Ж. қысы: 8-шы шығарылуы


Жарияланған ғылми жұмыстар



Pdf көрінісі
бет5/5
Дата05.02.2017
өлшемі1,8 Mb.
#3425
1   2   3   4   5

Жарияланған ғылми жұмыстар

(бұл  жұмыстарды  мамандар  мен  жұртшылықтың  іздеуіне  қолайлы  болуы  үшін  қай  тілде  жарияланса,  сол  тілде  беруді  жөн 

көрдік) 


Арылова  Н.Ю.  Особенности  репродукции  сайгака  (Saiga tatarica tatarica L.)  в  республике  Калмыкия  в  условиях  низкой 

численности. // Поволжский экологический журнал. 2008. № 2. С. 136 – 141. 

По  литературным  данным  и  собственным  наблюдениям  проведено  изучение  репродуктивных  показателей  европейской 

популяции сайгака в условиях ее низкой численности (менее 20 тыс. особей). При этом показано, что, несмотря на ухудшение 

условий обитания, нарушение демографической структуры и критическое падение численности, масса новорожденных сайгачат, 

от которой во многом зависит их дальнейшее развитие и жизнедеятельность, практически не отличается от показателей конца 

50-х гг. прошлого века, когда данная популяция достигала максимума своей численности (более 800 тыс. особей). 

 

Бушман Л.Н., Варганова Е.П., Темираглы Р.А., Шаймуханбетов О.К. Чудо родного края. Учебное пособие для школьников. Под. 

ред. Я. Диркса, М.Г. Жирковой, Е.А. Быковой, А.В. Есипова. Ташкент, 2008. 35 с. 

Вышло в свет учебное пособие по сайгаку для школьников 

на  каракалпакском  языке  «Чудо  родного  края».  Книга 

выпущена  тиражом 5 тыс.  экземпляров  и  утверждена 

Министерством 

Народного 

образования 

Республики 

Каракалпакстан.  Фактически  это  адаптированное  к  условиям 

Каракалпакстана  новое  издание  книги  о  сайгаке  «Чудо  степей 

Казахстана» тех же авторов, вышедшее в 2006 г. в Казахстане 

на  казахском  и  русском  языках.  Издание  подготовлено 

узбекским  филиалом  Альянса  по  сохранению  сайгака  при 

финансовой  поддержке NABU BAG “Eurasia” и FFI. В 

настоящее  время  книга  готова  к  распространению  среди 

школьников Каракалпакстана и в первую очередь среди детей, 

живущих в Кунградском районе республики на плато Устюрт. 

Она  поможет  ребятам  получить  новые  знания,  сформировать 

представление  о  сайгаке  как  неотъемлемой  части    природного 

комплекса  степи,  и  о  том,  как  можно  сохранить  этот 

уникальный вид. 

 

Есипов  А.В.,  Быкова  Е.А.,  Черногаев  Е.А.  К  вопросу  о  необходимости  реорганизации  заказника  «Сайгачий». // Проблемы 

сохранения биоразнообразия на охраняемых природных территориях Узбекистана. 

Материалы  научно-практической  конференции.  Нукус, 2008. С.39-42. (см.  статью  на  стр. 13 для  получения  большей 

информации по содержанию данной статьи). 

 

Абатуров Б.Д., Ларионов К.О., Джапова Р.Р., Колесников М.П. Количество кормов и  обеспеченность сайгаков (Saiga tatarica

пищей в условиях восстановительной смены растительности на Черных землях Калмыкии. // Зоологический журнал, 2008, т.87, 

№ 12. С. 1524-1530. 

В  современном  питании  сайгаков  в  заповеднике  «Черные  земли»,  Калмыкия  преобладают  однодольные  растения  (злаки, 

осоки) с повышенным содержанием в их органической массе кремнезема и лигнина. Поэтому содержание кремния и лигнина в 

кормах  сайгаков  в  течение  года  не  опускается  ниже 1,33 и 17,8% соответственно,  достигая  в  отдельные  годы 1,42 и 18,48%. 

Высокое  содержание  этих  соединений  сопровождается  понижением  перевариваемости  корма (коэффициент  перевариваемости 

не более 56-60%). Такое качество корма не обеспечивает полноценного питания сайгаков. Репродуктивные траты (лктация, рост 

молодняка) требуют более высокой перевариваемости. Современное состояние пастбищной растительности неблагоприятно для 

вида и не обеспечивает устойчивой динамики калмыцкой популяции сайгака. 

 

Ларионов К.О., Джапова Р.Р., Розенфельд С.Л., Абатуров Б.Д. Питание сайгаков (Saiga tatarica) на пастбищах Черных земель 

Калмыкии  в  условиях  восстановительной  смены  растительности  и  остепления.//Зоологический  журнал, 2008, т.87,  № 10. С. 

1259-1269. 

Состав  растений,  потребляемых  сайгаком,  был  изучен  в  течение  года  в  заповеднике  «Черные  земли»  в  Калмыкии.  Был 

проанализирован рацион 96 животных с использованием метода  кутикулярно-копрологического анализа.  В настоящее время в 

местах обитания сайгака в Черных землях доминируют однодольные растения (злаки и осоки) с абсолютным доминированием 

ковылей (80%). Наиболее  предпочитаемые  сайгаком  двудольные  растения  (ксерофильные  полукустарнички,  разнотравье) 

занимают  подчиненное  положение (10%). В  рационе  сайгака  преобладают  однодольные  растения,  их  доля  в  рационе  не 

зависимо  от  сезона  составляет 56%. Низкие  запасы  основных  кормовых  растений  в  растительном  покрове  пастбищ  служат 

причиной их малого участия или полного отсутствия в рационе сайгака. В зимний период пастьба сайгаков привязана к гарям, 

которые активно зарастают осенью и во время теплых зим. 

 

МакКонвилл А.Дж., Грачев Ю.А., Киан А., Коулсон Т., Бекенов А.Б., Милнер-Гулланд Э.Дж. Реконструкция процесса наблюдения 

для коррекции изменения вероятности обнаружения критически угрожаемых видов. Endangered Species Research 6, 2008. С. 231-

237. 

Эффективное принятие решений требует наличия достоверной оценки популяционных трендов. Часто предполагается, что 



методы  мониторинга  используются  в  течение  долгого  времени,  и  потому  тренды  относительного  обилия  отражают  реальную 

картину. Однако, если отклонение и неточность оценок относительного обилия меняется во времени, это может иметь серьезное 

влияние на обоснованность программ мониторинга. Мы разработали модель для ретроспективной оценки вероятной ошибки и 

отклонения в оценке обилия сайгака по данным авиаучетов. Из-за резкого сокращения плотности и размера стад, современные 

оценки обилия вероятно существенно ниже, чем истинный популяционный размер, а уровень неточности этих оценок сводит на 

нет их использование для мониторинговых трендов. Это имеет значение для Правительства Казахстана в плане наблюдения за 

прогрессом  выполнения  природоохранных  задач.  Метод  потенциально  широко  применим  для  видов,  по  которым  имеются 

исторические  данные  по  относительному  обилию  и  размеру  групп.  Полный  текст  статьи  можно  найти  на 

http://www.int-

res.com/articles/esr2008/6/n006p231.pdf



 

 

 



  

 

 



 

 

19



           Ақбөкенді сақтау Альянсы шығарады 

2008-2009 ж. қысы: 8-шы  шығарылуы

 

Saiga News 

 

 

 

Saiga News-тың  осы  номерінен  бастап  келесі  əрбір  номерінде    біз  өз  организацияларын  таныстыру  үшін  жəне  оның 

ақбөкенге  қандай  қатыстары  барын  түсіндіру  үшін  институциональдық  мүшелерді  шақыратын  боламыз.  Бұл  номерде  біз 

SCA-ға ең бірінші институциальды мүше болған  CIC Wildlife-ті таныстырамыз. 

Егерде сіздің организацияңыз SCA-ға мүше болғысы келсе, мына электронқаға  хабарласыңыз: 

mail@saiga-conservation.com





Сізге Saiga News-та  өзіңізді  таныстыруға  мүмкіндік  болады,  сондай-ақ  сіз  біздің  вебсайттан  орын  (бет)  аласыз  жəне 

жаңалықтарды біздің вебсайтпен жəне осы бюллетенде орналастыруға мүмкін туады..

