Ж. Н. Сулейменова А. Эбшкаев, З. Бейсенбайкызы

байланыстыра окытуга да кецш беледь бйткеш фонетика тш бшмшщ 
барлык салаларымен тшелей байланысты. Кандай сез болмасын, ол 
дыбыстар TipKeciHeH кур алады. А л сезд1 тшдщ барлык саласы (магыналык, 
тулгалык, К¥РамДык) карастыратыны белгш. Осыган орай сез магынасына 
талдау жасаган кезде оныц дыбыстьщ курамын С0з ету, орфография, 
орфоэпияда дыбыстардыц жазылу, айтьшу ерекшелшне окушылардыц 
назарын аударып отыру, морфология, сезжасам салаларында ундестш 
зацдарына мэн беру фонетикадан алган бшм, дагды, ккерлйсп 
толыкгыра, жуйелей Tycepi сезаз. 
Фонетикалык дагды мен icKepniicri 
калыптастырудыц 
непзп 
жолы 
фонетикалык 
талдау, 
жаттыгу 
болгандыктан, мугал
1
м оны жуйел1 турде, турлецщрш журпзш отыруы 
THic. Осыган орай жаттыгулардыц мынадай сипатга орындалуы тшмдк
2) 
дыбыстарды 
жеке турганда жэне сез шйнде айту аркылы 
олардыц 
жеке 
тургандагы 
дыбысталуы 
мен 
сез 
iuiiaaeri 
дыбысталынуыныц айырмашылыгын 
ce3iH y. 
Осыган 
орай барлык 
дыбыстардыц айтылуында айырмашылык бола ма, элде жекелеген 
дыбыстар тобы гана езгеркке ушырай ма деген сурактыц жауабын i3fley. 
Бундай жаттыгулар окушылардыц дыбыстарды дурыс айта бшу, сол 
аркылы оларды жжтей алу (мысалы, катац, уян, ундО кабшетш дамытады, 
дыбыстардыц айтылуы мен жазьшуындагы айырмашылыкты 6min, эдеби 
тшдщ орфоэпиялык, орфографиялык нормаларынын табигатын тусшуге 
мумкшдк алады.
3) 
айтылган дыбыска артикуляциялык сипаттама беру. Бундай 
жаттыгулар аркылы окушылар сейлеу мушелершщ кызметш айкындай 
алады.
4) 
6ip гана дыбыстык айырмашылыгы бар сездерге фонетикалык- 
лексикалык талдау жасау. Бул типтес жаттыгулар фонемалардын кызметш 
тусшуге, 
соган 
орай 
сез 
магынасына 
талдау 
жасау 
гскерлшн 
калыптастырады.
5) 
сезд1 алфавит тэрт1б1мен тгзу. Бундай тапсырмалар окушыларга 
алфавит ретш бшуге, каталогпен, сездштермен жумыс ктей бшуге 
калыптастырады.
6) 
сездеп 
дыбыстардыц позициялык 
езгерктерше токталу, 
ce6e6iH туащпру;
7) 
сезд1 буынга белш жазу, тасымалдау. Мундай жаттыгулардыц 
да теориялык материалдарды, ягни сезд! буынга белудщ ерекшелйстерш, 
буын жйтн Игеруде, бшмш 
бейтуде, сауаттылыгьш кальгатастыруда 
мацызы зор.
8) 
дыбыстарды дауысты, дауыссызга, эркайсысын йнтей жктеуге 
байланысты жаттыгулар. Ондай жаттыгулар окушылардыц жпстеу 
кк ер лтн
калыптастырады, 
дауысты 
мен 
дауыссыздардьщ 
артикуляциялык ерекшелжтер1 туралы тужырымдар жасауга мумкшдк 
бередь
73

9) 
свздерд1 окыи, eKniHiH кою. Б^л жаттыгулар казак тшндеп 
eKniHHiH табигатын, езшдк ерекшелктерш бшуге, екшн туспейтш тшдк 
фактшерд
1
есте сактауга кемектеседь
10) 
сезге 
жан-жакты фонетикалык талдау жасау. Мундай 
жаттыгулар окушыныц фонетика курсы бойынша алган теорияльщ 6miMi 
мен к к ер лтн байкауда тшмдь Сондыктан ондай жаттыгуларды унем! 
журпзш отырган дурыс.
Тексеру блогы 
Бацылау сурацтары:
1. Фонетиканы окыту эдктемес1 гылымыныц непзп карастыратын 
нысаны,
2. Мектепте фонетика курсыныц максаты мен мшдеттер1,
3. Фонетиканы окытудагы устанымдар, олардыц турлер^
4. Фонетикадан бастауыш сыныпта бершетш бш м келем!,
5. Фонетикадан 5-сыныпта бершетш бш м келем1, белшетш сагат
саны,
6. Фонетика курсынын мазмуны,
7. Фонетика пэш бойынша калыптасатын бшм,
8. Фонетикалык ккерлк пен дагды,
9. Дауысты дыбыстарды окыту эдктемеЫ,
10. Жуан жэне жщшке дауыстылар ды окыту,
11. Ершдш жэне езулк дауыстыларды окыту,
12. Ашык жэне кысац дауыстыларды окыту,
13. Дауыссыз дыбыстарды окыту,
14. Буын, оныц турлерш окыту,
15. Тасымал, оныц ерекшелктерш
16. Ундестк зацы жэне оныц турлерш окыту,
17. Екшн такырыбын окыту,
18. Дыбыстарды окытуда ец тшмд1 эдк, оныц сипаты,
19. 1скерлк пен дагды калыптастыру жолдары,
20. Фонетикалык талдау мен жаттыгудыц мацызы.
Кзаби-ккерлж блогы.
Студенттердщ вз бетшен орындайтын жумыстары:
1. Фонетика гылымына бершетш аныктамаларга мэн бервдздер.
2. Казак тш багдарламасы бойынша: фонетикадан бастауыш сыныпта 
жэне 5-сыныпта бершетш бш м мазмуны, белшетш сагат санына кецш 
бвлвдздер.
3. Фонетикалык угымдарды кайталау 
максатында окулыктарда 
бершген жаттыгулардыц (6ip сыныпта) сипатына токталыцыздар.
4. Фонетиканы окытуга байланысты ецбектерге шолу жасацыздар.
5. Фонетика такырыбына байланысты кунтобелк жоспар жасацыздар.
6. Такырыптьщ (6ip такырыпка) жоспар жасацыздар.
7. Сабактыц типтерше карай сабак жоспарларын жасаныздар.
8. Жаттыгулар К¥растырьщыздар
74

K,aoicemmi эдебиеттер:
1. Исабаев К- Мектепте фонетикаиы окыту. Алматы, 1976
2. Турганов К. Мектепте фонетикаиы окыту. Алматы, 1975
3. Эл1мжанов 0., Маманов Ы. Казак тш н окыту методикасы. Алматы,
1965
4. Жиенбаев С.Казак тгашч методикасы. Алматы, 1941
5. Сарыбаев Ш.Х. Казак тш методикасыньщ кейб1р мэселелер!. 
Алматы, 1956
6. Дуйсебаева М. Фонетикаиы окьпу. KiT.: Казак тш н окыту 
методикасы. Алматы, 1988
7. Дуйсебаева М. Казак эдеби тш орфоэпиясыньщ кейб!р мэселелерь 
Алматы, 1973.
8. Неталиева К- Казак тшнщ орфоэпиялык сездш. Алматы, 1979
9. Исабаев 0 . Казак тш н окытудьщ дидактикалык непздерь Алматы,
1993
10. Казак тшнщ орфоэпиялык аныктагышы. Алматы, 2004
11. Оразбаева Ф.Ш., Рахметова Р.С. Казак тш н окыту эдктемесь 
Алматы, 2006
2-блок: Сезжасамды окыту
Hcri3ri мэселелер:
1. Сезжасам гылымынын багдарлама, окулыктарда бершу жайы
2. Мектепте сезжасамнан бершетш бшмнщ сипаты
3. 4-5-сыныптарда сезжасам угымдарын окыту эдютемеи
4. Сезжасамдык дагды мен 

жүктеу/скачать 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: