ИМАНИ ГҮЛ Дертінің шипасын осылай іздеп, жүрегінің тыныштығын
осылай тапқысы келеді.
Иманнан нәсібін ала алмаған жан ғаламға қарап,
ондағы әр нәрсені мағынасыз, мақсатсыз деп түсінеді.
Мысалы, «Күн өз-өзінен ешбір мақсатсыз, кездейсоқ
жерге сәулесін шашып тұр. Жер өз-өзінен әйтеуір шыр
көбелек айналып жатыр» деп пайымдайды. Ғаламдағы
барлық нәрсені иесіз деп ойлағандықтан, өзін де
иесізбін деп пайымдайды. Өмір сүруінде ешбір мағына,
мақсат таба алмаған мұндай имансыз жан үнемі руха-
ни шаршап жүреді. Екінші бір дүниенің бар екендігіне
де иланбағандықтан, өлімді шіріп, жоқ боп кету деп
ойлайды. Сөйтіп, мына қысқа, пәни өмірінде нәпсісін
қанағаттандыруды, құрсағын тойдыруды мақсұт тұтады.
Ақыры өлемін, олай болса, «осы қысқа өмірімде барлық
нәрсенің дәмін татып, қызығын көрейін», – деп жақсы-
жаман, арам-адал деп ажыратып жатпай нәпсісінің
құлына айналып, күнәға белшесінен батады.
Иә, нәпсісінің құлына айналған мұндай жан: «Тек мен ішейін, мен жейін, мен көрейін» дегендіктен қара
басын ғана ойлайтын өзімшіл келеді. Өзгелерді бір сәт
болсын ойламайды. «Өзім жақсы болайын, сені қайдам» – дейді. Бұндай түсінікке ие болған адамнан көркем мінез,
салиқалы іс, өнегелі өмір күтудің өзі бекер.
Имансыз адам өмірде белгілі бір жетістікке жете
қалса «Мен істедім, мен жасадым», – деп паңданып шыға
келеді. Өйткені оның сенімінде өзін қолдап, жәрдем беріп,
сол жетістігіне жетуі үшін сәттілігін салып тұрған Ұлы
Жаратушысы жоқ. Ал тәкаппарланып, паңданған мұндай
жан өзі жеткен жетістікке жете алмаған өзгелерді үнемі
төмен санап, қорлайды да, жеткендерге қызғаныш көзі-
мен қарап, үнемі бәсекелеседі де тұрады. Ішін қызғаныш
өрті шалып, осындай рухани дертке шалдыққан пенделер-
ден құралған қоғам – ең бақытсыз қоғам.