 

 



 

 

 

Орталық-еуропа  идеясынан 1900 жылы  туған,  аңшылық  түрлер  мен  жабайы  табағатты  сақтаудың 

Халықаралық  Советі (CIC) 1928 ж.  Палариково  қаласында  (Словакия)  ұйымдастырылды.  Содан  бастап  ол 

жабайы табиғатты сақтау мен тұрақты пайдаланудың уникальды (бірегей) Советі ретінде кең танымал болды.  

CIC  саяси  жағынан  тəуелсіз  консультативный  орган  болып  табылады;  австрия  Үкіметі  оны  қоғамның 

мүддесі үшін жұмыс істейтін халықаралық үкіметемес жəне коммерциялық организация емес түрінде таниды. 

2003 ж. CIC Советі арнаулы Вена қ. орналасқан. 

Будучи ч         CIC өзінің құрамында мемлекеттік құрымдар мен ұйымдарды, үкіметемес ұйымдар мен ассоциацияларды, 

университеттер  мен  институттарды  біріктіреді.  Барлығы  СIС  құрамында 84 ел  мүше,  олардың  ішінде  мүше  ретінде 32 елдің 

үкіметі  бар. CIC-тің  административтік  офисі  Будапеште  жəне  құрамында  мүшелердің  жұмыстарын  үйлестіріп  отыратын 

комиссия бар.   

Əртүрлі  келісімдер  мен  конвенцияларға  байданысты, CIC-ке  Үкіметаралық  ұйым  (МПО)  статусы  берілген.  2004 ж.  СIС 

қоныс аударатын түрлер конвенциясының  (CMS) ақбөкен жөніндегі өзаратүсінісу Меморандумына қол қойған, ал  2007 ж. CIC 

ақбөкенді  сақтау  Альянсының  (SCA) институциальды  мүшесі  болды.  Институциальды  мүше  ретінде  CIC өзінің  байланыс  

каналдарын, əсер ету жəне консультативті мүмкіндіктерін пайдаланып, өмір сүруі қауіпті түр-ақбөкеннің жағдайын жақсартуға  

қызмет етіп жатқан CMS пен  SCA-ға көмектеседі деп сенеміз. 

 

 



 

 

 



 

                             Мəскеуде   2009 жылдың 17-ші тамызынан 22-ші тамызына дейін, дүнисжүзілік охотоведтер қауымдастығының   

                        ірі   форумы –  биолог-охотоведтердің   XXIX  Халықаралық конгрессі (IUGB) өтеді. 50 жылдан аса  уақыт ішінде   

                        əрбір екі жылда əртүрлі елдерде бұл форум IUGB  өтеді.   XXIX   Конгрестің  негізгі  мақсаты – дүние  жүзінің  ірі  

                         ғалымдарын биологиялық ресурстарды тиімді жəне ұқыпты пайдалануымен байланысты ғылыми проблемаларды 

шешуге  тарту,  биологиялық  ресурстарды  басқарудың  жаңа  əдістерімен  танысу.  XXIX Халықаралық  конгресс  барысында 

əртүрлі  тақырыпта 18 секция  жұмыс  істейді  деп  жоспарланған.  Пленарлық  мəжіліс,  арнаулы  сессиялар  жəне  симпозиумдар 

жалпы тақырып: «Аңшылық шаруашылығы – жануарлар əлемін сақтаудың маңызды құралдарының бірі» айналасында жұмыс 

істейтін болады.  

Біз  үшін  ерекше  маңыздысы  сол,  онда  Конгрестің  арнаулы  тақырыбы: «Ақбөкенді  сақтау  проблемасы  жөніндегі 

халықаралық  байланыс»  болады.  Ақбөкенді  сақтау  Альянсы  конгресс  жұмысына  қатысуға  тырысады.  Қазірде  Альянс 

басқармасы  мүшелері  үшін  қаржы  іздестіруде.  Біз  осы  конгресс  шеңберінде SCA-ның  жылдық  мəжілісін  өтуді  де  жоспарлап 

отырмыз.  Сондықтан  да  бұл  датаны  күнделіктеріңде  белгілеп  қойыңдар!  Конгресс  жөнінде  толық  мəліметті  жəне 

регистрациядан өтуді мына сайттан аласыздар: 

www.iugb-moscow2009.ru



 



Хабарландыру 

Биолог-охотоведтердің XXIX Халықаралық конгресі 

Мəскеуде өтеді

 

Біздің институциальдық мүшелер

 

Аңшылық түрлер мен жабайы табиғатты сақтаудың халықаралық Советі - International 

Council for Game and Wildlife Conservation (CIC)

 

Алғыстар 



Ақбөкенді сақтау Альянсы соңғы 6 ай ішінде əртүрлі жолдармен біздің жұмысымызды қолдаған мына 

адамдарға  шын  жүректен  алғыс  айтады:  Мэги  Брайнт,  Винса  Мартина  и  Фонд  Дикой  Природы,  Джуди 

Ветли,  Кеннон  и  Боба  Хадсонов,  Мишеля  Хакетта,  Энн  Мэри  Бургуин  и  Бреда  Робертса,  Глорию  и  Кента 

Маршаллов,  Марджори  Паркер,  Майкла  Бромберга,  Ким  и  Кевина  Никейннов,  Джойс  Монтфорт,  Хеллен 

Галанд  и Дженни  Беттенсет (Spitalfields City Farm), Софи Арлов,  Христиана Вензеля (www.saiga.de), Стэси 

Айверсон,  Ив  Шаффер  и WCN Экспо  қызметкерлері  мен  волонтер  лерім,  Лауру  Сирази (CMS, Италия CMS 

COP9  қатысушыларға    жəне    Александр  Сангмейстер.  Сондай-ақ  біз  осы  номердің  шығуына  көмектескен 

ұйымдарға  – FZS, CMS, WCN и WWF-Моңғолия алғысымызды білдіреміз. 

  

Джон Гиббсті еске алу 



 

2008  ж.  аяғында  ақбөкенді  сақтау  Альянсына  біздің  бірінші  жəне    тұрақты  донарымыз  Джон  Гибстың  қайтыс  болғаны 

туралы хабар келді. Жабайы табиғат пет ақбөкенді сақтау ісіне берілгенді оның сондай энтузиазмінен жəне басқа да табиғат 

қорғау  ұйымдармен  (оның  ішінде  біздің  Альянсқа  институциальдық  мүше  жəне FFI спонсоры)  байланыстарынан  көрініп 

тұр. Біз оған осы үшін үлкен рахметімізді айтамыз жəне ол біздің есімімізде мəңгі сақталады. 

 


 

 

 



 

 

 



 

 

20 



Ақбөкенді сақтау Альянсы шығарады 

 

2008-2009 ж. қысы: 8-шы  шығарылуы



Saiga News 

SCA ақбөкенді сақтау жөніндегі ӨТМ-ның орындалуы 

туралы 

 

Ақбөкенді сақтау жөніндегі ӨТМ-ның орындалуы жөніндегі есеп (2006 ж. қыркүйегінен 2008 ж. 

қазан айына дейін) 

 

2008  ж. 29 қазанында  қоныс  аударатын  түрлер  конвенциясының (CMS) қаржыландырумен  Алматы  қ.  SCA-ның 

мəжілісі өтті (10 беттегі мақаланы қара). Мəжілістің есігі барлың қатысамын дегендерге ашық болды, онда соңғы екі жылда 

(2006  ж.  қыркүйегі – 2008 ж.  қазаны)  ортамерзімді  халықаралық  жұмыс  программасының  орындалуы  жəне  қол  жеткен 

табыстарды қортындылау міндеті тұрды. Бұдан əрі бұл шолудың негізгі кезеңдері сөз болады. Толық мəліметтерді аласыздар 

мынадан:  

www.saiga-conservation.com



 

Ақбөкен мекендейтін таралу аймағындағы шаралар 



1. Орындалуы: ӨТМ-ның тиімді орындалуы үшін бірқатар қадам жасалды, бірақ елдер арасында  айырмашылықтар бар. Ресей 

əлі күнге дейін ӨТМ-ге қол қойған жоқ, деседе қол қояды деп күтілуде. Өзара əрекет жасау жалпы жолға қойылған. Жетістіктерді одан 

əрі жалғастыру үшін халықаралық координациондық механизм ұйымдастырылса орынды болар еді. Осындай жұмысты Қазақстанның 

биоəртүрлілігін сақтау Ассоциациясы қолға алса болар еді. Мұндай ұсынысты біз қолдаймыз.   



2.  Браконьерлермен  күресу:  Барлық  елдерде  браконьерлермен  күрес  жүргізілсе  де,  бұл  жөніндегі  прогресс  бірдей  емес,  көп 

жағдайда координация жоқ, бөлінген қаржы жеткілікті емес. Арнаулы проблемаларды шешу ұшін ешбір елде немесе жеке облыстарда 

стратегиялық міндетті орындауға бағытталған браконьерлермен күресу жоспары жасалмаған. Əлі күнге дейін браконьерлік түр үшін 

негізгі қауіп болып қалып отыр; сондықтан онымен күресуге барынша күш жұмсау қажет. 

3. Тұрақты пайдалану жəне сауда: Бұл пункт бойынша прогресс аз; бұл бағытта жүргізілген жұмыстар онша қанағаттанарлық 

емес, оған көңіл аудару қажет.    



4.  Адамдық  фактор:  Адамның  ақбөкенге  қатысын  зерттеу    жалғасты.  Адамдарды  тарту  жəне  табыс  табудың  альтернативті 

көздерін  дамудың  аз  қаражат  жұмсау  программаларына  қолдану  жүзеге  асты,  бірақ  олар  орындалу  стадияларында.  Жергілікті 

тұрғындардың  мүддесін  есепке  ала  отырып,  ірі  масштабты  жəне  маңызды  проектілерді  дамыту  керек.  Міне  осындай  жайды 

пайдалансақ,  бұл  арқылы  браконьерлерге  əсер  етуге  болады.  Ұлттық  дəрежеде  табиги  жайылымдарды  тұрақты  пайдалануды 

жоспарлау керек жəне жертілікті жерлерде оған жауапты адамдарды да қатыстыруда қажет.  

5. Үгіт-насихат жəне түсіндіру: Соңғы екі жыл ішінде жергілікті тұрғындармен үлкен жұмыс жүргізілді. Бұл пункт бойынша 

едəуір табыстарға жеттік.  



6.  Таралуды  картаға  түсіру:  Қандай  да  болсын  нақты  нəтижелер  болмасада,  бірақ  бұл  пункт  бойынша  ӨТМ-нің  келесі 

мəжілісіне дейін өзінің жемісін беретін жұмыс басталды.. 



7. Қорғалатын табиғи территориялар: Бірқатар прогреске қол жетті, əсіресе ақбөкен мекендейтін аудандар Бетпақдала мен 

Моңғолияда. Мұнда əрі қарай қимылдау қажет, бірақ ұйымдастырылған қорғалатын табиғи территориялар тиімді болу үшін онда тиісті 

ғылыми жұмыстар жүргізілуі керек (пункт 6). Соған сəйкес, бұл бағытта өте сақ қимылдау қажет, барлық қабылданатын шешімдер 

ғылыми негізде болуын ескеру жөн. 



8.  Мониторинг:  Мониторинг  программалары  жалғасуда,  бірқатар  жаңа  бағыттар  (мысалы,  коллективті  мониторинг) 

қолданылды.  Бірақ  осы  уақытқа  дейін  қазіргі  жақсы  əдістерді  пайдалану  арқылы  кезкелген  популяцияда  дəлме-дəл  санақтар 

жүргізілмейді.  Қазірде  біз  ақбөкен  мониторингі  туралы  кішкене  жақсы  білеміз,  бірақ  бізге  алға  жылжу  қажет,  өйткені  алынған 

материалдарды біріктіріп, тұрақты, үйлестірілген мониторинг программасын жасауымыз керек. Бұл өте маңызды, өйткені ӨТМ-ның 

негізгі мақсаттарын орындауға баға беру мониторинг программасын дамытуда қажет етеді.  

9.  Қолда өсіру: Көрсетілген уақытта ешбір айтатындай жетістік болған жоқ. Қалмақияда жабайы жануарлар Орталығы жақсы 

дамып келеді, ал Моңғолия үшін бұл міндеттердің орындалуы мүмкін екендігін ескерттік.  



 

Əрбір популяцияларға қатысты атқарылған шаралар 

10.  Солтүстік-Батыс  Прикаспийдегі  ақбөкен  популяциясы:  Көптеген  табиғат  қорғау  шаралары  жүзеге  асуда,  бірақ 

прогреске  саяси,  административтік  тұрақсыздық  жəне  мемлекет  тарапынан  кең  көлемде  қаржыландырудың  жоқтығы  кедергі 

жасайды; кейбір жұмыстар қысқа мерзімді проектілерді қаржыландыру арқылы жүзеге асады.  

11. Орал популяциясы: Бұл популяция негізінен аз көңіл бөлуден азап шегеді. Бұл популяция бойынша арнаулы проект жоқ, 

популяция  статусы түралы өте мардымсыз ғана мəліметтер бар, əсіресе, оған антропогендік факторлардың əсер етуі туралы. Белгілі 

мөлшерде  ғылыми  мониторинг  жүргізіледі;  популяция  тұрақты.  Браконьерлермен  мемлекет  қаржысына  күрес  жүргізілді.  Деседе, 

басты бағыт - қорғау шараларын ұйымдастыру болып табылады. 

12.  Үстірт  популяциясы:  Бұл  популяцияда  браконьерлік  жоғарғы  дəрежеде  болғандықтан  оған  үлкен  көңіл  бөлінеді; 

браконьерлік  əлі  де  жалғасуда.  Бұл  популяциянаң  азаюына  əкеп  соғады  (бұл  жолғыз  популяция  саны  қысқарып  келе  жатқан). 

Популяцияның  жайы  туралы  деректер  аз  (əсіресе,  қоныс  аудару  экологиясы  жөнінде).  Қазірде  Қазақстан  бөлігінде  жергілікті 

жұртшылықпен  жұмыс  істейтін  проекттілер  жоқ.  Көптеген  табиғат  қорғау  шаралары  Өзбекстанда  жүзеге  асуда,  олардың  көпшілігі 

жергілікті тұрындармен  жұмыс  істеуге  бағытталған;  бірақ  қорғау  шараларын  жүзеге асыруға  қаржы  жетіспейді.  Бұл  популяция  тез 

арада көмектесуді қажет етеді. 



13.  Бетпақдала  популяциясы:  Соңғы  жылдары  бұл  популяцияны  қорғауға  мемлекет  тарапынан,  халықаралық  жəне  ұлттық 

қоғамдық  ұйымдардан  едəуір  қаржы  бөлінеді;  популяцияның  жағдайының  жақсаруына  қарағанда  айтылған  шара  өзін  ақтағанын 

көрсетеді (бірақ мониторинг жүргізуді жақсартпай оны анықтай алмаймыз).  

14. Моңғол  популяциясы:   Бұл  популяцияда  ұлттық  жəне  халықаралық  қоғамдық  ұйымдардан (НПО)  біраз  қаржылар  алады, 

сондықтан  да  келешекте  оның  дамуына  жағдай  бар.  Бұрынғы  оның  статусын  бағалау  кезіндегіден  əлде  қайда  жоғары.  Мүмкін, 

Моңғолияда қолда өсіруді төменгі бағытқа жатқызған болар, оның орнына табиғи жағдайда зерттеу жұмыстарына көп қаржы бөлуді 

дұрыс деп санаған болуы керек (in situ). Бұл шешімнің нəтижелеріне талдау жасап, мүмкің ӨТМ-программасының кейбір пункттерінің 

кейбір бағыттарын төмендету де қажет болар. 

 

 




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет