-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
151
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
Куляш Михайловна Изимова
БҚО, Казталов ауданы, Ғ.Қараш атындағы Қараоба
мектеп-гимназиясының математика пәні мұғалімі
Сыныбы-9
Күні:12.12.2013ж
Сабақтың
тақырыбы
Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері, тікбұрышты үшбұрыштардың
ұқсастығына есептер шығару.
Мақсаты
Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін есептер шығаруда қолдана алу
Күтілетін
нәтижелер
1. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың
ұқсастығының белгілерін біледі
2. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін, тікбұрышты үшбұрыштардың
ұқсастығының белгілерін есептер шығаруда қолдана алады
3. Өмірден алынған есептерге үшбұрыштар ұқсастығының белгілерін,
тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығының белгілерін қолдана алады
Керекті
жабдықтар
Кесте, слайд, стикер, бағдаршам
Сабақ барысы:
Мұғалім әрекеті
Оқушы әрекеті
К
ір
іс
п
е
1. Ұйымдастыру бөлімі: оқушылармен амандасу,
түгендеу, 3 топқа бөлу (үшбұрыш, тікбұрышты
үшбұрыш, шеңбер)
2. Үй тапсырмасын тексеру
Үшбұрыштар ұқсастығының белгілерімен
тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастық белгілерін
байланыстыра отырып айтады
1.
Оқушылар жоқ оқушыны
атайды, топқа бөлінеді
2.
Оқушылар өткен тақырыпты
есіне түсіреді
Т
ұс
ау
ке
се
р
A)
Сабақтың мақсатымен, жоспарымен
таныстыру.
B)
Сабақтың критерийін оқушыларға айтамын
Сабақтың мақсатын, жоспарын
біледі, күтілетін нәтижені біледі
2.Бағалау критерийін біледі
152
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
Н
ег
із
гі
б
өл
ім
Н
ег
із
гі
б
өл
ім
1.Оқулықпен жұмыс: №350, №351
2. Оқушының құзыреттілігін арттыруға
тапсырмалар
Тапсырма 1: Бойының ұзындығы-1,2 м болатын
оқушы, баскетбол себеті ілініп тұрған бағаннан 4
қадам жерде тұр. Оқушының көленкесі 4 қадам
болса баскетбол себеті неше метр бағанға ілінген?
Тапсырма2: Бойының ұзындығы- 1,6 м болатын
қыз шам жарығынан 12 м қашықтықта тұр. Шам
4.8 м бағанға ілінген болса, қыздың көленкесін
табыңыз?
7.
3. Графикалық диктант (Оқылған сөйлем
дұрыс болса ^ белгісін
8.
қою керек, қате болса - белгісін қою керек
)
9.
10.
1)тең қабырғалы екі үшбұрыш өзара ұқсас
болады
11.
2)Төбелеріндегі бұрыштары тең болатын
теңбүйірлі екі үшбұрыш ұқсас болады
12.
3)Кез-келген екі үшбұрыш ұқсас болады
13.
4)Сүйір бұрыштары тең тікбұрышты екі
үшбұрыш ұқсас болады
14.
5)Гипотенузалары тең болса, екі
тікбұрышты үшбұрыш ұқсас болады
1. "Топтық әңгіме" әдісі
бойынша жұмыстанады.
Топтағы оқушылар білмегенін
бір-бірінен сұрайды,
көмектеседі, ақылдасады.
Үшбұрыштың ұқсастық
белгілерін қолдана отырып
тапсырмаларды орындайды
3. Әр оқушы жеке орындайды.
Орындап болғаннын кейін екі
оқушы бір-бірінің жауаптырын
тексеріп бағалайды.
Қ
ор
ы
ты
н
ды
Жаздың ыстық күнінде данышпан қария келе
жатырса ауыр құрылыс тастарын тасып алып
келе жатырған үш адам кездеседі. Данышпан
олардың әрқайсысына «бүгін немен айналыстың»
деп сұрақ қояды? 1-шісі былай деп жауап береді:
«Күні бойы қарғыс атқыр тастарды тасумен
болдым» депті, 2-шісі: «Мен тек өз міндетімді адал
атқардым» деп күрсініпті, ал 3-шісі: «Мен
мешіттің тастарының қалануына ат салыстым»
деп күлімсіреп өзінің атқарған жұмысына баға
берген екен .
Рефлексия
Балалар, сіздерде өздеріңіздің бүгінгі
жұмыстарыңызға баға беріңіздер
- 1-ші адам сияқты жұмыс атқарғандарымыз
стикерлерімізді қызыл түске апарамыз.
- Жұмыстарын адал атқарғандар– сарыға.
- Тастардың қалануына ат салысқандар– жасыл
түске стикерлерімізді жапсырамыз
Сикерге жазу:
Мен үшбұрыштар ұқсастықтың белгілерінің
бәрін толық білемін, толық білмеймін, білмеймін
Топта қасымдағыларға көмектестім, маған
көмектесті, есептерді ешқандай көмексіз шығара
аламын
Сабақ ұнады, ұнамады
2. Бағалау
3.Үйге тапсырма:№354, №358
1. Оқушылар өз ойларын
ортаға салады, яғни рефлексия
жазады
2. Графикалық диктант,
"бағдаршам " әдісі,
тапсырмаларды орындауы
бойынша оқушылар бағаланады
Үйге тапсырма алады
153
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
Самыратова Куанышкул Абдрахмановна
Қарағанды облысы Осакаров ауданы
«Осакаровка кенті №1 жалпы орта білім беру» КММ
бастауыш сынып мұғалімі
БАЛАНЫҢ АЛҒАШҚЫ ҰСТАЗЫ – АТА- АНАСЫ
Бала тәрбиесі - ата –ана үшін күрделі де жауапты міндет. Баланы өмірге бейімдеуде мектеп, ұстаз
және ата –ананың орны бөлек. Тәлім –тәрбиелік жарасымдылық мектеп пен ата –ана, әлеуметтік орта
бірлесіп жұмыс істеген жағдайда ғана үйлесімділік табады. Қай халық болсын ұрпағының тәрбиесіне
терең мән беріп, болашағына үнемі алаңдаушылықпен қараған. Ұрпақ тәрбиесі- келешек қоғам
мұрагерлерін тәрбиелеу ісі . «Отан отбасынан басталады» демекші, ата –аналар мен ұстаздар қауымы
үшін жас ұрпақ тәрбиелеп, оны қоғам мүддесіне жарату кезек күттірмейтін мәселе. Осы мәселеге ата
–аналар мен ұстаздар қауымы болып бірге атсалыссақ, алар асуымыздың биік болары сөзсіз.
Бүгінгі ұрпақ –еліміздің болашағы. Біздің алға қойған мақсатымыз –қазіргі қоғам мұратына сай жан
–жақты жарасымды тұлға өсіру. Жеке тұлғаның өзін қоршаған ортадан тәрбиені бойына сіңіріп өсуін
өсімдіктің күн сәулесі арқылы өскені сияқты қарастыруымызға болады. Ата-ананың көбісі «балаға
жақсы көретініңді білдіртпеу керек» деп ойлайды. Олардың ойынша, баланы тым жақсы көру
олардың ерке болуына, өзімшіл болуына әкеп соғады деп ойлайды. Бұл ойды жоққа шығару керек.
Осы жағымсыз тұлғалық қасиеттер керісінше, осы балаға деген махабаттың жетіспеушілігінен пайда
болады. Баламен үнемі терең психологиялық байланыс орнату –тәрбиенің әмбебап шарты болып
табылады . Бұндай байланыс балаға қай жаста болса да керек. Ата –анасымен байланысты білу, сезіну
–балаға әке –шеше махаббатын, қамқорлығын сезінуге мүмкіндік береді. Осыған баланы сендіру
керек. Тәрбие диалогын қалай құру керек? Оның психологиялық сипаты қандай болу керек? Ондағы
басты мақсат –ортақ мақсатқа бірге талпыну, әр түрлі ситуацияларда әке –шеше мен баланың
біржақты бағыт ұстануы болып табылады. Бұл көзқарастар мен бағалаудың міндетті түрде бірдей
болуы керек деген сөз емес. Көбінесе әке –шеше мен баланың көзқарастары сәйкес келе бермейді.
Дегенмен мәселелерді шешуде екі жақ бір бағыт ұстанатынын бала әрқашан білуі, түсінуі керек.
Бала әке –шешенің тәрбиелеу объектісі емес, ортақ отбасылық өмірдің одақтасы болу керек.
Сондықтан отбасылық өмірге, мақсаттар мен жоспарларға ортақтас болғанда ғана біржақты тәрбие
жойылып, маңызды диалог құрыла бастайды. Диалогтық тәрбиелік қарым –қатынастың ең басты
сипаты –бала мен ересектің позицияларын тең деңгейде қоюы болып табылады. Тәрбие - диалогтан
басқа өте бір маңызды ереже бар. Әке –шеше мен бала қатынасының бұл жағы психологиялық тілде
«баланы қабылдау» деп аталады. Қабылдау сөзінің мағынасы –баланың индивидуалды болуына,
басқаға және әке –шешесіне ұқсамайтын болуына деген құқығын қабылдау. Баланы қабылдау –
баланың өзіне сай ерекшеліктерін, тұлғалық қасиеттерінің жақсы жақтары мен жаман жақтарын
бірдей қабылдай білу. Ең алдымен, әке –шешенің баламен қарым –қатынасын бағалауына назар
аудару керек. Оның мінез ерекшеліктері мен тұлғалық қасиетіне жағымсыз баға беруден міндетті
түрде бас тарту керек.
Баланы негізсізден негізсіз бір жұмыстан екінші бір жұмысқа көшіре берудің зияндығы да бар.
Бала бастаған жұмысты аяқтамастан, тастап кетуге мәжбүр болады. Ал бұл жүйеге айналса, оқушы
бойында жаман қасиет- бастаған істі аяқтамай тастап кету қасиеті тәрбиеленеді.
Бұл жайларды төменгі сыныптағы балалардың ата-аналары мұқият ескеруге тиіс. Өйткені
балалардың өз міндеттеріне, сабаққа, қоғамдық тапсырмаларға, еңбекке қарым-қатынасы дәл осы
жаста қалыптаса бастайды. Мұғалім ата-аналардың бұл талапты бұзбауын атап көрсетіп отырады.
Сайып келгенде, ата-аналар өздерінің басты міндеті үйдегі уақытын ұйымдастыруда төменгі метеп
жасындағы балаға көмектесу екенін жақсы түсінуге тиіс. Жинақы, орнықты және зерек бала сабақ
үстінде жақсы жұмыс істейтін болады.
Сондықтан ата-аналармен тығыз байланыста болу қажет. Ата-аналар жиналысын белгілі
тақырыппен өткізіп, өзекті мәселелерді бірге талдау керек. Ол үшін жиналыстарда ата-аналарға әр
түрлі тапсырмалар мен ұсыныстар ұсыну қажет.
Өз тәжірибемде қолданып жүрген бірнеше әдістерді мысалға келтірсем:
C)
Балаңыз балабақшаға барды ма? (неше жастан)
D)
Жанұяда күн режимі сақталама? (тұруы, жатуы, тамақтануы, демалуы)
154
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
E)
Балаңыздың қиналатын жері бар ма? (киіну кезінде, тамақтануда, жуыну кезінде, ұйықтау
кезінде).
F)
Балаңыздың сүйіп тыңдайтын ертегісі, әңгімесі, телехабары, тамағы бар ма? (атап көрсетіңіз)
G)
Балаңыз үй жұмысына көмектесе ме және күнделікті қандай міндеттемелері бар?
H)
Жанұяда кімді тыңдайды? (бәрін, әкесін, шешесін, ешкімді)
I)
Жанұяда баланы тәрбиелеуде қандай тәсілдерді қолданасыз? (мадақтау, шара қолдану, сөгу,
түсіндіру, талдау).
Педагогикалық ойын. «Кім мәреге бірінші жетеді?»
Сіздің балаңыз сізді қатты қуантты (бір ісімен). Сіз не айтасыз? Қалай қолдайсыз? (Әр топтың бір
мүшесі тақтаға шығып, балаға мадақтау сөздерін айтып, мәреге бірінші жетуге тырысады). (Тамаша!
Жарайсың құлыным! Сенсіз мен не істер едім? Өте жақсы! Мақтанашым менің! Қандай тамаша! т.б.)
Берілген сұрақтарға жауап берді.
*
Баға дегеніміз не?
*
Қандай бағаны жақсы, қандай бағаны жаман деп айтамыз?
Бала “5”алғанда ата –ана не істейді, бала не істейді?
Бала “2” алғанда ата–ана не істейді, бала не істейді?
Баланы өмірге бейімдеуде мұғалім және ата-ананың орны бөлек. Олай дейтін себебіміз, бала бір
жақты тәрбие алуы мүмкін емес. Үйде ата-ана баулыса, мектепте мұғалімдер тәрбие береді. Тәлім-
тәрбиедегі жарасымдылық бірлесіп жұмыс істеген жағдайда ғана үйлесімділік табады. Өйткені,
баланың өмір сүруге құштарлығының оянуы өзін қоршаған ортасына: мұғалімге, ата-анаға, бірге
оқыған құрбы достарына, олардың күнделікті іс- әрекетіне, жүріс-тұрысына, сыртқы көрінісіне,
сөйлеген сөзіне,әдептілігіне, т.б. қасиеттеріне байланысты.
А.С. Макаренко ата-аналарға арнаған еңбегінде «Сіздің мінез-құлқыңыз жеткіншек тәрбиесіндегі
бірден-бір шешуші құрал. Сіз қалай киінсеңіз, басқалармен қалай әңгімелессеңіз, қалай қуанып,
қалай қайғырасыз, достарыңызбен және қас адамдарыңызбен қалай қатынас жасайсыз, сіз қалай
күлесіз, газетті қалай оқисыз, радионы қалай тыңдайсыз, міне, мұның барлығының да бала үшін
маңызы ерекше»-деген болатын. Бала, ең алдымен, өз ошақ басына қарап өседі. Сол себепті отбасы
мүшелерінің барлық қылықтары, іс-әрекеттері балаға алғашқы кезде бұлжымас заң тәріздес көрінеді.
Сөйтіп, бала өсе келе ата-анасының тәрбиесіне сын көзбен қарай бастайды. Жақсы істерін жасқанбай
мақтаныш етсе, оғаш іс-әрекетіне өкінеді. Міне, сондықтан да әрбір ата-ана баласының көсегесі
көгерсін десе, өздері тек жақсы жағынан көрінуі тиіс.
Ата-ана баласына өмірге құштар еткісі келсе, оның неге икемі бар, соған мән беріп тәрбие берген
жөн. Сөйтіп, оның қоршаған ортаға өзіндік көзқарасын туғызып, жақсы мен жаманды ажырата білуге
баулыса қандай тәуір болар еді.
Тәлім-тәрбиенің тағы бір іргетасы - мектеп. Бала мұнда білім алады, әр түрлі үйірмеге қатысады,
қоғамдық жұмыстарға араласады. Бала бұдан белгілі бір нәрсеге ынталы болады. Осындай қызығуды
дамыту ата-анамен бірге мұғалімнің де тікелей міндеті болып табылады. Бұл жерде бірігіп жұмыс
істеу жақы нәтиже беретіні күмәнсіз. Егер, мұндайда мұғалім бір жаққа, ата-ана екінші жаққа тартса,
баланың оқуға ынтасы төмендеп, өмірге құштарлығы сөнді дей беріңіз. Сондықтан, әрбір ата-ана
баланы барлық жағынан мектеп жарғысына сай қолдап отырса, оқушы ережесін ата-ана да жақсы
білсе, құба-құп болар еді.
Қорытындылай келе , тәрбиедегі ең басты ережелер – балаға керекті кезде назар аудара білу, оған
деген махаббатты қай жаста да көрсете білу, оның көзқарастарын ерекшеліктерін түсіне білу болып
табылады дегім келеді. Сонымен қатар ұстаздар мен ата- аналар мынадай жайттарды есте сақтаулары
керек:
- Отбасында балаға жеке тұлға ретінде қарау;
- Баланың өзін –өзі басқару (финанс, іс –әрекет т.б.) әрекетін қадағалау;
- Баланың табиғатына сәйкестендіріп , кәсіп таңдауға бағыт –бағдар беру.
Жаңа ғасырда, қоғам мүддесіне сай лайықты жан –жақты жетілген ертеңгі қоғам иегері боларлық
азамат тәрбиелеп өсіру отбасының, балабақшаның, мектептің, барша жұртшылықтың міндеті болып
отыр.
Әдебиеттер тізімі:
1.Бастауыш мектеп № 5 2010 жыл.
155
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
2.Бастауыш мектеп № 9 2009 жыл
3. Әбиев Ж. Педагогика тарихы-А., 2006.
4. Бастауыш мектеп № 1 2006 жыл.
5. Макаренко А.С. Ата-аналар кітабы.-А., 1987
6. Бала тәрбиесі №3 2008 жыл.«Туындыны табу ережелері» тақырыбына есептер шығару
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ҚҰТТЫМҰРАТОВА ГҮЛНАР ӘМИТҚЫЗЫ
МАТЕМАТИКА ПӘНІНІҢ І САНАТТЫ МҰҒАЛІМІ
«№19 ОРТА МЕКТЕБІ» МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕСІ, АРАЛ ҚАЛАСЫ.
Пәні: Алгебра және анализ бастамалары
Сабақтың тақырыбы: «Туындыны табу ережелері» тақырыбына есептер шығару
Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік: Туындыны табу ережелерін пайдалана отырып,
функциялардың туындыларын табуға есептер шығару,машықтандыру, алған білімдерін тереңдету,
жинақтау, жүйелеу.
2. Дамытушылық: Оқушылардың ой-өрісін кеңейту, пәнге қызығушылығын арттыру.
3. Тәрбиелік: Жылдам ойлап, тез қорытуға, жауапкершілікке, өз бетінше білім алуға баулу,
адамгершілікке, достыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, борт-журналдар(жұмыс парақтары) , деңгейлік
тапсырмалар, 12 баллдық ашық журнал , дербес компьютер.
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес Сабақтың типі: бекіту сабағы.
Сабақтың әдісі: Оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесі технологиясы.
Оқушылармен жұмыс түрлері: жұптық, топтық, ұжымжық.
Пәнаралық байланыс: тарих, физика, ән, әдебиет, геометрия.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу – 1 минут
II. Үй жұмысын тексеру: № 179ә, №180а,ә,№181а,ә
ІІI. «Қайталау – ілімнің анасы».
Оқушыларды топқа бөлу. Әр оқушы үш түсті (қызыл,жасыл,көк) стикердің біреуін таңдап,
сонда жазылған ауызша есептерге жауап береді. Сынып оқушылары таңдаған түстері бойынша үш
топқа бөлініп отырады.
«Білім» кемесінде «Туынды» аралына саяхат.
«Білім» кемесіндегі каюталар: «Функциялардың көбейтіндісі», «Функциялардың бөліндісі»,
«Дәрежелік функция» (оқушылар үш топқа бөлінеді). Әр каюта капитандарына бағалау парақтары
таратылады (борт-журнал).
Борт-журнал
Каюта аты:___________
Р/
с
Аты-
жөні
«Көпір»
тапсырмалары
(+/-)
І
деңгей (1-
5 ұпай)
ІІ
деңгей
(1-4 ұпай)
ІІІ
деңгей
(1-3 ұпай)
Ұпай
саны
Баға
« Сен ғылымға болсаң ыңтық, бұл сөзімді әбден ұқ:
Білгеніңнің жақсысын қыл, білмегенді біле бер» Ш. Құдайбердиев
IV. Негізгі бөлім:
1. «Көпір» аралы (жеке және жұптық жұмыс )
а) Ой қозғау. Көп нүктенің орнына керекті сөзді қой:
156
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
1. Функцияның өсімшесінің аргумент өсімшесіне қатынасының аргумент өсімшесі нолге
ұмтылғандығы шегі бар болса, онда ол
)
(x
f
функциясының х нүктесіндегі ... деп
аталады.
2. Функцияның туындысын табу амалы ... амалы деп аталады.
3. х нүктесінде функцияның туындысы бар болса , онда f(x) функция осы нүктеде ...
функция.
ә) "Математикалық диктант" –сәйкестікті тап!
x
х
х
с
n
.
4
.
3
.
2
.
1
v
u
uv
cu
v
u
.
8
.
7
.
6
.
5
1
1
n
nx
2
x
2
1
3
0
4
v
u
v
u
5
1
6
v
u
7
2
v
v
u
v
u
8
с
Оқушылар жауаптарын өзара жұптасып тексереді. Дұрыс жауабы:
Берілген функция
1
2
3
4
5
6
7
8
Сәйкес туындысы
8
5
1
2
6
8
4
7
2. «Білім мен ұғым» аралы І деңгей тапсырмалары (әр дұрыс есепке 1 ұпай).
1) f(x) = 2х – 3
2)
x
x
y
7
4
3
3) f(x) = 3х
4
– 7х
3
+2х
2
4)
x
x
y
5
3
5)
4
1
x
y
3. «Рифтер» аралы. ІІ деңгей тапсырмалары. (әр дұрыс есепке 1 ұпай).
1) f(x) =(1+2х)(1-2х)
2)
x
x
y
3
2
5
3
3) f(x) = 3х
3
– 9х
2
функциясының х= -2 нүктесіндегі туындысының мәнін есептеңдер.
4) f
/
(x) = 0 теңдеуін шешіңдер, егер f(x) =
5
3
4
1
2
3
4
х
х
х
4. «Сергіту» аралы. Көзге жаттығу жасату(слайд)
5. «Пираттар » аралы. (Каюта капитандар сайысы). ІІІ деңгей тапсырмалары. (әр дұрыс
есепке 1 ұпай).
1) f
/
(x) ≤ 0 теңсіздігін шешіңіз: f(x) =
4
3
5
36
3
5
х
х
2) ( ... )
/
= 12х
3
+1
157
45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
3) ( ... )
/
=
х
х
10
7
15
7
6. «Қазыналар » аралы. Тарихи мәліметтер.
7. «Туынды» аралы. Шығармашылық тапсырмалар. Көбейтіндінің туындысы, Бөліндінің
туындысы, Дәрежелік функцияның туындысы тақырыптары бойынша жобаларды қорғау.
8. «Білім» кемесіндегі каюталар мүшелері бағаланады.
Ашық журнал тақтада ілініп тұрады. Оқушы жинаған ұпай санына байланысты бағаланады:
1-ші деңгей -5 балл «сынақтан өтті» журналға «3» қойылады.
2-ші деңгей + 4 балл = 9 балл : журналға «4» қойылады.
3-ші деңгей + 3 балл = 12 балл : журналға «5» қойылады.
9. Қорытындылау. Функцияны табу ережелерін пайдаланып, келесі сабақтарда туындының
көмегімен функцияны зерттеуге, графигін салуға, геометриялық,физикалық, биологиялык есептерді
шығаруды үйренеміз.
10. Үйге тапсырма: №179,185,189
11. Кері байланыс(рефлексия): Не білем? Не білдім?
Оқушылардың деңгейлік тапсырмаларды Оқушылардың топтық шығармашылық
жұмысының орындау барысы.
көрінісі.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Достарыңызбен бөлісу: |