Intel®
«Болашақ үшін оқыту»
ХХІ ғасырдың ақпараттық және
білім беру технологияларына кіріспе
Курстың материалдары Intel корпорациясымен «Компьютерлік
технологиялар институты» коммерциялық емес ұйымдарымен
ынтымақтастықта дайындалған
(Institute of Computer Technology - ІСТ)
Бейімдеу авторлары:
Е.Ы.Бидайбеков, Д.Н.Исабаева, Н.Т.Ошанова
Programs of the Intel® Education Initiative are funded by the Intel Foundation and Intel Corporation.
Copyright © 2007 Intel Corporation. All rights reserved. Intel, the Intel logo, Intel Education
Initiative, and Intel Teach Program are trademarks of Intel Corporation in the U.S. and other countries.
"Other names and brands may be claimed as the property of others.
2.0 нұсқасы
Intel® «Болашақ үшін оқыту»
Бейімдеу авторлары: Е.Ы.Бидайбеков, Д.Н.Исабаева, Н.Т.Ошанова
Intel® «Болашақ үшін оқыту». ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім
технологияларына кіріспе: Оқу құралы. — Абай атындағы Қазақ ұлттық
педагогикалық университеті», 2010. — 163 б. + CD
ISBN 978-5-902970-15-6
Аталмыш курс — Компьютерлік технологиялар Институтында (Institute of
Computer Technology) жасалынып, Абай атындағы Қазақ ұлттық
педагогикалық университетінде Қазақстан жағдайына бейімделген Intel®
курсының нұсқасы. Курс компьютермен жұмыс жасау тәжірибесі аз немесе
жалпы мұндай тәжірибесі жоқ пән мұғаліміне ақпараттық технологиялар
саласындағы дағдыларды игеріп, сабақ беру мен оқытудың ХХІ ғасырдағы
тәсілдерін меңгеруге көмектесуді көздейді. Курста сынай ойлау мен
командамен жұмыс істеу дағдыларын дамыту, өз бетінше ойлау мен жоғары
деңгейде ойлау дағдыларын дамыту, тиімді оқыту құралдарын жасау үшін
ақпараттық технологиялар саласындағы негізгі дағдыларды игеріп, іс
жүзінде қолдану, ХХІ ғасыр білім ортасын ілгерілету мен дамыту сияқты
қазіргі білім саласындағы маңызды тақырыптар қарастырылады.
Бұл
басылымды
дайындауға
үлестерін
қосқан
С.Ж.Пралиевке,
Б.Т.Бостановқа, С.А.Арпабековке, И.Л.Энтинаға, Н.А.Гилеваға алғысымызды
білдіреміз.
УДК (004+37) (075)
ББК 32.973.81-018.2
Intel Innovation in Education, Intel Teach to the Future, Intel Create & Share —
Intel компониясының қорғалатын тауар белгісі
Adobe Acrobat Reader —Adobe Systems Incorporated компониясының
қорғалатын тауар белгісі. Windows, Windows NT, Windows XP, Microsoft Office,
Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft PowerPoint, Microsoft Publisher,
Microsoft Encarta, Microsoft Front Page, Microsoft Internet Explorer, Microsoft
Windows Explorer, Microsoft Graph АҚШ және/ немесе басқа да елдерде
Microsoft корпорациясының тауар белгілері немесе қорғалатын тауар
белгілері болып табылады. Басқа тауар белгілері сәйкес фирмалардың меншігі
болып есептеледі.
Осы кітап бөлімдерінің ешқайсысын Intel «Болашақ үшін оқыту» білім беру
қызметкерлерінің біліктілігін жетілдіру курсынан басқа, Intel Corporation
компаниясының жазбаша келісімінсіз көшіруге немесе басқа жолмен шығаруға
немесе оқыту үдерісіне қолдануға болмайды.
Егер, басқа ескерту болмаса, мысалдардағы компаниялардың, ұйымдар мен
өнімдердің барлық аттары, сол сияқты тұлға аттары ойдан алынған және нақты
компанияларға, ұйымдарға, өнімдерге және тұлғаларға ешқандай қатысы жоқ.
ISBN 978-5-902970-15-6
© Intel Corporation, 2000-2010
ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе
Мазмұны
Copyright © 2007 Intel Corporation Intel®« Болашақ үшін оқыту»
Барлық құқығы қорғалған ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына
кіріспе / 2 нұсқасы
3
Мазмұны
Курсқа кіріспе
.........................................................................................
11
1- модуль: ХХІ ғасыр біліктіліктерін дамыту және білім
беру ортасы
15
1-жаттығу. Негізгі біліктіліктерді анықтау.................................................................................
15
2-жаттығу. Қазіргі оқыту ортасын болашақ оқыту ортасымен салыстыру............................. 17
3-жаттығу. Топпен танысу.........................................................................................................
