Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры имани гүЛ ҚАйрат жолдыбайҰЛЫ
жүктеу/скачать 3,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Қ.Жолдыбайұлыю Иманигүл
| ИМАНИ ГҮЛ
1. Қимылдайтын буындар: тізе, тірсек, иық, ортан жілік, аяқ-қолдың білегі мен жіліншігі секілді. 2. Аз қимылдайтын немесе мүлдем қимылдамайтын буындар: омыртқа, қол-аяқтың табан мен алақан сүйекте- рі, яғни: А) араларын дәнекер ұлпа (ткань) жалғағандар; Ә) араларын шеміршек ұлпа жалғағандар; Б) араларын сүйек ұлпа жалғағандар. Осы ерекшеліктеріне қарай анатомия кітаптары мен атластарын зерделегенімізде, адам денесінде 360 буын бар екенін көреміз. (1-4 тізім). Пайғамбарымыз (с.а.у.) айтқан бұл сан медициналық зерттеулермен де дәл келеді. Пайғамбарымыздың оны нақты білдіруін қалай түсіндіруге болады? Мәйіт яки адам қаңқасы мұқият зерттелген бе, жоқ әлде, бұл пайғамбарлық мұғжиза болғаны ма? Мәйіт пен жеке сүйектерді зерттеу арқылы буындар- ды анықтай алмайтындығының дәлелі мынау: Адамның бас сүйегінде 90 қимылсыз буын болады. Алайда, бұл буындар санын қаңқадан болмаса, өліктен анықтау мүмкін емес. Ал, қаңқа кезінде анықтау үшін ол адам медицина ғылымын жақсы білетін әрі тәжірибелі болуы тиіс. Өйткені, медицинадан хабары жоқ жай адам бастағы бір-бірімен астасып, ию-қию боп жатқан буын- дарды буын деп те ойламайды. Құйымшақ сүйегіндегі буындар шорланған буындарға жатады. Мейлі өлік, мейлі қаңқа күйінде қолға алған күннің өзінде медици- наны жақсы меңгермеген адамның бұл буындарды тануы мүмкін емес. Кеуде сүйегі (sternum) 3 бөлек сүйектен құралады. Бұлардың бір буыны шеміршек, бір буыны сүйекке айналған буын пішінін құрайды. Сүйекке айналған бу- ынды білу үшін де медицинаның маманы болу міндетті. 105 ИМАНИ ГҮЛ Бұл екі буынды да өлік я болмаса қаңқа күйінде ажырату мүмкін емес. Бас сүйектің орталығында орналасқан «Сфенойд» (Sfenoid) деп аталатын сүйек, бөлек-бөлек 10 жұп бас сүйегімен буынды құрайды. Бұл буындар өте күрделі, бейнелері шым-шытырық, ретсіз пішінде келген. Қуыстарында «Дискас» (discus) деп аталатын шеміршек томпақтары бар кейбір буындар да кездеседі. Беті жай ғана сүйек секілді. Адам қайтыс болып, денесіндегі жұмсақ тіндер шіріп, қаңқаға айналғанда, бұлар буын емес секілді көрінеді. Оларды қаңқа күйінде анықтау да сол сала мамандарының қырағылығын қажет етеді. (Кеуде сүйегі – бұғана сүйегі буыны, мойын омыртқаның артқы жағындағы буын секілді). Баста орналасқан кішігірім аралдар секілді «Ос су- турарум» (os suturarum) деп аталатын сүйектерді өлік күйінде анықтау қиын. Оны тек қаңқа кезінде ғана анықтап, санауға болады. Жіліншіктегі «Талус» (talus) деп аталатын сүйек пен тобық сүйегінен (calcaneus) пайда бо- латын буын үш түрлі болса да, сырттай бір-ақ буын секілді көрінеді. Бұны тек қаңқа күйінде болмаса, өлік күйінде анықтау өте қиын. Өздеріңіз де куә болып отырғандай, буындардың тобын анықтау үшін аса шебер маман болу қажет. Енде- ше, түрлері мен топтарына қарай Хазіреті Мұхаммедтің (с.а.у.) адам денесіндегі буындар санын 360 деп айтуы – оның пайғамбарлығының дәлелі. |