Ірі қара мал некробактериозында «тетрокси ла» препаратының тиімділігі
жүктеу/скачать 332,79 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРЕПАРАТА «ТЕТРОКСИ ЛА» ПРИ НЕКРОБАКТЕРИОЗЕ КРС
- EFFECTIVENESS "TETROKSI LA" IN NECROBACTERIOSIS OF CATTLE
- Әдебиеттер
| УДК: 619:616.9:636.2 ІРІ ҚАРА МАЛ НЕКРОБАКТЕРИОЗЫНДА «ТЕТРОКСИ ЛА» ПРЕПАРАТЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ
- А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветеринариялық медицина кафедрасының магистрі, аға оқытушы . Байкенов М.Т. - А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветеринариялық медицина кафедрасының кандидаты, доцент . Ергазина А.М. - А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветеринариялық медицина кафедрасының PhD докторы , оқытушы . Некробактериоз – аяқтың төменгі бөлігі, терінің, кілегей қабаттарымен ішкі мүшелердің көбіне іріңді – некротикалық зақымдануымен сипатталатын жұқпалы ауру . Ауруға барлық үй жануарлары және жабайы аңдар бейім келеді. Дегенмен соңғы он жылда ІҚМ некробактериозының тұяқты формасының саны өсіп кетті [1]. Соңғы жылдары ІҚМ - ның некробактериозбен ауруы жұқпалы патология құрылымында бірінші орынға шықты . Ветеринариялық препараттарының көп түрлілігіне қарамастан ІҚМ некробактериозы осы күнге дейін көптеген шаруашылықтары үшін өзекті мәселе болып қалуда. Аурудан өлімге ұшырау саны сирек болғаныменен де мал шаруашылығына келтірілетін экономикалық зияны басым, атап айтқанда өнімділігінің жоғалуымен (сиыр сауымының төмендеуі – 400 кг дейін, тірі салмағының өсімі тәулігіне 200 гр. дейін) қоса малдардың жарамсыз болуы [2]. Некробактериоздан экономикалық жоғалымы асыл тұқымды құндылығының төмендеуінен азық шығынының жоғарлауына жетуі . Әдетте, шаруашылықтарда ІҚМ некробактериозымен күресу шараларының негізі ретінде - жануарлар вакцинациясы қолданылады. Бірақ та вакцинация ауруды профилактикалау мен жойюда табысты бола бермейді. Оның барлығы қоздырушы биологиясының ерекшелігіне, ауру патогенезімен иммуногенезіне байланысты келеді. Көбіне әлсіз иммуногенді қоздырушылармен шақырылатын некробактериозға ұқсас аурулар жатады. Сондай ақ мұндай ауруларды алдын алу және емдеу қиынға соғады. Дегенмен , соңғы жетістіктерге сүйенсек Ветеринарияда көптеген шаруашылықтар бұл мәселені қарастыруда қазіргі таңдағы «Тетрокси ЛА» препаратын қолдану жолымен некробактериоз мәселесін табысты шешкен . Сондықтан да некробактериоз ауруының өзектілігін ескере отыра біз осы аймақта 2014 - 2015 жылдар аралығында Жанкелді ауданы және оған жақын орналасқан ауылды аймақтарында зерттеу жүргізген болатынбыз. Маңызды сөздер : іріңді - некротикалық зақымданулар , аяқтың төменгі бөліктері , некробактериоз, жұқпалы патология. ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРЕПАРАТА «ТЕТРОКСИ ЛА» ПРИ НЕКРОБАКТЕРИОЗЕ КРС Рагатова А.Ж. – магистр ветеринарных наук, ст. преподаватель Костанайского государственного университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины . Байкенов М.Т. - кандидат ветеринарных наук, доцент Костанайского государственного университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины . Ергазина А.М. – доктор философии (PhD) , преподаватель Костанайского государственного университета имени А. Байтурсынова кафедры ветеринарной медицины . Некробактериоз – инфекционная болезнь, характеризующаяся в основном гнойно - некротическими поражениями нижних частей конечностей, кожи, слизистых оболочек и внутренних органов. Заболеванию восприимчивы все виды домашних и многие виды диких животных. Однако в последние десятилетия чрезвычайно возросла частота некробактериоза КРС в копытной форме [1] . За последнее время заболеваемость КРС некробактериозом вышла в структуре инфекционной патологии на одно из первых мест. Несмотря на обилие различных ветеринарных препаратов, некробактериоз КРС до сих пор продолжает оставаться острой проблемой для многих хозяйств. Заболевание редко приводит к летальному исходу, но наносит значительный экономический ущерб в животноводстве, который складывается из: потери продукции (снижение удоя коров – до 400 кг за лактацию, прироста живой массы до 200 гр./сут.), и ранней выбраковки животных (в зависимости от тяжести заболеваний как результат прогрессирующего истощения) [2] . Экономические потери от некробактериоза могут достигать за счет снижения племенной ценности и увеличения затрат кормов. Обычно в хозяйствах в качестве основной меры борьбы с некробактериозом КРС используют вакцинацию животных. Но только вакцинация не всегда обеспечивает успешную профилактику и ликвидацию болезни. Это связано с особенностями биологии возбудителя, патогенеза и иммуногенеза болезни. При факториальных заболеваниях, вызываемых слабоиммуногенными возбудителями, к которым относится и некробактериоз. При этом лечение и профилактика довольно сложны. Но благодаря последним достижениям в ветеринарии многие хозяйства с успехом решили проблему некробактериоза путем применения современного препарата «Тетрокси ЛА». Поэтому, учитывая актуальность этого вопроса, нами в период с 2014 по 2015 годы проводились исследования в этой области в Жангельдинском районе и близрасположенных сельских округах. Ключевые слова: гнойно - некротические поражения, нижняя часть конечностей, некробактериоз, инфекционная патология. EFFECTIVENESS "TETROKSI LA" IN NECROBACTERIOSIS OF CATTLE Ragatova A. Zh. - master of veterinary science, a senior teacher of Department of Veterinary Medicine of Kostanay State University named after A.Baitursynov. Yergazina A.M. – Philosophy Doctor (PhD), a teacher of Department of Veterinary Medicine of Kostanay State University named after A.Baitursynov. Necrobacteriosis - an infectious disease characterized mainly by purulent necrotic lesions of the lower limb, skin, mucous membranes and internal organs. All kinds of home and many species of wild animals are susceptible. However, in recent decades the frequency of extremely necrobacteriosis in cattle hoof form has increased [1]. In recent years, the incidence of cattle necrobacteriosistakes one of the first places in the structure of infectious diseases. Despite the abundance of different veterinary drugs, necrobacteriosis cattle still remains an acute problem in many households. The disease is rarely fatal, but causes significant economic losses in livestock, which is composed of: loss of production (reduction in milk yield of cows - up to 400 kg per lactation, weight gain up to 200 gr. / Day.), and early culling of animals ( depending on the severity of the disease as a result of the progressive exhaustion) [2]. Economic losses from necrobacteriosis can be achieved by reducing the breeding values and increasing feed costs. Usually on the farms as the main measures to combat cattle necrobacteriosis,they vaccinate animals. But vaccination does not always ensure a successful prevention and elimination of the disease. This is due to the biology of the pathogen, pathogenesis and immunogenesis disease. When factorial diseases caused by poorly immunogenic agents, which include necrobacteriosis. In this case treatment and prevention are quite complex. But thanks to recent advances in veterinary medicine, many farms successfully solved the problem of necrobacteriosis by applying modern preparation "Tetroksi LA." Therefore, given the urgency of the issue, during the period from 2014 to 2015 we conducted research in this area in Zhangeldinsky region and nearby rural districts. Tags: necrotic lesions of the lower extremities, necrobacteriosis, infectious pathology.
