4. Есептеудің кестелік жағдайлары Есептеудің кестелік жағдайлары дегеніміз бір таңбалы сандарға амалдар қолдану.
Қосудың кестелік жағдайлары екі кезеңге бөлініп қарастырылады:
І кезеңі 1-сыныпта бір таңбалы санға бір таңбалы санды қосқанда, ондықтан аттамайтын 16 теңдік және азайтудың сәйкес жағдайлары оқытылып- үйретіледі.
2+2 3+2 3+3 4+2 4+3 4+4 5+2 5+3 5+4 5+5 6+2 6+3 6+4 7+2 7+3 8+2 ІІ кезеңі 2-сыныпта бір таңбалы санға бір таңбалы санды қосқанда, ондықтан аттайтын 20 теңдік және азайтудың сәйкес жағдайлары оқытылады.
7+4 7+5 7+6 7+7 8+3 8+4 8+5 8+6 8+7 8+8 9+2 9+3 9+4 8+5 9+6 9+7 9+8 9+9 Көбейтудің кестесі 3-сыныпта оқытылады. 2*2 3*2 3*3 4*2 4*3 4*4 5*2 5*3 5*4 5*5 6*2 6*3 6*4 6*5 6*6 7*2 7*3 7*4 7*5 7*6 7*7 8*2 8*3 8*4 8*5 8*6 8*7 8*8 9*2 9*3 9*4 9*5 9*6 9*7 9*8 9*9
Көбейтудің теңдіктерін оқытудың әдістемесі:
М: 6 · 2 – бірдей қосылғыштардың қосындысы ретінде;
6 · 3=6 · 2+6=18; көбейтудің келесі санға көбейту кестесін оқыту үшін алдыңғы кесте қайталанады және көбейтудің анықтамасына сәйкес қай санға көбейтсек, сол санды қосамыз.
5. Есептеудің ауызша жағдайлары Есептеудің ауызша жағдайлары дегеніміз есептеудің кестелік және жазбаша тәсілдерін байланыстыратын тәсіл.
Есептеудің ауызша жағдайлары алғаш 2-сыныпта қарастырылады. Оның мысалдары: екі таңбалы сандарға бір таңбалы сандарды қосу және азайту (ондықтан аттайтын және аттамайтын жағдайлары); екі таңбалы санға екі таңбалы сандарды қосу және азайту; үш таңбалы сандарды қосу және азайту.
3-сыныпта оқытылып-үйретіледі: екі таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту және бөлу (ондықтан аттайтын, аттамайтын, жүздіктен аттайтын жағдайлары); екі таңбалы санды екі таңбалы санға “сынап көру” тәсілі арқылы бөлу.
Қалдықпен бөлуге ерекше мән беру қажет: М: 7:2 мен 2:7 жағдайлары.
2:7 мәнін табуда, 2-нің ішінде 7 бір рет те бола алмайды. Сондықтан нәтижесінде 0 шығады және қалдық қалады. Бұл ілгеріде жазбаша бөлуге дайындық болып табылады. М: 24345-ті 23-ке жазбаша бөлу кезінде бірінші толымсыз бөлінгіш 24. Қалдық - 1, 3-ті түсіреміз, 13 шығады, кіші санды үлкен санға бөлгенде, 0 шығады, яғни 0-ді 23-ке көбейткенде, 0 шығады. “Екі санды қатар түсіргенде, нәтижеге 0 түсіріледі” ережесінің қажеттілігі жоқ.
