Іс-әрекеттегі зерттеу (Action Research). Іс-әрекеттегі зерттеудің мақсаты мен зерттеу кезеңдері. Іс-әрекеттегі зерттеуді жоспарлау
ІС-ӘРЕКЕТТЕГІ ЗЕРТТЕУ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Іс-әрекеттегі зерттеу - Action research – Оқыту мен оқу тәжірибесін жетілдіру мақсатында бірізді, тізбектелген,жоспарланған іс-әрекеттерді орындауды, сондай-ақ зерттеу барысында алынған нәтижелерге жүйелі түрде мониторинг жүргізуді көздейтін үдеріс. Іс-әрекеттегі рефлекция-алдыңғы қадамдарды жоспарлау және орындау мақсатында іс-әрекет жасау (мысалы, оқыту мен оқу), іс-әрекет нәтижелерін сыни талдау және бағалау барысындағы мұқият ойлану үдерісі.
«Спираль бойынша адымдап дамитын үдеріс ретінде, бұл ретте әр адым жоспарлаудан, әрекеттен және әрекет нәтижесін бағалаудан тұрады» Курт Левин
ҒАЛЫМДАР
Курт Левин (1946)
Роджерс
Джон Дьюи
Мектеп базасындағы іс-әрекеттегі зерттеу
тәжірибеге қатысты дау айтуға және проблема қою деректер жинау талдау және әрекет ету жөніндегі үздіксіз үдерістер әлеуметтік өзгерістерге қол жеткізу Іс-әрекеттегі зерттеуге қатысушылар: оқу бағдарламасын өзгерту
Кэммис идеясы бойынша:
– бұл істеп жатқан ісімізді өзгерту, түсінікті өзгерту
техникалық іс-әрекеттегі зерттеу;
практикалық іс-әрекеттегі зерттеу; сыни іс-әрекеттегі зерттеу
Іс-әрекеттегі зерттеу: мұғалімнің белсенді тәжірибесі ме, әлде ғылыми зерттеу ме?
Іс-әрекеттегі зерттеу үдерісінде тәжірибені жетілдіру проблеманы анықтау және беделді зерттеушілер әзірлеген «дайын» теорияны қолдану арқылы жүргізіледі.
Іс-әрекеттегі зерттеуді өз тәжірибесін түсінуге және жетілдіруге тырысатын мұғалімдер жүзеге асырады. Бұл іс-әрекеттегі зерттеуге жекелік сипат беріп, білім беру тәжірибесі жүргізілген жағдайды сын тұрғысынан ойластыруға немесе оны мойындауға әкелуі мүмкін. Бұл жағдайда зерттеу іргелі сипатта бола алмайды.
Іс-әрекеттегі зерттеу жоспарлау, әрекет ету және әрекет туралы ойлану үдерісі арқылы жүзеге асады. Бұл оны «әрекет-рефлексия» циклі ретінде қабылдауға мүмкіндік береді.
ІС-ӘРЕКЕТТЕГІ ЗЕРТТЕУДІҢ КЕЗЕҢДЕРІ
Іс-әрекеттегі зерттеу тәжірибе туралы деректерді жинақтауды қамтиды.
Іс-әрекеттегі зерттеу өз тәжірибелерінде өзгеріс енгізуді жоспарлап, ол іске асырылған өзгерістердің тиімділігін көруге тырысатын мұғалімдер үшін тән.
Іс-әрекеттегі зерттеу жүйелілік және ғылымилық қағидаттарына сәйкес келеді.
Зерттеу мәселесі болып табылатын проблемалар:
өзекті болуы керек;
жоғары деңгейлі сұрақ болуы керек
қарапайым тілді пайдалана отырып жазылуға тиіс;
қысқа болуы керек;
тәжірибелік маңызы болуы керек;
әлі жауабы болмауы керек.
ДЕРЕКТЕРДІ ЖИНАҚТАУ
Деректерді жинақтау қандай іс-әрекеттер қабылдану тиістігін айқындауда маңызды кезең болып табылады. Деректердің кейбір көздері сыныпта немесе мектепте не болып жатқанын жақсы түсіну үшін көмектесе алады.
Джоан Ричардсон деректерді талдау барысында ұстануға болатын жоспар үлгісін ұсынады:
1. Өзіңіз жинақтаған деректердегі тақырыптарды, үлгілер мен шығармашылық идеяларды жазып қойыңыз.
2. Өз тізіміңізді ең маңызды тақырыптарға дейін қысқартыңыз.
3. Тиісті тақырыптарға сәйкес ақпаратты жіктеңіз, қажет болған жағдайда кіші тақырыптарды құруыңызға болады.
4. Осы жұмысты жүргізу барысында жазба жүргізіңіз.
5. Жинақтаған ақпаратыңызды қарап шығыңыз.
Неғұрлым жиі кездесетін және анағұрлым маңызды болып табылатын сәттерді анықтаңыз.
6. Жұмыс барысында туындаған барлық идеяларыңызды жазып отырыңыз. Жинаған ақпаратты өзіңіздің әрбір идеяңызбен салыстырып қараңыз.
-Бәрі ойдағыдай түсінікті
-Алған білімімді дамытып,әлдеде әрмен қарай ізденуім керек
Рефлексия http://melimde.com