Бүгінгі күні
Қазақстанда
қарқынды
дамып
келе
жатқан
ауыл
шаруашылық
салаларының бірі
болып
ірі
қара
мал
шаруашылығы
саналады
. Мал
шаруашылығының
дамуын
жаңа
деңгейге
көтерудің
маңыздылығын , еліміздің
әлемдегі
дамыған
50 мемлекеттердің
қатарына
және
ДСҰ
( дүниежүзілік
сауда
ұйымына
) ену
, ал
ол
үшін жоғары
сапалы
мал
шаруашылығы
өнімдерін өндіруді
арттыру
қажеттілігімен
түсіндіруге болады
. Мал
шаруашылығы
өнімдерін алудың
негізгі
жолдары
болып
мал
басын
көбейту
, ауылшаруашылық
малдардың өнімділігін
арттыру
және
инфекциялық
ауруларды дауалау
және
жою
шараларын
жетілдіру болып
табылады
. Көпшілік
жағдайда
ірі
қара
мал
шаруашылығының
қарқынды
дамуына
және
экономикалық
тиімділігіне кері
әсерін
тигізетін
факторлардың бірі
болып
инфекциялық
аурулар
жататындығы
баршаға
мәлім
[2]. Инфекциялық
аурулар
- өздеріне
тән
қоздырушылары
болуына
байланысты , ауру
малдан
сау
малға
жұғу
қабілетіне
ие
болып , жануарлардың жаппай
ауруға
шалдығуына
және
індеттің
ауқымды
аймаққа
таралу
мүмкіндігі
бар
аса
қауіпті
аурулар
тобынан
тұрады
. Бұл
топ
аурулар
белгілі
бір
жағдайларда
мал
шаруашылығына
үлкен
экономикалық
шығын
келтіреді , ал
кейбіреуінің
әлеуметтік маңызы
да
жоғары , себебі олар
малдан
адамға
жұғуы
мүмкін
. Қазіргі
кезде
ғылымға
белгілі
жануарлардың 150 астам
инфекциялық
аурулары
анықталған
және
олардың
бірқатары
адам
денсаулығына
да
қауіпті [2].
Инфекциялық
аурулардың ішінен
ірі
қара
малдардың
арасында
жиі
тіркелетін
және
шаруашылыққа
айтарлықтай шығын
келтіретін
індеттердің бірі
болып
некробактериоз
саналады
. Некробактериоз
–
ауылшаруашылық
малдардың негізінен
аяқтарының төменгі
бөлімін
, сирақтың
бақайы
, кей
жағдайда
ауыз
, желін
, жыныс
мүшелері
, өкпе
, бауыр
, бұлшық
еттер
мен
басқа
да
мүшелер
мен ағзалардың
іріңдеуі
және
өліеттенуі
арқылы
ерекшеленетін
инфекциялық ауру
. Ірі қара мал арасында некробактериоз көпшілік жағдайда аяқтардың төменгі бөлімінің зақымдануымен сипатталады. Себебі аяқтың дистальды бөлімі өзінің топографиялық ораналасуына, үнемі топырақпен жанасуына, жануар салмағының үздіксіз әсеріне, қорғаныс мүмкіндіктерінің жеткіліксіздігіне байланысты жиі терең зақымдануларға ұшырап, патогенді микрофлораның енуіне жағдайлар туындап отырады. Ұдайы мал шаруашылық өнеркәсібі жағдайында туындап отырған адинамия салдарынан, түрлі жарақаттардан және тағы да басқа себептерден ірі қара малдардың , әсіресе сүт бағытындағы сиырлардың және асылтұқымды бұқалардың арасында әр түрі аяқ ауруларының тіркелуі жиілеп отыр.
Сүт бағытындағы мал шаруашылық кешендерінде барлық механикалық зақымданулардың 60 - 80% аяқ аурулары құрайды және олардың ішінде негізінен саусақ және тұяқтардың зақымданулары. Сиырларда негізінен байқалатындары: түрлі пододерматиттер, табан, тәж аумақтарының соғылуы және жарақаттануы, тұяқ мүйізінің жарылуы, сыдырылуы және деформациясы, тұяқ аралық саңылаудағы ойық жаралар, жарақаттар және іріңді - некротикалық процестер, табан және тәж аумақтарының флегмоналары, артриттер және артроздар, сүйек сынулары [ 3 ]. Бұл аурулардың көпшілігі некробактериоздың пайда болуына себепкер болатын факторлар болып саналады.
Ғылыми деректерге сәйкес, жануарларды ылғалды ғимараттарда ұстау немесе ылғалды аймақтарды бағу, аяқтардың дисталды бөлімінің мацерациясына, мүйізді қабаттарының жұмсаруына, терінің ісінуіне әкеліп соғады. Бұл жерлердің қан айналымы бұзылып, нәтижесінде жарылымдар пайда болған жағдайда, мүйзді қабаты сылынып немесе жарақаттар байқалған кезде некробактериоз қоздырушысының енуіне және көбеюіне қолайлы жағдайлар туындайды.
Сонымен қатар некробактериоздың туындауына тұяқтарды дұрыс күтпеу немесе ондай шараларды мүлдем жүргізбеу себепкер болады.
Саусақ терісінің, тұяқ табанының, майтабанның жарақаттануларын дер кезінде және дұрыс емдемеу, майтабан, флегмоналар және т.б. аурулардың пайда болуына себепкер болады. [ 6].
Некробактериоз жануарларда шамалы ғана індеттік тұтану ретінде байқалып, жекелеген шаруашылықтарды, фермаларды немесе мал отарларын қамтиды. Кейде аусыл, шешек, эктима, әртүрлі стоматит ауруларымен қабаттасып өтеді. Ауру әсіресе қой және бұғы шаруашылықтарына зор зиян келтіреді.
Негізінен жарақаттанған немесе қабынған тері, болмаса кілегейлі қабықтар арқылы жұғады. Қоздырушы енген жерінде қолайлы жағдай болғанда ғана өсіп - өнеді. Ұлпаның жарақаттануы (механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық әсерлер) нәтижесінде оған оттегінің келуі қиындайды, қан тамырлары үзіліп, гематома, тромба, флегмонапайда болады, ұлпалар өліеттенеді, яғни ауасыбағасыз микроб үшін қолайлы жағдай туады. Бастапқыда бактерия түскен ұлпа шағын ғана ошақ болып ойылады да, кейіннен айналасы қабына бастайды, қан тамырлары зақымданып, фибрин ұйып, көп мөлшерде белокты заттар бөлінеді, тромба пайда болып, нәтижесінде бұлшық ет, тарамыс, сіңір, шеміршектер мен саусақ сүйектері өліеттенеді.
Соңғы жылдары шаруашылықтарда некробактериоздың басқа да аурулармен аралас инфекциясы тіркеле басталды, мұнда некробактериоз резистенттіліктің төмендеуімен, екіншілік иммунодифициттің және эпителиотропты вирустармен шақырылуы тіркеле басталды. Шаруашылықтарда жоғары өнімді сүтті сиырлардың қарқын пайдаланылуы, осы фондағы ақзатты - дәруменді және минералды алмасудың теңгерілуімен байланысты ауруға тұрақтылығының төмендеуі қолайсыз білінеді. Ірі қара мал некробактериозымен қатар жүретінекіншілік иммунодефициттің бар болуы, сонымен қатар бактерияға қарсы терапияның дәстүрлі әдістерімен вакцинацияның төменгі тиімділігі осы ауруды емдеуде иммунотерапияның қолданылуын талап ететіндігін көрсетеді. Осыған орай ірі қара мал некробактериозын емдеуде оның тиімділігін анықтау мақсатымен
«Тетрокси ЛА» препаратын қолдану шешімі қабылданды . Ірі қара мал некробактериозын емдеуде «Тетрокси ЛА»
препаратының тиімділігін оқып зерттеу бірнеше мал шаруашылықтарында жүргізілді.
Жануарлардың бір кг тірі салмағына 1 мл көлемде бұлшықет ішіне «Тетрокси ЛА»
енгізілді . Препаратты бұлшықет арқылы еңгізуде инъекция орнында басқа да созылыңқы окситетрациклин
енгізуде байқалатын гранулема, абсцесс, қабыну сияқты процесстер мұнда байқалмайды . Терапевтическая концентрация тетрокси ЛА терапевттік концентрациясы организмде 72 сағат бойы сақталатынын ескерген жөн.
Ауру малдарға бір уақытта антибиотикті терапиямен қоса бір реттік мультивитамин енгіздік ( мөлшері
—
50 кг тірі салмаққа 1 мл ).
Мультивитамин - А, D3 E және В тобының –
маңызды 9 дәруменінің араласқан сулы ерітіндісі . Жаңа технологияларын және фармакологиямен биохимия аумағындағы жетістіктерді қолдану бір препаратта майлы –
және судаетитін дәрумендерді біріктіруге және В тобының дәрумендерінің белсенділігінің жойылуын болдырмауға мүмкіндік туғызды. Инъекциядан кейін барлық витаминдердің терапевттік концентрациясының сақталуы 14 күннен кем емес. Аталып отырған препаратжалпы нығайтқыш әсер етіп, зат алмасуды белсеңдетіп, жануардың тез сауығуына қабілетті келеді. Алынған нәтижиелері 1,2,3 кестелерінде ұсынылған.
Препарат 10 кг тірі салмаққа 1 мл көлемде тереңірек бұлшықетке енгізіледі. Бір нүктеге инъекция көлемі 10 млдан аспауы керек. Аурудың аса ауыр өтуінде препаратты 72 сағаттан соң қайталауға болады .
1. Қостанай
облысында «Кенес»
ЖҚда
ІҚМ некробактериозын емдеуде
«Тетрокси ЛА» препаратының тиімділігі
Ауру
ауыртпалығының деңгейі
Мал саны
, бас
Егу саны
Енгізу
аралық интервалы , күн
Сауығу
мерзімі , күн Аса ауыр
1 2 3 15
Ауыр
9 2 3 10-20 Орташа ауыр
15 1 - 5 Кесте
.2. Қостанай
облысында «Адлет»
ЖҚда ІҚМ некробактериозын емдеуде «Тетрокси ЛА»
препаратының тиімділігі
Ауру ауыртпалығының деңгейі
, бас
Егу саны
Енгізу
аралық интервалы , күн
Сауығу
мерзімі , күн Ауыр
4 2 3 10-15
Орташа ауыр
7 - - 5 -10 Кесте
3. Қостанай
облысында «Азамат»
ЖҚда ІҚМ некробактериозын емдеуде «Тетрокси ЛА»
препаратының тиімділігі
Ауру ауыртпалығының деңгейі
Мал саны
, бас
Егу саны
Енгізу
аралық интервалы , күн
Сауығу
мерзімі , күн Ауыр
3 2 3 11
Бұрын зерттеуге алынған барлық жануарлар некробактериоздан ем алуда жалпы қабылданған әдіспен (
, сырттай өңдеулер ) емделіп, одан оң нәтиже болмағанын ескеру жөн.
Жүргізілген зертеулер негізінде «Тетрокси ЛА» препаратын қолданғаннан соң,
біз келесі шешімге келдік : Қоздырушысы Bacterium necrophorum болып табылатын күйіс қайыратын малдар мес қарынының тұрақты мекендеушісі - некробактериоз ауруы иммундық жүйе белсенділігінің төмендеуімен тікелей байланысты . «Тетрокси ЛА»
препаратын қолданғаннан кейін малдардың сауығуы аса ертерек пайда болады .
қалпына келу және жаңару процестерін белсеңдететін «Тетрокси ЛА»
препараты ауырсынған аяқ қызметін тез арада қалпына келуіне қабілетті келеді .
препараты ірі қара мал некробактериозын емдеуде өзінің жоғары тиімділігін көрсетті.
Ірі қара мал некробактериозы кездесетін шаруашылықтарда «Тетрокси ЛА» препаратын қолданумал өнімінің жоғалу деңгейін, малдардың жарамсыз деп тану деңгейін төмендетіп, өндіріс рентабельділігін жоғарлатады.
Әдебиеттер : 1 Сайдулдин Т.С. Ветеринариялық індеттану. Том 1. Алматы, 1999. 218 - 224 бет.
2 Акимов Е.К., Зиатдинов Э.Г., Галиакберов Н.И. и др. Влияние иммуномодулирующих препаратов на резистентность организма животных при вакцинации против некробактериоза // Ветеринарный врач. -2004.- №2.
- С. 21
-22. 3 Веремей Э.И. Справочник по применению лекарственных средств в ветеринарной
хирургии / Э.И. Веремей. —
М.: Урожай, 1989 . - 287 с.
4 Лукьяновский В.А. Нетрадиционные методы лечения в ветеринарной хирургии .// —
Ветеринария № 7, 1994. –
С. 17-21. 5 Алимбаев М.К., Мухаметова В.Д., Аубакирова А.К. Современные методы диагностики иммунологической толерантности крупного рогатого скота // Мат. междунар. конф. Состояние и перспективы диагностики инфекционных болезней животных. Астана, 2008. - С. 48.
6 Иванов Н.П.Вступительная статья в сборнике «Состояние и перспективы диагностики инфекционных болезней животных» Астана, 2008. –
С. 12. 7 Жануарлар мен адамға ортақ жұқпалы аурулардың профилактикасы және олармен күресу бойынша ветеринариялық - санитариялық және эпидемиологиялық ережелер, Астана, 2004.
References:
1 Sayduldin T.S. Veterinariyaly і ndettanu. Tom 1. Almaty. 1999. 218-224 bet. 2 Akimov E.K.. Ziatdinov E.G.. Galiakberov N.I. i dr. Vliyaniye immunomoduliruyushchikh preparatov na rezistentnost organizma zhivotnykh pri vaktsinatsii protiv nekrobakterioza // Veterinarnyy vrach. -2004.- №2. -S. 21-22. 3 Veremey E.I. Spravochnik po primeneniyu lekarstvennykh sredstv v veterinarnoy khirurgii / E.I. Veremey. — M.: Urozhay. 1989. - 287 s. 4 Lukianovskiy V.A. Netraditsionnyye metody lecheniya v veterinarnoy khirurgii.// — Veterina riya № 7. 1994.
– S. 17-21. 5 Alimbayev M.K.. Mukhametova V.D.. Aubakirova A.K. Sovremennyye metody diagnostiki immunologicheskoy tolerantnosti krupnogo rogatogo skota // Mat. mezhdunar. konf. Sostoyaniye i perspektivy diagnostiki infektsionnykh bolezney zhivotnykh. Astana. 2008. - S. 48. 6 Ivanov N.P.Vstupitelnaya statia v sbornike «Sostoyaniye i perspektivy diagnostiki infektsionnykh bolezney zhivotnykh» Astana. 2008. – S. 12. 7 Zhanuarlar men adamga ortakh zhukpaly aurulardy profilaktikasy zhane olarmen kyresu boyynsha veterinariyalyk-sanitariyalyk zhane epidemiologiyalyk erezheler. Astana. 2004. Авторлар жөнінде мәлімет : Рагатова Айнур Жолтаевна – А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветеринариялық медицина кафедрасының магистрі, аға оқытушы, 87014293839, , e- mail: ainyr_81@mail.ru Байкенов М.Т. - А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті ветеринариялық медицина кафедрасының кандидаты,доцент, 87759630707, e-mail:,baikenov-marat @mail.ru
baikenov-marat @mail.ru Ергазина Асель Михайловна – доктор философии (PhD), преподаватель кафедры ветеринарной медицины, Костанайский государственный университет им. А . Байтурсынова , 87773760076, , e-mail: ergazina.asel@mail.ru Ragatova Aynur Zholtayevna – the master of veterinary sciences, the senior teacher of department of veterinary medicine, Kostanay state university named of A. Baytursynov, 87014293839, , e-mail: ainyr_81@mail.ru Baykenov M.T. – Candidate of Veterinary Sciences, Associate Professor of the Department of Veterinary Medicine of A.Baytursynov Kostanay State University, 87759630707, , e-mail: baikenov-marat @mail.ru Ergazina Asel Mikhailovna – the doctor of philosophy (PhD), the teacher of department of veterinary medicine, Kostanay state university named of A. Baytursynov, 87773760076, , e-mail: ergazina .asel@mail.ru жүктеу/скачать 332,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|