Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге арналған КӘсіпкерліктің жедел курсы экспресс-курс предпринимательства для начинающих предпринимателей



Pdf көрінісі
бет26/53
Дата24.03.2017
өлшемі3,25 Mb.
#10139
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   53

Кредит
 — (лат. credit — ол сенеді) — ақша немесе 
тауарды қайтымдылық шарты бойынша, яғни пайыздық 
мөлшерлемесін төлеу жолымен қарызға беру.
 
Фермерлік 
шаруа 
қожалығы
 
— 
жеке 
кәсіпкерліктің  бір  түрі,  тұлғалардың  отбасылық-еңбек 
бірлестігі,  мұнда  кәсіпкерлікті  жүзеге  асыру  ауыл 
шаруашылық  өнімдерін  өндіруге,  сондай-ақ  өнімдерді 
сату мен өңдеуге арналған ауыл шаруашылық жерлерін 
пайдаланумен тікелей байланысты.  
 
Жеңілдіктер
  —  ұйым  қызметкерлеріне  олардың 
өмірлік  деңгейін  көтеретін  қызмет  түрлеріне  қол 
жеткізу құқығын беретін өтемақы бөлігі: медициналық 
сақтандыру,  материалдық  көмек,  қосымша  демалыс, 
тегін  тамақтану,  компанияның  автомобилін  қолдану, 
шипайжайларда демалу.
 
Маркетинг
  —  бұл  айырбас  көмегімен  мұқтаждық 
пен  қажеттілікті  қанағаттандыруға  бағытталған  адам 
қызметінің түрі  . 
 
Маркетингтік  зерттеулер
  —  жалпы  нарықтың 
даму  беталысы  және  осы  нарықтағы  фирманың 
мүмкіндігі мен жағдайы туралы деректерді жүйелі түрде 
жинау және сараптау.
 
Ынталандыру
  — 1) қандай да болсын шешімнің, 
әрекеттің пайдасына дәлел келтіру, түсіндіру; 2) қандай 
да  болсын  мақсатта  жету  үшін  субъектінің  қызмет 
етуіне түрткі болу,  мұндай қызметке қызығушылық та-
ныту және бастама көтеру, қозғау салу тәсілдері. 
 
Тауарлар номенклатурасы
 — бұл аталған сату-
шы немесе өндіруші ұсынған барлық тауар тобы мен та-
уар бірліктерінің жиынтығы.  
 
Мұқтаждық
 — дегеніміз, қажетті заттың жоқтығы 
немесе жетіспеуі кезіндегі туындайтын адамның сезімі. 
Мұқтаждық  әртүрлі  сипатта  болуы  мүмкін.  Мыса-
лы,  жылуға,  адамдық  қатынасқа,  тамаққа,  киімге  де-
ген мұқтаждық және т.б. Бұл қажеттіліктердің жарнама 
агенттерінің жұмысына қатысты болмайды, оның негізі 
адамның  табиғатында жатыр. 
 
Табыс пен шығын туралы есеп
 — бухгалтерлік 
есептің  негізгі  нысаны,  ол  есепті  кезеңдегі  ұйым 
қызметінің  қаржылық  нәтижесін  сипаттайды  және 
жылдың басынан бастап есеп беру күніне дейінгі кіріс, 
шығыс және қаржылық нәтиже туралы деректер өспелі 
қорытынды сомасымен бейнеленеді.
ществляющий  индивидуальное  предпринимательство 
без  образования  юридического  лица  и  соответствую-
щий критериям, указанным для субъектов малого пред-
принимательства.
 
Индивидуальное предпринимательство
 — это 
инициативная  деятельность  физических  лиц,  направ-
ленная на получение дохода, основанная на собствен-
ности самих граждан и осуществляемая от имени граж-
дан за их риск и под их  ответственность (имуществом).  
 
Интернет
  —  это  общедоступная  глобальная  ком-
пьютерная сеть, которая делится на множество подсе-
тей, связывающих между собой компьютеры. Эта сеть 
имеет набор стандартных правил (протоколов), с помо-
щью которых пользователь может передавать и полу-
чать различную информацию. 
 
Заработная плата
 — это денежное вознагражде-
ние,  периодически  выплачиваемое  организацией  со-
труднику за выполнение возложенных на него обязан-
ностей.
 
Коммерческое предпринимательство
 — опера-
ции и сделки по купле-продаже, т.е. перепродаже това-
ров и услуг.
 
Конкуренция
 (лат. соnсurrere - сталкивать, состя-
заться) — соперничество между участниками рыночно-
го хозяйства за лучшие условия производства, купли и 
продажи товаров.
 
Кредит
 — (лат. credit — он верит) — предоставле-
ние в долг денег или товаров на условиях возвратности 
и, как правило, с уплатой процентов.
 
Крестьянское фермерское хозяйство
 — один из 
видов индивидуального предпринимательства, семейно-
трудовое  объединение  лиц,  в  котором  осуществление 
предпринимательства  неразрывно  связано  с  использо-
ванием  земель  сельскохозяйственного  назначения  для 
производства сельскохозяйственной продукции, а также 
с переработкой и сбытом этой продукции.
 
Льготы
 — часть компенсации работникам органи-
зации в форме предоставления права получения услуг, 
повышающих  их  жизненный  уровень:  медицинское 
страхование,  материальная  помощь,  дополнительный 
отпуск, бесплатное питание, пользование автомобилем 
компании, отдых в санаториях.
 
Маркетинг
 — это вид человеческой деятельности, 
направленный на удовлетворение нужд и потребностей 
с помощью обмена
 
Маркетинговые  исследования
  —  систематиче-
ский сбор и анализ данных о состоянии и  общих тен-
денциях  развития  рынка  и  возможностей  фирмы  на 
этом рынке.
 
Мотивация
 — 1) объяснение, приведение доводов 
в пользу какого-либо решения, действия; 2) побужде-
ние субъекта к деятельности во имя достижения каких-
либо целей, наличие интереса к такой деятельности и 
способы его инициирования, побуждения.
 
Номенклатура товаров
 — это совокупность всех 
ассортиментных  групп  товаров  и  товарных  единиц, 
предлагаемых данным продавцом или производителем.
 
Нужда
  —  это  чувство,  испытываемое  человеком 
при отсутствии или недостатке того, что ему хотелось 

ГЛОССАРИЙ / ГЛОССАРИЙ
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
147
 
Пассивтер
 - мүліктерді қалыптастыруға негіз бола-
тын ақшалай қаражаттар. 
 
Жайғастыру
  —  әлеуетті  сатып  алушы,  тұтынушы 
кей  жағдайда  қоғамның  сана-сезіміне  белгілі  нысан 
(фирма,  сауда  маркасы,  тауар  ұғымы,  адам  және  т.б.) 
бейнесін бекіту.
 
Қажеттілік
 — индивидуумның жеке мінездемесімен 
және мәдени деңгейімен сипатталатын нақты іске аса-
тын  мұқтаждық.  Қажеттілік  аталған  қоғамға  тиісті  
тәсілмен  белгілі  мұқтаждықты  қанағаттандыратын 
нысанға  өтеді.  Адамның  қажеттілігі  шексіз,  бірақ  оны 
қанағаттандыруға арналған ресурстар шектеулі.   
 
Тұтынушылардың  құндылығы
  —  тұтынушы 
қандай да болсын өнімді иеленуден немесе оны пайда-
ланудан алатын пайда.
 
Кәсіпкерлік
  —  дегеніміз,  тұрақты  тәуекел 
жағдайында 
тауар 
ұсынысы 
мен 
сұранысы 
сәйкестендірілетін экономикалық қызмет. Бұл жаңашыл 
қызмет, оның нәтижесінде жаңа тауарлар пайда болады. 
 
Кәсіпкер
 — нарықта өндіріс құралдарын сатып ала 
отырып, оны капиталға айналдыратын адам. 
 