20
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
21
1-модуль түйіні...........................................................................................................................
22
2 - модуль: Компьютерде және Интернетте жұмыс жасау
негіздерін оқып білу
23
Жұппен жұмыс. 1-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
23
1-жаттығу. Компьютер компоненттерінің атаулары және тышқанмен жұмыс.......................
23
2-жаттығу. Операциялық жүйемен жұмыс...............................................................................
25
3-жаттығу. Интернеттегі ақпаратты іздеу.................................................................................
29
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
32
2-модуль түйіні...........................................................................................................................
33
3 - модуль: Сынай ойлауды және ынтымақтастық
дағдысын дамыту
34
Жұппен жұмыс. 2-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
34
1-жаттығу. Жоғары деңгейлі ойлаумен таныстыру.................................................................
34
2-жаттығу. Ынтымақтастық дағдыларын дамыту....................................................................
37
3-жаттығу. Жоспарлау, орындау, тексеру және талқылау......................................................
39
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
41
3-модуль түйіні...........................................................................................................................
41
4 - модуль: Мәтіндік редактормен танысу
42
Жұппен жұмыс. 3-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
42
1-жаттығу. Мәтінді редакциялау программасымен танысу....................................................
42
2-жаттығу. Мәтіндік редактормен жұмыс істеу үшін қажетті біліктіліктерді талқылау..........
43
3-жаттығу. Анықтамалық жетекшілікті пайдалану...................................................................
43
4-жаттығу. Мәтіндік редактор мүмкіндіктерін зерттеу.............................................................
44
5-жаттығу. Мәтіндік редактормен жұмыс істеу біліктіліктерін практикада қолдану..............
44
Бағалау парағы..........................................................................................................................
45
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
50
4-модуль түйіні...........................................................................................................................
51
5 - модуль: Мәтіндік редакторды қолдану
52
Жұппен жұмыс. 4-модульді оқып білудегі рефлексия............................................................. 52
ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе
Мазмұны
4
Copyright © 2007 Intel Corporation Intel®« Болашақ үшін оқыту»
Барлық құқығы қорғалған ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына
кіріспе / 2 нұсқасы
1-жаттығу. Мәтіндік редактордың көмегімен педагогикалық құралдар жасау.....................
52
Апталық сабақ кестесі...............................................................................................................
53
Ақпараттық бюллетень..............................................................................................................
57
Диаграмма..................................................................................................................................
61
Сертификат................................................................................................................................
64
2-жаттығу. Конструктивті сынауға үйренеміз...........................................................................
67
3-жаттығу. Жасалған педагогикалық құралдарды көрсету.....................................................
68
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
69
5-модуль түйіні...........................................................................................................................
70
6 - модуль: Мультимедиамен танысу
71
Жұппен жұмыс. 5-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
71
1-жаттығу. Мультимедиалық презентация жасау программасымен танысу.........................
72
2-жаттығу. Мультимедиамен жұмыс істеуге қажетті біліктілікті талқылау............................
72
3-жаттығу. Мультимедиа ресурстарымен танысу...................................................................
72
4-жаттығу. Мультимедиамен жұмыс істеу біліктілігін пайдалану...........................................
72
Оқу жоспарына шолу.................................................................................................................
73
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
77
6-модуль түйіні...........................................................................................................................
77
7- модуль: Мультимедиа-презентациясын пайдалану
78
Жұппен жұмыс. 6-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
78
1-жаттығу. Мультимедиа көмегімен педагогикалық құралдарды жасау................................
78
Апта оқушысы............................................................................................................................
79
Жаңа материалды түсіндіру сабағы.........................................................................................
82
Сыныптағы жұмыс ережесі.......................................................................................................
85
Альманах....................................................................................................................................
89
2-жаттығу. Жасалған педагогикалық құралдарды көрсету.....................................................
93
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
94
7-модуль түйіні...........................................................................................................................
94
8 - модуль: Электрондық кестемен танысу
96
Жұппен жұмыс. 7-модульді оқып білудегі рефлексия............................................................
96
1-жаттығу. Кесте редакторымен танысу..................................................................................
96
2-жаттығу. Кестемен жұмыс істеуге қажетті біліктіліктерді талқылау....................................
97
3-жаттығу. Электрондық кесте мүмкіндіктерімен танысу........................................................
97
4-жаттығу. Кестемен жұмыс біліктіліктерін қолдану................................................................
98
Сынып журналы.........................................................................................................................
98
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
101
8-модуль түйіні...........................................................................................................................
102
9 - модуль: Электрондық кестені пайдалану
103
Жұппен жұмыс. 8-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
103
1-жаттығу. Электрондық кестенің көмегімен педагогикалық құралдарды жасау..................
103
Инвентарлық журнал.................................................................................................................
104
Оқушыларды отырғызу жоспары..............................................................................................
106
Пиктограммалы график.............................................................................................................
110
Сынып тізімі................................................................................................................................
115
2-жаттығу. Жасалған педагогикалық құралдарды көрсету.....................................................
117
ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе
Мазмұны
Copyright © 2007 Intel Corporation Intel®« Болашақ үшін оқыту»
Барлық құқығы қорғалған ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына
кіріспе / 2 нұсқасы
5
Үй тапсырмасы. Рефлексия...................................................................................................... 118
9-модуль түйіні...........................................................................................................................
119
10 - модуль: Оқытуға деген қазіргі тәсілдердің дамуы
123
Жұппен жұмыс. 9-модульді оқып білудегі рефлексия.............................................................
120
1-жаттығу. Оқытудағы фасилитациялау үдерісі......................................................................
120
2-жаттығу. Өзгерістерді қабылдау............................................................................................
127
3-жаттығу. Кілттік біліктіліктерді дамыту шарттары................................................................
127
Үй тапсырмасы. Рефлексия......................................................................................................
130
10-модуль түйіні.........................................................................................................................
131
11- модуль: Әрекеттердің дербес жоспарын жасау
132
Жұппен жұмыс. 10-модульді оқып білудегі рефлексия..........................................................
132
1-жаттығу. Әрекеттерді жоспарлау қажеттілігін түсіну............................................................
132
2-жаттығу. Әрекеттер жоспарын жасауға дайындық..............................................................
136
3-жаттығу. Әрекет жоспарын жасау.........................................................................................
139
11-модуль түйіні.........................................................................................................................
140
12-модуль. Әрекеттер жоспарын түзету және ұсыну
142
1-жаттығу. Әрекеттер жоспарын тексеру.................................................................................
142
2-жаттығу. Сіздің әрекеттер жоспарыңызды көрсету.............................................................
143
3-жаттығу. Топпен жұмыс істеуде ынтымақтастық біліктіліктерін дамыту............................
144
4-жаттығу. Курсты аяқтау..........................................................................................................
144
12-модуль түйіні.........................................................................................................................
144
Қосымшалар
145
Қосымша А.................................................................................................................................
146
Қосымша Ә.................................................................................................................................
155
Аға тьюторға арналған қосымша..............................................................................................
157
ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе
Мазмұны
6
Copyright © 2007 Intel Corporation Intel®« Болашақ үшін оқыту»
Барлық құқығы қорғалған ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына
кіріспе / 2 нұсқасы
Алғы сөз
ХХІ ғасырды ақпарат ғасыры деп атайды. Ақпараттық қоғамға көшу әлем елдерінен,
сонымен бірге Қазақстаннан әлемнің тез өзгермелі жағдайында өзін өзі шыңдауға, өзін өзі
дамытуға, барынша дұрыс және өнегелі-жауапты шешімдерді өзбетінше қабылдауға
қабілетті азаматтардың болуын талап етеді. Осы айтылғандар шеңберінде Қазақстанның
қазіргі білім беру жүйесі үшін жеке тұлғаның шығармашылық әлеуетін қамтамасыз ететін
жағдайлар жасау мәселесі өзекті мәселе болып тұр.
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбев Қазақстан Халқына Жолдауында ұлттың
интеллектуалдық әлеуетінің маңыздылығын, «елді жаңалау стратегиясының табысты
жүзеге асуы, ең алдымен, қазақстандықтардың біліміне, әлеуметтік және күнделікті
өмірдегі көңіл-күйіне байланысты» екендігін ерекше атап өтті. Соңғы үш жылда
Қазақстан бәсекеге қабілетті әлем мемлекеттерінің қатарына енуі үшін аз күш
жұмсалған жоқ.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты 12
жылдық білім беру жүйесіне көшуді қарастырады. Президенттің Қазақстан Халқына
Жолдауында «2020 жылға қарай орта білім беруде оқытудың 12-жылдық моделі
табысты іске асуы үшін біз барлық қажетті шараларды қолға алуға тиіспіз» деп атап
көрсетілген. Оқытудың бұл моделі «Қазақстан Республикасының әлеуметтік,
экономикалық және саяси өміріне тиімді қатысуға дайын құзырлы жеке тұлғаның»
қалыптасуын қамтамасыз етуге міндеттелген. Сәйкес нәтижелерге жету негізгі үш
құзырлықты:
мәселені
шешу
құзырлығын
(өзіндік
менеджмент);
ақпараттық
құзырлықты; коммуникативтік құзырлықты қамтиды.
Қазіргі тұлға әр түрдегі және түрлі сападағы ақпараты артығымен мол ақпараттық қоғамда
өмір сүруде. Осы жағдайда білім беру жүйесінің алдында құзырлы, белсенді және жеке
шығармашыл тұлғаны оқыту мен тәрбиелеу міндеттері тұр.
Мұндай міндетті шешу педагогтан ерекше, басқа бағытты талап етеді. Мұғалім қазіргі
кезеңде, оқушылар үшін жеке тұлғалық мәні бар нақты мәселелерді шешу шеңберінде,
оларға мектепте іс-әрекет жасау тәжірибесін алуға мүмкіндіктер жасауда қабілетті болуы
тиіс. Бұл жеке тұлғаның ойдағыдай әлеуметтенуіне ғана емес, сонымен қатар, өзінен өзі
шыңдалуына да мүмкіндік туғызады, өйткені «білім құзырлығы, оқушының болашақтағы
толыққанды өмірі үшін, оның іс-әрекетін моделдейді». Бұл жәйт болашақта оқушыға
ақпараттық бiлiм беру кеңiстiгінде оның еркiн бейімделуіне, өмірлік мәселелердi еркiн
шешіп, қажет нәтижеге қол жеткізуіне мүмкiндiк бередi.
Сонымен бірге, мұндай міндеттерді шешу бiлiм беру жүйесінде, әсіресе, оқытуда жаңа
ақпараттық технологияларды пайдалану жағдайларында мейлінше тиiмдi және
оңтайлы болады.
Intel «Болашақ үшін оқыту» білім беру бағдарламалары оқыту үдерісін заманауи
педагогикалық және ақпараттық технологияларды оңтайлы пайдаланудың әдіснамасымен
және практикасымен қамтамасыз етеді. Бұл бағдарламалар оқытуды құзырлылық тұрғыда
жүзеге асыруға бағытталған. Intel білім беру бағдарламасының «ХХІ ғасырдың ақпараттық
және оқыту технологияларына кіріспе» курсы оқу үдерісінде ақпараттық-қатынастық
технологиялары құралдары арқылы оқушылардың жобалық зерттеу іс-әрекетін жүзеге
асырып, ұйымдастыру саласында мұғалімдердің құзырлығын қалыптастыруға мүмкіндік
береді.
Create PDF
files without this message by purchasing novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе
Мазмұны
Copyright © 2007 Intel Corporation Intel®« Болашақ үшін оқыту»
Барлық құқығы қорғалған ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына
кіріспе / 2 нұсқасы
7
Курстың
мақсаты,
ең
алдымен,
пән-мұғаліміне
ақпараттық-қатынастық
технологиялар, жаңа педагогикалық технологиялар саласындағы дағдыларды біліп
алып, игеруге көмек көрсетуден тұрады. Атап айтқанда, осы жаңа ақпараттық-
педагогикалық технологиялар білім берудің қазіргі парадигмасын жүзеге асыруға
мүмкіндік береді. Курстың практикалық, жобалық сипатын анықтайтын, ақпараттық
және педагогикалық технологияларды үйлестіретін жобалау әдісі, телеқатынастық
жоба әдісі курсты оқытудың жетекші әдісі болып табылады.
Бұл курсты оқып білу нәтижесінде, мұғалім, оның жаңа кәсіби мәдениетінің дамуына
мүмкіндік жасайтын оқушылардың өзбетінше жобалап-зерттеу әрекетін, әлеуметтік
өзараәрекетін, кәсіби (сонымен бірге желілік) қатысуын ұйымдастыру дағдыларын
меңгереді. Мұнымен қоса, жобалық іс-әрекетті жүзеге асыруда мұғалім оқушылардың
сынай және өзбетінше ойлау, ынтымақтастықта жұмыс істеу, ақпараттық білім беру
ортасының
құралдары
мен
аспаптарын
жасауға
ақпараттық-қатынастық
технологияларды қолдану дағдыларының дамуына көмектеседі.
Соңғы жылдары сынып бөлмесіндегі сабақтар желідегі оқу жұмысымен, табиғи
түрде, ұштасып жататын аралас оқыту (blended learning) туралы түсінік орын алуда.
Кез келген оқу жұмысы нақты және виртуалды әлемдегі жұмысты, табиғи түрде,
ұштастырып жататын кез тым алыс емес. Мұнсыз XXI ғасырда білім беру
нәтижелеріне жету жолдарын көз алдына келтіру мүмкін емес.
Сондықтан да, барлық жоғары айтылғандар, сол сияқты, Intel білім беру
бағдарламасының «ХХІ ғасырдың ақпараттық және оқыту технологияларына
кіріспе» курсы ХХІ ғасырдағы білім беру ортасын, оның ішінде, Қазақстан үшін,
ілгерілетіп, дамытуға мүмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |