«Ислам туралы қысқаша мәлімет» сериясы МҰсылманшылықТЫҢ
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
Ы.Алтынсарин
| ТӨРТІНШІ БАБ
НАМАЗ ІШІНДЕ ОҚЫЛАТЫН ДҰҒАЛАРДЫҢ ҚАЗАҚША МАҒЫНАСЫ Ҽр намаздың алдында ең ҽуелі (ҽғузу билляһи минҽш- шҽйтанир-ражим) деп оқимыз. Мұның мағынасы (ҽғузу биллҽһи) Алла тағалаға сыйынамын (минҽш-шҽйтани) шайтаннан (ҽрражим) сондай шайтан ол таспен атылып, қуылып еді. Яғни, «ей, Құдайым, таспен атып қуалатқан шайтанның азғыруынан сақта», – деп сиынамын. Мұнан соң «бисмиллҽһир-рахманир-рахим» деп оқимыз, «бисмиллҽһи» – Ұлы Алланың есімімен бастаймын (ар-рахман) ол Алла тағала дүниеде мұсылман, кафир күллі зат, мақлұққа рахым етуші-ді, (ар-рахим) жҽне рахым етуші-ді, ол Алла тағала ақиретте мұсылмандарға ғана. Мұнан соң намаз ниетін қазақша айтып (Аллаһу ҽкбҽр) деп құлақ қағасыз. Аллаһу ҽкбҽр - Ұлы Алла деген мағынада. Мұнан соң «Субханҽкты» оқимыз. (Субханҽк Ҽллаһуммҽ) «ей, Кұдайым, сені үлығлаймын һҽм таза деп білемін ҽр кемшіліктен, (уҽ бихамдикҽ) жҽне саған мақтау айтамын (уҽ тҽбҽракҽсмукҽ) мубарак болды сенің есім шҽрифің (уҽ тағала) артық болды (жҽддукҽ) сенің құдіретің, (уҽ ля илҽһҽ ғайрукҽ) жоқты сенен басқа құлшылық етерлік Алла. Мұнан соң (ҽғузу билляһи минҽш-шҽйтанир-ражим бисмиллҽһир-рахмани-р-рахим) деп айтап, «Ҽлхамду» сүресін оқимыз: (ҽлхамду лиллҽһи) мақтамақ та һҽм мақталмақтық та бір Құдай тағалаға лайықты (раббил- алҽмин) барша мақлұқаттың иесі-ді ол Алла тағала (ар-рахманир-рахим) дүниеде кҽпір мұсылманға уҽ барша зат – мақлұқатқа рахым етуші-ді, ахиретте мұсылмандарға рахым етуші-ді ол Алла, (мҽлики) билеуші-ді ол Алла (йаумид-дини) жаза күнін яки қиямет күнін, (иякҽ нағбуду) бір сені бірлейміз һҽм жалғыз саған ғана құлшылық етеміз, (уҽ иякҽ нҽстҽғин) һҽм бір сенен ғана жҽрдем іздейміз. (Иһдина) біздерді, ей, Алла (ас-сираталь-мустақим) тура жолға (тура жол деп ислам дінін атайды, (сираталлязина) ол кҿндір деп тілеген жолымыз сондай жол (ҽнғамтҽ ғҽлҽйһим») «нығметландырдың сен» яғни, пайғамбарға, асхабтарға ҿзіңнің разылығың табылатын жолдарды беріп едің, сондай жолға кҿндір біздерді (ғайрил-мағдуби ғҽлҽйһим уҽ ляд-даалин) қаһарыңнан тысқары болатын жолдарды бердің ҽнбия менен асхабтарға һҽм азбайтын жолдарды беріп едің. 12 53 Ол Алла тағала дене иесі емес, сурет иесі емес, асыл жауһардай заттар сипатында емес, мекен я бір орын иесі емес, бос орынды толтырушыдан емес, тамақ жеушілерден, ішушілерден емес, біреуді тудырған емес, яки біреуден туған емес, һҽм ол Құдай тағаланың бар болуына ешбір заман жоқ жиһат сҽттен яғни алты түрлі тараптан: оңы, солы, алды, арты, асты, үсті болудан таза-ды. Алла тағалаға ешбір нҽрсе уҽжиб емес, яғни не нҽрсені қалайынша жаратамын һҽм бұйырамын десе – ҿз еркінде жҽне Алла тағала қадим-ді, ҽуелден ақыр бар-ды, барлығының ҽуелі һҽм ақыры жоқ, һҽмме ҿткен замандарда бар-ды һҽм болашақ замандарда бар-ды. Ол Алла тағала ешбір нҽрсені хикметсіз һҽм керексіз, пайдасыз етіп жаратпады, кҿзімізге кҿрінетін зат, махлұқтардың бҽрінің де керек орны бар. Алла тағаланың сифат субутия 51 деген жеті сипаты ҽуел – хаят яғни тірі-ді, біздің ақылымыз жетпейтін тірлікпен, алим 52 болушы-ды, құдірет күш иесі-ді, жоқтан бар етуге һҽм бардан жоқ етуге күші жетуші, самғ 53 естуші-ді, бізге рҽуішті құлақпен емес, басар 54 кҿруші-ді, біз рҽуішті кҿзбен емес, ирадат 55 тілеуші, яғни ҽуелде ҿзі тағдыр еткен нҽрсесін тілеген уақытында дүниеге шығарушы, тәкуин 56 жоқтан бар етуші-ді, кәләм сҿйлеуші-ді, біздің ақылымыз жетпейтін сипатпен, бірақ бұл сҿйлеу бізге рҽуішті тілмен, ҽріппен, дауыспенен емес. Жоғарыда айттық, дүниеге келген пайғамбарлардың ең ақыры – біздің пайғамбарымыз Мұхаммед Мустафа саллҽллаһу ҽлҽйһи уҽ сҽллҽм деп һҽм шҽһҽдҽт, яғни куҽлік иманымыз ішінде айтамыз: «куҽлік беремін – жоқты бір Құдайдан басқа құдай, һҽм куҽлік беремін – Мұхаммед оның құлы һҽм елшісі-ді» деп. Пайғамбарымыз хазірет Ибрахим пайғамбар нҽсілінен, атасы – Абдулла, шешесі – Ҽмина, араб жұртында Мекке деген шаһарында дүниеге келіпті. 5 1 Сифат субутия – дҽлелденген сипаттар. 5 2 'алим – кҿпшесі: ұлама – ғұлама, оқымысты, білгір. 5 3 Самғ – есту, есту қабілеті. 5 4 Басар – кҿру. 5 5 Ирадат – тілек. 5 6 Такуин – жарату, жасау. Ағаш ұлғайып, қатып кеткен соң түзеуге де кҿнбейді, сынып кетеді. Сол рҽуішті жақсы, кҿркем мінезді жасыңнан ҽдет етсең, ол ҽдет тура жолдан соңғы уақыттарда қандай қиыншылық кҿрсеңіз де жаздырмас. Ұлғайғанша жамандықты қалып еткен кісінің бұл қалпын ҿзгертуі де қиын болса керек, бҽлки, мүмкін болмастығы да ғажап емес. Ойлап қараңызшы, Құдай тағала біздің амалымызға мұқтаж емес қой. Не жақсылық-жамандық етсек те ақырында пайда-залалын ҿзіміз кҿреміз. Мҽселен, ұрлық, залымдық, парақорлық, ҿтірік, ғайбаттан кім залал кҿреді? Ҽрине, адам баласы ҿзді-ҿзі залал кҿреді. Туралық, ҽдепшілік, ғылым-білімін кім пайдаланады? Ҽлбетте, адам баласы ҿзі пайдаланады. Егер бұл дүниеде бұзық пиғылда болғандағы талабымыз мал табу болса, Құдай тағаланың лұқсат еткен кҽсіптері аз ба? Мҽселен, оқу оқып, ғылым һҽм ҿнерлер үйрену, егін егу, сауда ету, мал бағу, кірегестік ету, патшаларға қызмет ету я болмаса бҿтен орындарға ҿнер-күшіңді адал ниетпен жұмсап мал табу. Мұның бҽрі де халал. Бірақ бұзық адамдар бұған қанағат етпейді һҽм ҿн бойы дүние кҿбейтуге алданамын деп, Құдайына қызмет етуді ұмытады. Ей, сүйікті туғандарым, ҽрбір бұзық жамандық істер, асылында, құлықтың жамандығынан табылады. Соның үшін де Құдай тҽбарак уҽ тағала Кҽлҽм (қудси) шҽрифінде бұйырды: (ахсину жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|