Кәсіпкерлік пайда
 — кірістің ерекше түрі, іскерлік, 
өзіндік  шығармашылық  белсенділігі  және  жеке  бизнес 
саласындағы жаңашылдығы, яғни жаңа идеяны жүзеге 
асыру,  коммерциялық  табыс  әкелетін  техникалық 
және  ұйымдастырушылық  жаңалықтар  үшін  алынатын 
сыйақы.
 
Пайда  (profit)
  —  белгілі  кезеңдегі  кәпіорынның 
кірісі мен шығысы арасыдағы айырмашылық.
 
Өткізу  (Жылжыту)
  —  тұтынушыны  кәсіпкер 
ұсынған  туар,  қызмет  немесе  идеяны  сатып  алуға 
көндіру тәсілдерінің жиынтығы.
 
Өндірістік  кәсіпкерлік  қызмет
  —  қызмет, 
ол  арқылы  кәсіпкер  тұтуынушыға  (сатып  алушыға) 
өнімдер,  тауарлар,  қызметтер,  ақпараттар,  рухани 
құндылықтарды тікелей сатуды жүзеге асырады.
 
Өндірістік кооператив
 — жеке еңбекке қатысуы 
және  мүшелерінің  мүліктік  жарналарын  (үлестік  жар-
на) біріктіру арқылы ортақ кәсіпкерлік қызметті жүзеге 
асыру үшін мүшелікке негізделген азаматтардың ерікті 
бірлестігі.
 
Тікелей  маркетинг
  —  сатушының  сатып  алу-
шымен  «бетпе-бет»  немесе  телефон  арқылы  тікелей 
қатынасуын көрсететін жеке сауда.  
 
Жарнама
 — бұқаралық ақпарат құралдары арқылы 
таратылатын  және  шығарушылардың  (демеушілер) 
қаражатынан қаржыландырылатын ақылы хабарлама.  
 
Тәуекел
  —  шарасыз  сипаттағы  емес,  шығын 
себебіне  ықпа  ететін  мүмкін  болатын  қауіп  немесе 
кездейсоқтық.
 
Сегмент  (сараланым) 
—  сипаттамасы  бірдей 
және  компанияның  тәртібіне  бірдей  әрекет  етуші 
тұтынушылардың жиынтығы.
 
Нарықты  саралау
  —  тұтынушыларды  белгілі 
топтарға бөлу процесі. 
 
Сұраныс
  —  белгілі  уақыт  ішінде  бірдей  шарттар 
бойынша белгіленген бағамен тұтынушылар сатып алу-
ды қалайтын және сатып алатын өнімдердің мөлшері. 
бы иметь. Нужда может иметь различный характер. Это 
может быть тепло, человеческое общение, еда, одежда 
и т. д. Данные потребности не зависят от стараний ре-
кламных агентств, а лежат в основе человеческой при-
роды. 
 
Отчет о прибылях и убытках 
— одна из основ-
ных форм бухгалтерской отчетности, которая характе-
ризует финансовые результаты деятельности организа-
ции за отчетный период и содержит данные о доходах, 
расходах и финансовых результатах в сумме нарастаю-
щим итогом с начала года до отчетной даты.
 
Пассивы
  —  денежные  средства,  за  счет  которых 
сформировано имущество.
 
Позиционирование
  —  фиксация  определенного 
образа объекта (фирмы, марки, идеи, человека и т.д.) 
в сознании потенциального покупателя, потребителя и, 
иногда, общественности.
 
Потребность
 — это та же нужда, но имеющая кон-
кретное  воплощение,  которое  характеризуется  уровнем 
культуры и личностными характеристиками индивидуума. 
 
Потребительская  ценность
  —  это  выгоды,  ко-
торые  потребитель  получает  от  владения  каким-либо 
продуктом или от его использования.
 
Предпринимательство
 — это экономическая де-
ятельность, в процессе которой приводятся в соответ-
ствие товарное предложение и спрос в условиях посто-
янного риска. Это новаторская деятельность, в резуль-
тате которой создаются новые товары.
 
Предприниматель
 — человек, который, приобре-
тая на рынке средства производства, превращает их в 
капитал.
 
Предпринимательская прибыль
 — особый вид 
дохода,  вознаграждение  за  предприимчивость,  специ-
фическую творческую активность и новаторство в сфе-
ре  частного  бизнеса,  которая  проявляется  в  реализа-
ции новых идей, технических и организационных ново-
введений, приносящих коммерческий успех.
 
Прибыль  (profit)
  —  разница  между  доходами  и 
расходами предприятия за определенный период.
 
Продвижение
 — совокупность методов, которыми 
можно убедить потребителей купить то, что предлага-
ет предприниматель — товары, услуги или идеи.
 
Производственная предпринимательская де-
ятельность
 — деятельность, в условиях которой пред-
приниматель непосредственным образом осуществляет 
производство продукции, товаров, работ, услуг, инфор-
мации, духовных ценностей, подлежащих последующей 
реализации потребителям (покупателям).
 
Производственный  кооператив
  —  доброволь-
ное объединение граждан на основе членства для со-
вместной  предпринимательской  деятельности,  осно-
ванной на их личном трудовом участии и объединении 
его членами имущественных взносов (паев).
 
Прямой маркетинг
 — личная продажа, предпола-
гающая прямое общение покупателя с продавцом, «ли-
цом к лицу» или по телефону.
 
Реклама
 — это платные сообщения, распространя-
емые через средства массовой информации и финанси-
руемые теми, от кого они исходят (спонсорами).

ГЛОССАРИЙ / ГЛОССАРИЙ
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
148
 
Бастапқы  капитал 
—  істі  бастапқы  кезеңде 
көпшілікке танымал етуге қажетті ақша.
 
Өткізуді  ынталандыру
  —  сатып  алушылардың 
қызығушылығын арттыру мақсатында тауарды өткізудің 
соңғы кезеңіндегі шараларды дайындау және жүргізу.
 
Шот-фактура
  —  жеткізуші  тиелген  неме-
се  сатылған  өнімнің  әр  тобы,  сондай-ақ  орындалған 
жұмыстар  мен  қызметтер  үшін  жазып  беретін  типтік 
құжат.  Оның  мазмұнында  сатылған  тауар  мен  сату 
бағасы туралы мәліметтер болады. Төлем жасауға, есеп 
айрысуға негіз болады. 
 
Тауар
  —  сату  немесе  айырбастау  үшін  өндірілген, 
тұтынушылық құны бар өнім.   
 
Жауапкершілігі  шектеулі  серіктестік
 
— 
бір  немесе  бірнеше  тұлғалар  құрған  серіктестік. 
ЖШС  Жарғылық  капиталы  құрылтай  құжаттарына 
сәйкес  белгіленген  мөлшердегі  үлестерге  бөлінген. 
ЖШС  қатысушылары  оның  міндеттемелері  бойын-
ша  жауапкершілік  жүктемейді  және  салған  салымы 
құнының  шегінде  қызметіне  байланысты  шығындар 
тәуекелін жүктейді. 
 
Тауар  жинағы
  —  сауда  құрамына  кіретін  әртүрлі 
тауарлардың белгіленген жиынтығы.
 
Тауар нарығы
  —  өндірістік  немесе  тұтынушылық 
белгілері ұқсас және тауар мен қызметтің ішкі нарығының 
элементі болып табылатын жекелеген тауарлардың не-
месе тауар топтарының нарығы . 
 
Еңбек  шарты
  —  қызметкер  мен  жұмыс  беруші 
арасындағы  тараптардың  құқығы  мен  міндеттерін 
белгілейтін еңбек қатынастары туралы құжат.
 
Тауардың  орамасы
  —  жинау  және  тасымал-
дау  процесінде  тауарды  сақтау  үшін  қолданылатын 
құралдардың  жиынтығы,  сондай-ақ  тауар  және  оның 
өндірушісі туралы ақпарат иесі болып табылады. 
 
Табыс
  —  белгілі  бір  мақсатқа  жетудегі  сәттілік, 
жұмыстағы жоғарғы нәтиже үшін қоғамның мойындауы.
 
Қаржылық  лизинг
  —  жалға  берушінің  (ли-
зинг  берушінің)  белгілі  сатып  алушыдан  уағдаласқан 
мүлікті  меншігіне  сатып  алу  және  оны  ақылы  түрде 
жалға  алушыға  (лизинг  алушыға)  беру  міндеттерін 
қарастыратын лизинг нысаны  негізгі қаражатқа жата-
тын кез келген мүліктер лизинг нысаны бола алады. 
 
Қаржылық  мәміле
  —  ақша,  валюта,  құнды 
қағаздарды сатып алу-сату бойынша операциялар мен 
мәмілелер.
 
Франчайзинг
  —  ірі  және  шағын  кәсіпкерліктің 
аралас  нысаны,  онда  ірі  корпорациялар,  компаниялар 
(франчайзерлер)  шағын  фирмалармен,  еншілес  компа-
ниялармен,  бизнесмендермен  (франчайзи)  франчай-
зер атынан әрекет етуге айрықша құқық беретін шарт 
жасайды. Шағын фирма өз бизнесін белгіленген уақыт 
ішінде  және  белгілі  жерде  «негізгі»  фирма  белгілеген 
нысанда  жүзеге  асыруға  міндетті.  Өз  кезегінде  фран-
чайзер франчайзиді тауар, технологиямен жабдықтауға, 
бизнесіне әртүрлі көмек көрсетуге міндеттенеді.  
 
Баға
  — ақша көлемі, оған айырбас ретінде тауар-
ды сатушы беруге (сатуға) дайын, ал сатып алушы тау-
ар бірлігін алуға (сатып алуға) келіседі. 
 
Заңды  тұлға
  —  өзінің  мүлігі  бар  және  осы  мүлігі 
 
Риск
 — случайности или опасности, которые носят 
возможный, а не неизбежный характер и могут являть-
ся причинами убытков.
 
Сегмент
 — совокупность потребителей, имеющих 
одинаковые характеристики и одинаково реагирующие 
на поведение компании.
 
Сегментирование рынка
 — процесс деления по-
требителей на определенные группы. 
 
Спрос
 — количество продукта, которое потребите-
ли желают и в состоянии купить по определенной цене 
в течение определенного времени при прочих равных 
условиях. 
 
Стартовый капитал
 — это те деньги, которые не-
обходимы для начальной раскрутки дела.
 
Стимулирование сбыта
 — разработка и проведе-
ние мероприятий заключительного этапа продвижения 
товара  с  целью  повышения  заинтересованности  поку-
пателей.
 
Счет-фактура
  —  типовой  документ,  выписывае-
мый поставщиком на каждую партию отгруженной или 
проданной  продукции,  а  также  за  выполненные  рабо-
ты и услуги. Содержит сведения о продаваемом товаре 
и цене продажи. Является основанием для оплаты, рас-
четов.
 
Товар
 — имеющая потребительную стоимость про-
дукция, производимая для продажи или обмена. 
 
Товарищество с ограниченной ответственно-
стью
  —  учрежденное  одним  или  несколькими  лица-
ми товарищество. Уставный капитал ТОО разделен на 
доли определенных размеров в соответствии с учреди-
тельными документами. Участники ТОО не отвечают по 
его обязательствам и несут риск убытков, связанных с 
деятельностью,  в  пределах  стоимости  внесенных  ими 
вкладов. 
 
Товарный ассортимент
 — это определенная со-
вокупность разнообразных товаров, входящих в состав 
торговли.
 
Товарный рынок 
— рынок отдельных товаров или 
товарных групп, сходных по производственным или по-
требительским  признакам  и  являющийся  элементом 
внутреннего рынка товаров и услуг. 
 
Трудовой договор
 — документ о трудовых отно-
шениях  между  работником  и  работодателем,  устанав-
ливающий права и обязанности сторон. 
 
Упаковка товара
 — совокупность средств, приме-
няющихся для сохранности товара в процессе его скла-
дирования  и  транспортировки,  а  также  носитель  ин-
формации о товаре и его производителе.
 
Успех
 — это удача в достижении какой-либо цели, об-
щественное признание за высокие результаты в работе.
 
Финансовый лизинг
 — форма лизинга, предусма-
тривающая обязанность арендодателя (лизингодателя) 
приобрести в собственность обусловленное имущество 
у определенного продавца и предоставить это имуще-
ство арендатору (лизингополучателю) за плату. Объек-
том лизинга может быть любое имущество, относящее-
ся к основным средствам. 
 
Финансовая  сделка
  —  операции  и  сделки  по 
купле-продаже денег, валюты, ценных бумаг.

ГЛОССАРИЙ / ГЛОССАРИЙ
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
149
арқылы  өзінің  міндеттеріне  жауап  беретін,  мәмілелер 
жасауға құқығы бар ұйым. Заңды тұлғаның дербес ба-
лансы мен атауы жазылған мөрі болуы қажет. 
 
 
Франчайзинг
 — вид отношений между рыночными 
субъектами, когда одна сторона (франчайзер) передаёт 
другой стороне (франчайзи) за плату (роялти) право на 
определённый  вид  бизнеса,  используя  разработанную 
бизнес-модель  его  ведения.  Это  развитая  форма  ли-
цензирования, при которой одна сторона (франчайзер) 
предоставляет другой стороне (франчайзи) возмездное 
право  действовать  от  своего  имени,  используя  товар-
ные знаки и/или бренды франчайзера.
 
Цена
 — количество денег, в обмен на которые про-
давец готов передать (продать), а покупатель согласен 
получить (купить) единицу товара.
 
Юридическое лицо
 - организация, которая имеет  
имущество и отвечает этим имуществом по своим обя-
зательствам, которая имеет право осуществлять сдел-
ки. Юридическое лицо должно иметь самостоятельный 
баланс и печать со своим наименованием.

ҚОСЫМШАЛАР / ПРИЛОЖЕНИЯ
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
150
ҚОСЫМШАЛАР
ПРИЛОЖЕНИЯ

ҚОСЫМШАЛАР / ПРИЛОЖЕНИЯ
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
151
Қ
о
сы
м
ш
а 1
. Қ
аз
ақ
ст
ан Р
ес
п
уб
л
и
ка
сы
н
д
ағ
ы з
аң
д
ы т
ұл
ға
л
ар
д
ы
ң ұ
й
ы
м
д
ы
қ-
қ
ұқ
ы
қ
ты
қ н
ы
са
н
д
ар
ы
П
ри
ло
ж
ен
ие 1
. О
рг
ан
из
ац
ио
нн
о-
пр
ав
ов
ы
е ф
ор
м
ы ю
ри
ди
че
ск
их л
иц в Р
ес
пу
бл
ик
е К
аз
ах
ст
ан
К
о
м
м
ер
ц
и
ял
ы
қ / К
ом
м
ер
че
ск
ие
Ш
С
 / Х
Т
А
Қ 
/ А
О
Ө
н
К
 / П
рК
Ө
Ш
 / П
Т
С
Ш
 / К
Т
Ж
Ш
С 
/ Т
О
О
Қ
Ж
С
 / Т
Д
О
1
. Ұ
й
ы
м
н
ы
ң м

д
е
тт
ем
е
л
ер

б
о
й
ы
н
ш
а к
о
м
п
ан
и
ян
ы
ң 
м
ен
ш
ік
ті с
ер
ік
те
ст
ік
те
р
ін
ің 
ж
ау
ап
ке
р
ш
іл
іг
і
1. О
тв
ет
ст
ве
нн
ос
ть  у
ча
ст
ни
-
ко
в, с
об
ст
ве
нн
ик
ов . к
ом
па
ни
и 
по о
бя
за
те
ль
ст
ва
м о
рг
ан
из
ац
ии
То

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   53




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет