  были  приняты  следующие 

категории  оценки  (степени)  туристской  аттрактивности  природных 

ландшафтов: 

1.

 

Весьма благоприятные – 3 балла; 

2.

 

Благоприятные – 2 балла; 

3.

 

Малоблагоприятные – 1 балл; 

4.

 

Неблагоприятные – 0 баллов. 

В соответствии с вышеназванной бонитировкой была составлена схема 

районирования территории Панфиловского района по степени насыщенности 

природными туристско  - рекреационными ресурсами (рисунок 2) 

 

 

Рисунок 1. Районирование территории Панфиловского района  по степени 

насыщенности природными туристско-рекреационными 

 ресурсами (авторы) 

 

Анализируя  рисунок  1,  можно  сделать  вывод,  что  большую  часть 

района  составляют  благоприятные  и  весьма  благоприятные  территории,  и 

лишь  юго-восточная  часть  относится  к  малоблагоприятным  территориям 

(песчаная территория Чулакайского сельского округа) . 

В целом, район обладает на наш взгляд значительным и перспективным 

туристским потенциалом, представленный как природными, так и социально-

экономическими  ресурсами,  однако  использование  его  остается  пока  еще 

незначительным. 

 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

156 

 

Литература: 

1.

 

Ердавлетов  С.Р  География  туризма:  история,  теория,  методы, 

практика. – Алматы, 2010 – 336 б. 

2.

 

Стесин.  Л.Б.,  Мальцев  С.Н.  Голубые  дороги.  –  Алматы,  Қазақстан, 

2003 – 112 б. 

3.

 

Чигаркин А.В. Памятники природы Казахстана. – Алматы; КазГУ. - 

2000. – 236 б. 

Қысқаша тҥйіндеме 

Панфилов  ауданы  туристік  әлеуеті,  ұсынылған  ретінде,  табиғи  және 

әлеуметтік-экономикалық  ресурстар  едәуір  және  болашағы  зор,  бірақ  оны 

әзірше кӛп қолданбайды. 

Краткое резюме 

Панфиловский  район  обладает  значительным  и  перспективным 

туристским потенциалом, представленный как природными, так и социально-

экономическими  ресурсами,  однако  использование  его  остается  пока  еще 

незначительным. 

Executive summary 

Panfilov  a  district  possesses  considerable  and  perspective  tourist  potential, 

presented  by  both  natural  and  socio-economic  resources,  however  the  use  of  him 

remains while yet insignificant. 

 

 

УДК 640.4(574) 

АдбановаА.А. 

 «Туризм» кафедрасының аға оқытушысы, 

Т.Рысқұлов атындағы ЖЭУ, Алматы қ. 

 

ҚОНАҚ ҤЙ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯ ЖӘНЕ 

ӚСІМІНІҢ ТҦРАҚТЫ ӚЛШЕМІ 

 

Кілт  сӛздер:  қызмет  инновациясы,  экологиялық  тұрақтылық,  туризм 

және  қонақ  үй  индустриясы,  экологиялық  жауапкершілік,  қаржылық 

тиімділік,  әлеуметтік  кәсіпкерліктер,  институционалды  кәсіпкерлік,  қызмет 

кӛрсету  концепциясы,  мультиканалды  басқару,  бизнес  үлгі,  бренд, 

лоялдылық,  сату технологиясы. 

Ключевые  слова:  инновация  услуг,  экологическая  устойчивость, 

индустрия  туризма  и  гостеприимства,  экологическая  ответственность, 

финансовая 

рентабельность, 

социальное 

предпринимательство, 

институциональное  предпринимательство,  концепция  оказания  услуг, 

мультиканальное управление, бизнес модель, бренд, лояльность, технология 

продаж.  

Key  words:  service  innovation,  environmental  sustainability,  tourism  and 

hotel  industry,  environmental  responsibility,  financial  profitability,  social 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

157 

 

entrepreneurship,  institutional  entrepreneurship,  services  concept,  multichannel 

management, business model, brand, loyalty, sales technology. 

 

Қазіргі  бәсекелестік  бизнес ортада  компаниялардың негізгі  мәселелері 

болып  қаржылық  кӛрсеткіштері  мен  активтері  ӛсімінің  ұзақ  мерзімдегі 

тұрақтылығы.  Сол  себепті    «инновация  және  тұрақты  ӛсімге»  баса  назар 

аударған  жӛн.    Инновация  термині  қазіргі  практикадан  ерекшеленетін, 

бизнестің  құндылығын  қалыптастыратын    біріздендірілген  идеяны 

сипаттайды.  Ал  тұрақтылық  дегеніміз  фирма  қарамағындағылар  арасында 

байланысты  үзбей,  қоршаған  ортамен  ұдайы  органикалық  қарым-қатынаста  

болуы. Тиімді инновацияға кӛптеген жолдар  арқылы қол жеткізуге болады, 

мысалы  фирманың  бизнес  стратегиясын  жетілдіру,  нарықтағы  позициясын 

нақты  анықтау,  жұмысын  дұрыс  ұйымдастыру,  технология  және  адам 

ресурстарын  дұрыс  пайдалану.  Бұдан  бӛлек,  нарықтағы  инновация  бағыты 

мен корпоративті тиімділігінің арасындағы байланысты, экспорт бағыты мен 

инновациялық  тиімділігін  айта  кеткен  жӛн.  Бірақ  қазіргі  таңда  Қонақ  үй 

бизнесіндегі  инновациялық  тиімділік  пен  тұрақты  ӛсімге  анализ  жасайтын 

зерттеу жұмыстары жоқтың қасы. 

Туризм  индустриясы  мен  қонақ  үй  бизнесі  ұлттық  және  халықаралық 

ортада  іс-әрекетін  жүзеге  асырады.  Қазақстандағы  Rixos,  Intercontinental, 

Hilton, Holiday In сияқты қонақ үйлер сатылымнан ұлттық және халықаралық 

нарықта  да  пайда  түсіреді.  Бірақ  елдегі  кейбір  қонақ  үйлер  тек    ұлттық 

шеңберде  іс-әрекетін  жүргізеді.  Сол  себепті  бұндай  қонақ  үйлердің 

мүмкіншіліктері,  ресурстары  шектеулі  және  қандай  да  бір  деңгейде 

инновациялық  жолдарды  пайдаланып,  бәсекелестік  нарықта  тұрақты 

экономикалық ӛсімді орындай алады.                 

Қонақ  үй  индустриясындағы  тұрақты  бизнес.  Макроэкономикалық 

кӛзқарас  бойынша  тұрақтылыққа  әсер  етуші  факторларды  келесідей  түрде 

классификациялауға болады: әлеуметтік «жаңа стандарттар мен жүріс-тұрыс 

ережесі»,  қоғамның  ат  салысуы,  әлеуметтік  бірігу,  қоғамдық  қауіпсіздік;  

ұйымдастырушылық  «қаржылық  тиімділік,  қызығушылық  танытқандармен 

тиімді байланыс, серіктестерді жабдықтау»; экологиялық «жасыл маркетинг, 

әлеуметтік  жауапкершілік,  экологиялық  жағдайды  ұғыну»;  экономикалық 

«сатылым, жергілікті экономиканы қолдау, тиімділік, қызметкерлерді дұрыс 

таңдау  мен  олардың  тұрақтылығы»[1].  Осыған  орай,  микроэкономикалық 

перспективадан туризм индустриясы мен қонақ үй бизнесіне назар бӛлейік.  

Кӛптеген  әдебиеттерде  тұрақтылыққа  қол  жеткізу  үшін  экологиялық 

және  экономикалық  жауапкершілік  жайлы  айтылған  болатын.  Мысалға 

туризмдегі  мерзімділікке  байланысты  кейбір  отельдерде  қызметкерлерді 

жалға  алу  ерекшелігі,  оларды  оқыту  мен  мерзімді  қызметкерлерді  алу 

жӛнінде айтылған болатын. Сондай-ақ эко-тұрақты қызмет кӛрсететін сервис 

мекемелері 

инвестициялық 

сигнал 

ретінде 

ӛздерінің 

қаржылық 

кӛрсеткіштерін жоғарылатпақшы. Экологиялық мәселерді ескерген фирмалар 

қызығушылық 

танытқан 

жақтар, 

тұтынушылар, 

қызметкерлер, 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

158 

 

жабдықтаушылар,  реттеушілер,  мемлекеттік  органдар  мен  акционерлер 

арасындағы  шиеленісті  қарастырып  инвестиция  мен  жасыл  маркетингті 

қалыптастырады.      

Экологиялық  жауапкершілік  мәселесі.  Қонақ  үй  бизнесіндегі 

экологиялық  жауапкершілік  дегеніміз,  яғни  қайта  қалпына  келетін  

энергияны  пайдаланудағы  минимизация  және  қайта  қолдану,  энергияны 

тиімді пайдалану (мысалы жарықтандыру мен ыстық су үшін жел немесе күн  

энергиясын  тиімді  пайдалану),  инвестия  қоры  ретінде  ластандыруды 

болдырмау  және    экологиялық  тұрақтылықпен  қамтамасыз  ету.  Әсіресе  бұл 

алдағы уақытта республикада туризм инфрақұрылымын жақсарту  жолында 

жүргізілетін жұмыстардың ұйымдастырушылық және техникалық  жақтарын 

ескеріп,  қоршаған  ортаға  зиянын  болдыртпау.  Тұрақты  инновациялық 

фирмалар  барлық қоғам үшін тиімді нарықтық талаптарды құрайды. Осыған 

орай  тұрақты  кәсіпкерліктің  суб-аспектілері  (туризм  және  қонақ  үй 

индустриясына да сәйкес келуі бойынша) тӛмендегідей категорияға бӛлінді: 

эко-тұрақты  кәсіпкерліктер  «қоршаған  ортаға  ӛте  сезімтал  фирмалар», 

әлеуметтік  кәсіпкерліктер  «жаңа  дамушы  нарықта  құндылықтарды 

қалыптастыра  алатындар  және  жаңа  ойлап  табылған  фирма  қызметі  немесе 

тауарына  қонақтардың  тартымдылығын  тұдыратындар»,  институционалды 

кәсіпкерлік  «жаңа  корпоративті  құрылымды  құрып,  оны  реттейтін  және 

қазіргі жағдайды ӛзгерте алатындар».  

Экономикалық  жауапкершілік  мәселелері.  Бұл  жерде  тұрақты  ӛсудегі 

ӛнімді  ӛндіру  қабілеттілігінің  маңыздылығы  жӛнінде  айтылады.  Кӛптеген 

елдерде  инвестициялардың  басым  бӛлігі  ӛнеркәсіп  саласына  жұмылдыруда, 

бұл еңбек ӛнімділігі мен жалақы мӛлшеріне тікелей әсер  етеді. Бұдан қызмет 

кӛрсету  саласы  ӛзінің  жұмыс  күштерін  жоғалта  бастайды.  Қонақ  үй 

сферасындағы  жұмыс  жалақысы  тӛмен,  белгілі  бір  уақытқа  ғана  арналған, 

тұрақсыз  әрі  мерзімді  деп  қабылданып,  жұмыс  күшінің  жетіспеушілігіне, 

тіпті сапалы мамандандырылған басқару қызметкерлеріне тапшылық білдіру 

қаупі  бар.  Бұндай  кемшіліктердің  алдын  алу  үшін  франчайзер  жағынан 

әрдайым  қолдау  қажет.  Қонақ  үй  желісінде  тек  отель  құрылымы  жағынан 

бағыттау  ғана  емес,  сондай-ақ  операциялық  модельдерді  толығымен  түсіну, 

қонақ үй маркасын пайдаланудағы ереже мен  саясатты толық ұғынуы қажет. 

Және  отель  толтырымдылығының  деңгейі  тұрақты  ӛсімнің  жақсы  мысалы 

ретінде бола алады. 

Конақүй индустриясына арналған инновацияны енгізу. Тұрақтылықтың 

ұйымдастырылған  түрі  кӛбінесе  инновацияға  назар  аударады.  Фирма  ӛсімі 

нарыққа  енгізген  жаңа  тауары  мен  қызметіне  тікелей  байланысты.  Ӛсім 

стратегиясы  нарық  талғамына,  жаңа  ӛнім  мен  қызмет  үйлесімділігіне 

байланысты.  Соңғы  тӛрт  жылдағы  сатылым  кӛлемінің  ӛзгерісі  ӛсім 

жылдамдығының кӛрсеткішіның  факторы ретінде бола алады [2]. 

Қонақ үй индустриясы тауар инновацисын емес қызмет инновациясын 

ұсына    алады.  Шетел  ғалымы  Хертогқызмет  инновациясының  алты 

ӛлшемдерін атап кӛрсетті: 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

159 

 



 

Қызмет 

кӛрсету 

концепциясы; 

бұрын 

кездеспеген 

немесе 

орындалмаған  сервис  және  қонақтардың  қажеттілігін  қанағаттандыру 

мақсатында жасалған қызметтердің құнын дұрыс анықтай білу. 



 

Клиенттермен байланыс орнату үшін бірнеше жаңа тәсілдерді қолдану; 

сервис  тартымдылығын  арттыру  мақсатында    дәстүрлі  тәсілдерден  тыс. 

Мысалы,  интернет  арқылы  операцияларды  жүргізу  қызметі  туристік 

агенттіктердің  қонақ  үй  брондаудағы  ұстап  қалатын  коммисиялық 

тӛлемдерін сақтап қалуға, сондай-ақ уақытты үнемдеуге және экономикалық 

жағынан тиімді мүмкіншілік тұғызады.  



 

Жаңа  бизнес-серіктестік  пен    жаңа  жүйе  құндылығын  жүзеге    асыру. 

Жаңа отельдерге ие болу немесе бірігу. 



 

Кірістің жаңа үлгісін құру. Қонақ үйдегі әртүрлі бӛлімшелер, мысалға 

«Тамақтандыру және сусындар бӛлімі», «Сатылым бӛлімі», «Қаржы бӛлімі», 

«Банкет  бӛлімі»,  «Техникалық  қауіпсіздік  бӛлімі»  арасындағы  кірісті  және 

шығындарды басқарудың жаңа моделін енгізу. 



 

Жаңа ұйымдастырушылық жүйені енгізу; персоналды басқару, мәдени 

басқару,  жаңа  қызмет  түрлерін  (сатылым  бӛлімінде  жаңа  қызметтерді  сату) 

немесе инновациялық қызметті («Тамақтандыру және сусындар бӛлімінің» ас 

мәзірін  жаңарту)  жүзеге  асыру  үшін  басқарудың    және  ұйымдастырудың 

дұрыс үлгісінің болуы. 



 

Қызметті  ұсынудың  жаңа  жүйесі.  Кӛптеген  сервис  инновациясы,  яғни  

басқарудың  жетілдірілген  мультиканалы  бар  электронды  бизнестан  бастап 

электронды  туризмға  дейін,  қызмет  кӛрсетуді  баптай  алу,  ӛз-ӛзіне  қызмет 

кӛрсету  концепциясын  енгізу  және  т.б.  Баптау  дегенге  мысал  ретінде 

«эксклюзивті  клиенттер»  үшін  әртүрлі  брондау  мен  арнайы  сыйлық 

қызметерін  айтуға  болады.  Мультиканалды  басқару  дегеніміз  кӛптеген 

серіктестері, 

жабдықтаушылары, 

тамақпен 

қамсыздандыру 

немесе 

транспорттық  қызметтерді,  клиенттер  үшін  әуе  транспортының  қызметін 

ұсынатын компаниялардың бар болуы [4].            

  Ко  және  Лу  авторларының  еңбектері  бойынша  инновацияның  жалпы  

элементтері тӛрткритерияға бӛліп классификацияланған: 



 

Ӛнім  (бұл  жердегі  мәтін  бойынша  қызмет)  ұсыну  мүмкіншіліктері, 

икемдеу мүмкіншілігі және адам ресурсының мүкіншілігі; 



 

Маркетинг қызметінінің мүмкіншіліктері, қонақтардың қажеттіліктерін 

нақты анықтай алу және оны толықтай қанағаттандыра алу жолы; 



 

Технологиялық мүмкіншіліктер, зерттеу және жетілдіру жолдары; 



 

Ұйымдастырушылық 

мүмкіншіліктері, 

оперативті 

басқару 

мүмкіншіліктері. Инновациядағы ұйымдастырушылық мүмкіншіліктерін бес 

субтитр  арқылы  да  түсіндіруге  болады:  (i)  бизнес  стратегияны  «туризм 

индустриясындағы  кӛлденең  ықпалдасу»  деп  түсіндіруге  болады,  яғни 

брендтің танымалдылығын арттыру жолдарын табу, нарықтан нақты алынған 

ақпарат арқылы бәсекелестікке тӛтеп бере алатын баға саясатын құру, номер 

қорын  сатудан  түсетін  пайданың  нақты  болжамын  жасай  алу,    отельдегі 

қонақтардың  мәселелері  мен  шағымдарымен  нәтижелі  жұмыс  істеу. 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

160 

 

Ұйымдастырушылық  инновацияда  тек жаңа бизнес  моделін  құру  ғана  емес, 

ағымдағы  операциялық  іс-әрекетке  жаңа  ӛзгерістерді  енгізіп  отыруды  да 

қарастырады.  (ii)Басқару  мүмкіншілігінде  сыртқы  ресурстарды  қолдану 

«ұйымнан  тыс  жақтармен  серіктес  құру,  мемлекет  тарапынан  ынталандыру 

(мысалға жаңа қонақ үй бизнесі үшін инвестиция)». (iii) Cервис инновациясы 

нарығына енудегі үстінгі менеджменттің жоғарғы тәуекелділікті қабылдауы. 

(iv)Ұйымдастырушылық  құрылымындағы  ішкі  бӛлімдер  арасындағы  жақсы 

қарым-қатынас  (мысалға  Зерттеу  және  Дамыту  бӛлімі  мен  Маркетинг 

бӛлімі).  (v)Жабдықтау  тізбесін  басқару  мүмкіншілігі,  ресурстарды  тиімді 

қабылдау  мен  дұрыс  тарата  білу.  Осы  қызметтерден  шолу  ақпараттарын 

жинай  отырып,  кесте  1-де  қонақ  үй  бизнесін  басқарудағы  аса  маңызды 

критерияларды құра аламыз [5].           

 

Кесте 1 – Қонақ үй шаруашылығы іс-әрекетінің шешуші критериялары және 

оның қысқаша сипаттамасы 

 

Шешім 

қабылдау 

критериясы 

Қысқаша сиапттамасы 

Қаржы 

менеджменті  

Қаржы  менеджментінің  дұрыс  әрекет  етуі  қонақ  үйдің 

толтырымдылық деңгейімен және табыспен дұрыс басқару 

тәсілімен анықталады, сондай-ақ табысты максимизацияға 

бағытталған  баға  құру  саясатымен.  Табыспен  тиімді 

басқару  саясаты  бағада  дұрыс  талқылау  жасай  алуға 

тікелей  байланысты,  сұранысқа  нақты  болжау  жасай  алу, 

қонақтардың  талаптарын  толық  ұғыну,  нарық  құрылымы 

мен  сегментін  анықтай  алу    және  қоршаған  ортаның 

бәсекелестік талаптарына жауап бере алу керек.       

Жаңа 

бизнес 

моделді дамыту  

Франчайзингтік  компания  конақүйдің  шетелдік  деңгейде 

ұлғаюына  мүмкіндік  бере  отырып,  мәдениет,  тіл, 

техникалық, заңдық жағынан кездесетін мәселерді шешуге 

жәрдемдесіп,  тәуекел  деңгейін  тӛмендетіп,  кеңеюге 

бағытталған 

инвестиция 

деңгейін 

жоғарылатады. 

Франчайзинің  алғашқы  шығындары  мен  ағымдық 

аударымдарын  ӛз  тарапына  алып,  бренд  аты  мен  басқару 

тәжірибесін  енгізеді.  Бұл  административті  шығындары 

тӛмендетіп,  жұмыс  орнындағы  қанағаттануды  арттырып 

(осыған  орай  еңбек  ӛнімділігі  де  артады),  жабдықтаудағы 

ұсталымды тӛмендетеді.   

Білікті 

қызметкерлер 

Қонақ  үй  индустриясы  ӛте  күрделі  кешен  болып  бара 

жатқандықтан, 

барлық 

қызметкерлерінің 

жоғары 

маманданған  болуын  талап  етеді.  Еңбек  нарығында 

қонақүй  шаруашылығының  келесідей  кемшіліктері  бар: 

ұзақ  жұмыс  уақыты,  жұмыс  кестесінің  икемсіздігі  (түнгі 

На

рх

оз

 У

ни

ве

рс

ит

ет

і

161 

 

ауысым,  мейрам  күндерінің  жұмыс  күні  болып  түсу),  аз 

мӛлшердегі  жалақы,  қонақтармен  тікелей  байланыс 

болғандықтан  күйзеліске  жиі  түсу,  кәсіби  мансаптың 

тӛменгі  деңгейі.  Қонақ  үйлерде  қызметкерлер  ағымын 

болдыртпау  үшін  әртүрлі  оқу  бағдарламаларын  ұсынып, 

марапаттау мен кәсіби жоғарылату шараларын ойлап табу 

қажет.  

 

Клиентке 

арнайы  қызмет 

кӛрсету 

Қонақтардың  талаптарын  ескере  отырып,  персоналық 

қызмет кӛрсетуді ұсыну. Сусын және тағам секторындағы 

жаңа тренд, яғни жергілікті сусындардың барлық түрлерін 

қонақтың номерлік барында болуы. 

Отель  брендінің 

менеджменті 

Бренд қонақ үй бизнесіндегі аса маңызды активтердің бірі. 

Қонақтар кӛбінесе кӛпшілікке мәлім қонақ үйлер қызметін 

пайдаланады.  Қазіргі  таңда  қонақтарға  лоялды  қызмет 

кӛрсете  алатын  қонақ  үйжүйесі  ғана  басқалардан 

ерекшелене түсетін брендті жасай алады.   

Жалпы  қызмет 

кӛрсету, 

лоялдылық 

сапасы 

Қонақ  үйдегі  қызмет  кӛрсету  қонақтың  барлық 

талаптарына  сай  болу  қажет.  Егер  қонақ  үйдің  кӛрсеткен 

қызметтері  мен  ұсынған  тауарлары  қонақтың  кӛңілінен 

шықса, бұл қонақ үйдің жағымды брендінің қалыптасуына 

тікелей  әсер  етеді.  Қонақүйдің  лоялдылық  бағдарлмасы 

маркетингтің  белгілі  бір  тәсілі  ретінде  тұтынушылар 

тарапынан нарықтағы билікті қолына алудың бір жолы.        

Сату 

технологиясы 

Сату  технологиясы  қонақ  үйдің  сауда  жасау  іс-әрекетін 

бейнелейді,  яғни  жаңа  сегментті  анықтау,  баға 

қалыптастырудың  жаңа  тәсілдерін  құрастыру  және 

жарнамалауды қайта құру. 

Экологиялық 

әрекет, 

эко-

кәсіпкерлік 

Қонақ үйлер мен демалыс орындары энергетика, су, қағаз, 

тағам, тӛсек орын жабдықтары, жууға арналаған химиялық 

заттар  қолданысы  арқылы  ауаға,  суға,  топыраққа,  жалпы 

қоршаған  ортасына  тікелей  әсер  етеді.  Сол  сепебті  осы 

ескере отырып, ӛзінің инфрақұрылымын жергілікті бизнес 

және  мемлекеттік  құрылымдармен  үйлесімді  етіп  әрекет 

етуі қажет.  

 

Қонақ  үйдің  тұрақты  әрі  инновациялық  жолмен  даму  үшін  жоғарыда 

аталған тоғыз критерияға жауап беруге тиесілі. Бұндай тәсілмен қонақ үйдің 

іс-әрекеті  жайлы  ақпарат  жинау  нақтылы  анализ  жасауға  мүкіндік  беріп, 

даму бағытын анықтауға жол ашады. Қонақ үй шаруашылығында ең алдымен 

қызмет  кӛсрету  сапасына,  екіншіден  қонақ  үй  брендіне,  үшіншіден 

қызметтерін сату жолдарына басым назар аударуларыміндетті.  

 

жүктеу/скачать 8,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: