Ty6ip  мен  непздщ басты ерекшелтн, олардыц  6ip-6ipiHeH

Туынды сез
Ty6ipi
Heri3i
Сэйкес/сэйкес
емеспп
Жатгыкгырушы
жат
жаттык
Сэйкес емес
енбекнл
шыгармашылык
суреткерлж
Келкпмдшк
Туынды сездщ курылымын байкату ушш окушыларга 
6ipHeme 
T y6ip
(непз) сез берш, туынды сез жасатуга, немесе, 6ipHenie туынды сез 6epin, 
Ty6ipre немесе непзге ажыраттыруга болады. Бундай жатгыгу жумыстары 
туынды сездщ жасалу жолдарын аныктауга, туспвдруге непз болады. 
Осыган орай мынадай сызба усынуга болады:
Туынды сез
Курамы
(жалац/курделГ)
Жасалу жолы
Балыкшылык
Курдел!
журнак жалгану аркьшы
Айдар
Жалац
Сез магынасыньщ 
жацаруы
Осыдан кешн туынды сез курылымына карай жалац жэне курдел1 
болып белшетшдтне, жалац к¥Рыльш -лексика-семантикалык тэсш, 
курдел1 курылым - синтетикалык, аналитикалык тэсшдер аркьшы 
жасалатындыгына токгалуга болады. Синтетикалык тэсшдщ Heri3i 
журнактар дей келш, олардыц басты сипатына токгалу керек. Атап 
айтканда:
1 
.Журнактыц ережесще токталу. Ж^рнац дегент^з -e3i 
жалганган сезш
магыналык 
жэне 
тулгальщ 
жагынан 
езгертетш 
косымша.
2.Журнактыц жалпы 
сипатына токгалу: а) жеке колданылмайды, э) 
магынасы болады, б) e3i жалганган сездщ магынасын езгерту, езгертпеуше 
Карай: сез тудырушы жэне сез турлецвдрунп болып белшед1, в) сездеп 
орнына карай: туб1рден, не непзден кешн жалгаудын алдынан келеда.
Жеке сипатгары:
1. 
Сез тудьфатын журнак: e3i жалганган сезшщ бастапкы 
магынасын езгертш, жаца магыналы сез тудырады; колданылу жишшне, 
сез тудыру кабшетше карай: ешмд1, ешмаз болып бвлшедц кез келген 
сезге емес, тацдап жалганады.
2. 
Сез турленд1ретш журнак: 03i жалганган сезшщ бастапкы 
магынасын
езгертпей, устеме магына косады, соган орай сездщ тулгасы гана
езгеред).
Журнактардыц бул ерекшелктерш тусшдарердщ алдында жалпы 
журнактардыц жалгаудан айырмашылыгы мен уксастыгына да токгала
83

кету артык емес. Мысалы, уксастык жактары: 
eKeyi 
де туб1рден не непзден 
кейш жалганады, жеке колданылмайды, бидоретш магыналары болады. Ал 
айырмашылыгы: журнактар сез тудырады, сез турлещцреди, ал жалгаулар 
сез 
бен 
свзд! 
байланыстырады. 
Журнактардыц 
6ip-6ipiHeH 
айырмашылыгын: салыстыру, сызба кестелер, курылымык талдаулар 
аркылы тусвдйру ете тшмдь Журнактар аркылы б^рнеше жана сездер 
жасап, осы тэсшдщ синтетикалык 
тэсш, ал сездердщ 

жүктеу/скачать 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: