«ЖАҢа білім жаңА Ғасыр»

45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
Т – білдіреді теңдікті
Ә – әдептілік әлдігі
У – уайымсыз уақытты
Е – егемендік елдікті
Л – лағып, лепірме
С – сенімділік сенілді ең
І – ілтипат пен ізет қой
З – зияндылық тілек қой
Д – шақырады достыққа
І – ілкімді боп сақтыққа
К – күн боп көктегі
Балалар хормен оқиды
V   Біз естімеген бір әңгіме.
Желтоқсанның оқиғасын көзімен көрген куәгері Зәуреш Сәлімқызымен сұхбат.
VІ  Бағалау
Тапсырманы жақсы орындаған балаларға берілген жұлдызшаны санау арқылы бағалау.
VІІ    Қорытындылау
Әнұранды орындау
VІІІ    Үйге тапсырма 
Желтоқсан көтерілісіне қатысқан жастар жайлы реферат жазып келу
--------------------------------------------------------------------------------------------------
В.К.О.Урджарский  район. С.Урджар
Учитель нач.классов К.Г.У с.ш.им.Крупской
Ганшина Т. И.
Развитие познавательного интереса у учащихся 
с использованием новых технологий
21-век     получил     много     жизнеутверждающих     определений,     век     информации,     век
нравственности,  век  гуманизма,  век  образования.  Сегодня  в  нашу  жизнь  ворвалась  повальная
компьютеризация.
Богатство  каждой  страны  определяется  не  объемом  нефти  и  газа,  а  количеством  умных  
людей  в  ней  проживающих.  И  цель  учителя    реализовать  эту  задачу.
Тема,  над  которой  я  работаю  «Развитие  познавательного  интереса   у  учащихся».  Необходимое
условие  для  освоения  основ  наук,  научить  детей  учиться,  сохранить  и  развивать  
познавательный  интерес,  потребность  самого  ученика  к  самообучению  и  самовоспитанию,  
вооружить  ученика  познавательными  средствами.
Для  решения  этой  проблемы  я  стала  подбирать  такой  материал,  который  будет  в  ребенке  
развивать  интерес   узнать  больше  нового,  интересного,  формировать  знания,  умения  и  навыки,  
вызывать  желание  учиться  и  усваивать   програмный  материал. Для  этого  я  познакомилась  с  
технологиями  Федоренко И.П.,  Лысенковой  С. Н.,  Амонашвили,  Караева, Жампеисовой,  
Штейнберга и  элементы  некоторых  технологий  стала  применять  на  уроках  для  решения  таких  
задач  как:   1)Формировать  необходимые  речевые  и  мыслительные  навыки.(разв.  речь,  
воображение,  мышление.)
167

45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
2)  Новые  понятия  вводить  только на  знакомом  материале.
3)  Отбирать  задания  развивающего  характера.
4)  Учить  уч-ся  искать  решения  и  доказывать  их.
5)  Овладевать  смыслом  понятия,  а  затем  правилами.
6) Стимулировать  детей  к  высказыванию  собственных   идей,  мыслей  по  поводу    решаемой  
проблеме.
Я  давно  заметила,  что  интересное,  необычное  начало  урока организует  учащихся,  настраивает
их  на  активную  работу.
     1) Начинается  урок.
         Он  пойдет  ребятам  впрок.
         Постарайтесь  все  понять,
         Все  по  теме  закреплять.
        Думать,  правильно  считать.
        Красиво  в  тетрадочке  писать.
Изменения,     происходящие     в     связи     с     переходом     на     новую     модель     образования,
ориентированного  на  результат,  требуют  нового  подхода  к  совершенствованию  всего  учебного
процесса,  который  обеспечит  различные  возможности  самореализации  личности .Акцентирование
на  практическую  ориентацию  образования,  необходимость  использования  знаний  для  развития
личности,  закладывания  ее базовых  способностей  и  компетентности  является  основной  миссией
начального  образования.
Обучение  и  воспитание  на  этой  ступени  ориентируется  на   формирование  положительного
мотива  и  умений  в  учебной  деятельности  школы.  Ведь  успешность  обучения на  последующих
ступенях     непрерывного     образования     во     многом     зависит     от     уровня     сформулированности
общеучебных     умений,     навыков     и     способов     познавательной     деятельности     у     младших
школьников.
Всем  известна  истина- дети  любят  учиться  .Но   часто  опускается  слово: дети  любят  хорошо  
учиться .Одним  из  мощных   рычагов  воспитания   трудолюбия,  желания  и  умения  хорошо  
учиться- создание  условий ,  обеспечивающих  ребенку  успех  в  учебной  работе,  ощущение  
радости  на  пути  продвижения  от  незнания  к  знанию,  от  неумения  к  умению  т.е.  от  познания  
смысла  и  результата  своих  усилий,  создание  условий  при  которых  ученик  займет  позицию  
соавтора,  ибо  педагогический  процесс  образования-- это  совместное  движения  ученика  с  
учителем,  совместная  работа  ума,  чувства,  воли.
Значение  начальной  школы  в  первую  очередь,  это становление  и  развитие  личности  ребенка,  
формирование  интеллектуальной,  эмоциональной,  деловой,  коммуникативной  готовности  уч-ся   к
активнодеятельному  взаимодействию.
Я  несколько  лет  работаю  над  темой  «Развитие  интеллектуальных  способностей  на  уроке». 
Почему  развитие  интеллекта? Да  потому,   что  интеллектуальное  развитие  происходит  на  ранних 
этапах  становления  личности.
Именно  в  раннем  возрасте  можно  развивать  его  задатки,   которые  имеют   важное  значение  
для  дальнейшего  успешного  продвижения  в  своей  познавательной  деятельности .Всем  известно,  
что  все,  что  усваивает  ребенок  в  этом  возрасте  остается  на  всю  жизнь.
Творческое   мышление   школьника   выражается   в   открытии   нового,   неизвестного:   нового
правила,  нового  способа  решения.  Там,  где  нет  этого  открытия,  нет  творчества,  нет  развития
интеллекта.   Дети   младшего   школьного   возраста   охотно   усваивают   новые   слова,   понятия,
речевые  обороты,  но  это  достигается  за  счет  большого  использования  пословиц,  поговорок,  за
счет  введения  дополнительной  лексики  во  время  словарно-орфографической  работы  .Например
при  знакомстве  со  словарным  словом  морковь,  капуста  дети  записывают  под  диктовку:  Капуста
и  морковь  полезные  овощи.  В  них  много  витаминов.  Я  люблю…(уч-ся  записывают  по  выбору)
Уже  не  первый  год  я  веду  в  классах  «Занимательные  словарики»  Ребятам  эта  работа  нравится.
Виды  работ:
А)Записать  отгадки
Сто  одежек  и  все  без  застежек (капуста)
Б)Записать  одним  словом:
Овощ  необходимый  для  борща ( капуста )
168

45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
В) Вставь  гласную  «опасную»  к.пуста.
       В  «Занимательный    словарик»  дети  записывают  словарные  слова  по ассоциациям.
Эта  работа   способствует  наиболее  прочному  усвоению  словарных  слов.
В  младшем  школьном  возрасте  более  развита  наглядно-образная  память. Дети быстрее  
запоминают    конкретный  материал.  Каждый  из  нас  знает  как  трудно  запомнить  то,  что  
недостаточно  понятно.  Дети этого возраста  очень  впечатлительны  и  эмоциональны.  Мышление  
ребенка  развивается  вместе  с  речью. Поэтому  важно  развивать  речь,  расширять  словарный  запас
слов,  следить  за  чистотой  и  правильностью  речи.  А  это  можно  достичь  если  ребенок  
проявляет  интерес.  
Среди     разнообразных  приемов  организации  занятий  наибольший  интерес  у  школьников  
вызывают  игры. В  процессе  игры  ученик  выходит  из  роли  пассивного  слушателя  и  становится  
активным  участником  учебного  процесса.  Игра  служит  ценным  средством  формирования  
личности,  вызывает  живой  интерес  к  познанию.  Невозможно  представить  обучение  без  игры.
Проводила  такие  игры  «Теремок»,  «Магазин»,  «Поезд»,  «На рыбалке», «Веселая  радуга» и т. д.
Начиная  со  2 класса  провожу  работу  по  развитию  памяти  по  Федоренко.  На  уроках  чтения  
детям  даю  задания  творческого  характера.  Вы знаете  сказку  «Колобок».  Придумайте  конец  
сказки, где  бы  лиса  не  съела  колобка.  Дети  говорят,  что  колобок  нужно  поперчить  и  лиса  не  
съест  его. К  сказке  «Снегурочка « дети  придумали, что  дед  и  баба  Снегурочку  отправили  внучку
в  гости  на  север. Такие  задания  развивают  творческие  способности,  мышление,  речь.
Часто  урок  начинаю  с  развития  речевого  аппарата:
Ра-ра-ра-  во  дворе  стоит  жара
Ру-ру-ру- мойте  шею  по  утру
Ши-ши-ши- чисто  ты  всегда  пиши.  На  уроках  чтения  дети  любят  составлять  диограммы  
Венна.  Так  при  изучении  в  3  классе  Ю.  Коринец «Ханг  и  Чанг»  дети  подготовили  
дополнительный  материал  о  собаках.
…из  дикой- домашняя,  собаки-ищейки  наркотиков,  собака- поводырь,  собака- пограничник.  
Затем  составили  кластер
 Доброта- улыбка,  жизнь,  тепло,  забота  и т. д.
Диограмму  составляли  по  произведению « Лесные  диковины».  Рус.яз-«Части  речи». Ит.д.  
Выполняя  этот   вид  работы  ребята  учатся  сравнивать  предметы,  анализировать,  делать  выводы.
На  стадии  начального обучения  большой  интерес  к  изучаемым  предметам  вызывают  
нетрадиционные  формы  учебной  работы .Я  провела  такие  уроки  «Путешествие  в  цирк»,  
«Эрмитаж»,  «Поле  чудес». Такие  уроки  позволяют  создать  комфортность  обучения.  
            Для  развития  творческого  мышления  использую  технологию    «Триз»
-Что  произойдет, если  цветок  поместить  под  кровать?
-Зима  ли  1 декабря,  если  земля  не  покрыта  снегом?
-Что  произойдет  без  солнца?
Всю  свою  работу  направляю  на  освоение  учащимися  прочными  знаниями т.к. новый век 
требует  нового подхода в обучении. Нашему государству нужны люди с горящими сердцами, 
твердым умом, патриотизмом и далеко смотрящие в надежное будущее нашего  Казахстана.
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Қарағанды облысы Осакаров ауданы
  «Осакаровка кентінің №1 орта мектебі» КММ
    Тарих пәнінің мұғалімі Рахмет Айтолхын
ДҮНИЕТАНЫМДЫҚ КӨЗҚАРАСТАР
Табиғат күштеріне табыну
Жалпы болмыс, жаратылыстың пайда болуы туралы ертедегі адамдар ең алдымен өздері еңбек
қаруын жасап,өз тұрмысын жақсартуға мүмкіндік ала бастаған кезде-ақ дүниеге келген екен. Олар
осы кең дүниені, айталық, аспанды, жерді, күнді, айды біреу жасады деп ойлады. Ойлап қана қойған
жоқ, соған өздері сенді.   Біраз елдердің аңыздарында алдымен су пайда болғандығы айтылады.Су-
тіршіліктің   көзі.   Оның   адамға   қуат,   күш   беретін,   тазартқыш,   айықтырғыш   қасиеті   барын   жұрт
ертеден-ақ   бағалаған.   Славян   аңыздары   бойынша,   әлем   әуелде   теңіз   екен,   кейін   теңіз   түбіндегі
169

45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
шөгіндіден   (топырақтан)   жер   пайда   болған.   Осындай   аңыз   жапондарда   да   бар.
Ертедегі адамдар жұптық некенің сырын түсінгеннен кейін аспан мен жер туралы да солай ойлай
бастаған.Аспаннан   жаңбар   жауады,   күннің   жарығы   мен   жылуы   келеді,   осы   кезде   жер   көктеп,
көгеріп,жеміс береді. Осылай, аспан-әке,  Жер-ана деген түсінік пайда болды. Енді бірде алғашқы
қауым адамдары әлемді билеп, оған әмір жүргізіп тұрған Күн деп те түсінді. Айға да солай қарады.
Сондықтан да Күн мен Айды да құдай санап, оған табына бастады.
Діннің шығу тегі
      Өмірде ақылмен түсіндіруге болмайтын ғажап, сиқырлы оқиғалар болып тұрады деп сенетін 
адамдар әлі де кездеседі. Олардың пікірінше, ғажайып сиқырлы оқиға адамдар өміріне, біз тіршілік 
етіп отырған шындық өмірге жанаспайтын қандай да бір құдіретті, табиғаттан тыс күштер 
араласқанда болады. Мұндай күш-құдіреті күшті құдай:ол бүкіл әлемді -жерді де, аспанды да, 
өсімдіктерді де, хайуандарды да, адамдарды да жаратыпты-мыс.Ол әрбір адамды жақсы біледі, бүкіл 
адамзаттың тағдырын өз уысында ұстайды.                                                                                                    
Құдай және басқадай табиғаттан тыс күштердің өмір сүруіне деген сенімді дін деп атайды. Бұл сенім 
ерте кезден адамзаттың балаң шағында,алғашқы адамдарда пайда болған еді.Олардың өмір сүру 
жағдайы өте ауыр болатын.Еңбек құралдары, қару-жарақтары өте қарапайым, жетілмегендіктен, 
адамдардың өзін асырауы, жауын-шашыннан, жыртқыш аңдардан, көршілес рулардың шабуылынан 
қорғануы қиынға соқты. Адамдардың жолы болуы немесе қырсыққа ұшырауы көбінесе аң аулаудың 
сәтті-сәтсіздігіне, егіннің қалай шығуына, қуаңшылық немесе бұршақ соғуы,жау шабуылы сияқты 
кездейсоқ жағдайларға тәуелді болды.Сондықтан да адамдар не істесе де оның нәтижесі, тіптен өз 
тағдыры да қандай да бір құдіретті күшке тәуелді деп сенді.                                                                        
Адамдар бұл күштерді түрліше елестетті. Олар өсімдіктерге,хайуанаттарға,табиғат құбылыстарына, 
суға, жерге ғажайып қасиеттер тағып, айналадағы дүниені қиалдағы мейірімді және қаскүнем 
рухтармен толтырып, күнді жылу мен өмір беретін құдірет деп түсінді. Аңға шығар алдында, егін 
орағына кірісерде, басқа да маңызды істерді бастар алдында әр түрлі ырымдар арқылы құдайлар мен 
рухтардың мейірім түсіріп, жәрдем етуін тілеген. Мұның өзі біздің ертедегі ата-бабаларымыздың діні 
болатын. Жылдар, ғасырлар, мыңдаған жылдар өтіп жатты. Адамзат қоғамы дами берді. Алғашқы 
қауымдағы бәрі бірдей тең ру мүшелерінің орнына патшалар мен бай ақсүйектердің байи түсуі үшін 
кедейлер бұқарасы еңбек ететін мемлекет пайда болды. Мұндай мырзалар үшін халықтың құдайға 
сеніп,құлшылық етуі өздерінің үстемдігін нығайтуда бірден-бір тиімді құрал еді.Олар құдай біреуді 
бай етіп, қолына билік берсе, екінші біреулерді ауыр еңбек үшін жаратқан деп халықты сендірді.Сол 
үшін кедейлер өлгеннен кейін « құдай патшалығында»  мәңгі-бақи рахатқа бөленіп, тіршілікте 
көрмеген жақсылығын сонда көретін болады деді.                                                                                         
Уақыт өткен сайын дін күрделене түсті. Құдайдың арнаулы қызметкерлері-абыз, священниктер, 
дінбасылар пайда бола бастады.Әр түрлі халықта әртүрлі дін болды, адамдар әр түрлі құдайға 
сенді,бірақ та сенудің түп мақсаты бәріне бірдей еді. Дін халықты езіп-
жаншып,қорқытып,бойұсындырып,надандықта ұстауға қажет болды.
Сондықтан да шіркеу басшылары табиғат заңдарын танып-білуге әрекет жасаған оқымысты 
адамдарды қуғын-сүргінге ұшыратып отырды. Көптеген елдерде ғасырлар бойы шіркеу соты-
инквизиция жұмыс істеді. Ол шіркеуге күмән келтіргендерді қатаң жазалады.
Аспан әлеміне сиыну. Әр халықтың дүниетанымында өзіндік сипат бар десек те, ортақ, ұқсас 
жайлар да өте мол. Өмірге, тіршілікке тікелей қатысы бар, не пайда,  не зиянын тигізетін 
құбылыстардың қай-қайсысына болсын адам ертеден-ақ табынуға мәжбүр болған. Табиғаттың ондай 
құбылыстары аз емес. Ең алдымен адамдар аспанға табынды. Аспан төсінде Күн, Ай,жұлдыздар 
«тіршілік» етті. Бұлт басып, найзағай ойнады, жауын жауды, Бәрі де аспанның айрықша құдіреті 
саналды. Сондықтан да адам тіршілігі үшін аспанның рөлі ерекше еді. Әр аймақтағы ел көк аспанды 
өзінше атады. Сонымен әлемді билеп, жерге тіршілік сыйлап тұрған Күн мен Ай деп түсінген ертедегі
адамдар оны құдай деп білді де, оның мейірімін өздеріне көбірек аудару үшін табынды,құрбандық 
шалды. Екі дүние туралы түсінік оқулық көлемінде баяндалып, ол туралы қызықты әңгімелерді 
тауып, оқып келу үйге тапсырма ретінде беріледі.  
 Сабақта пысықтау барысында мынандай сұрақтар қойылады: 
1. Саяхатшы мешеу қалған халықтардың тұрмыс-тіршілігін зерттей келе: «Өздері білмегеннің 
бәрінен-табиғаттағы төтенше жағдайлардан,аштық пен жоқшылықтан,ауру мен өлімнен 
қорықты»деген қорытындыға келді.Осы мысалдан қандай қорытынды жасар едіңдер,адамдар аспанда
170

45minut.kz Республикалық ұстаздарға арналған басылым топтамасы
осының бәрін жасап отырған бір ерекше күш бар дегенге сенді ме? Өздеріңнің осы жайлы оқыған 
әңгімелерің бар ма?                                                                                                                                             
2.  Археологтар жерленген адамның ескі бейітін тапты.Өлікті ұйықтап жатқандай бір бүйірінен 
жатқызған, жанында қаруы ,ыдыстары, тамақтардың қалдықтары бар. Бұл заттар алғашқы 
адамдардың тағы қандай жаңа көзқарастарын сипаттайды? Бұл бейіт қай уақытқа қатысты- дін падй 
болғанға дейінгі кезеңге ме, әлде діннің пайда болған кезіне ме? Археологиялық мәліметтер негізінде 
қорытынды жасаңдар.                                                        Бұл тапсырманы мұғалім сабақ барысында 
сұрап, қорытындылай алмаса, үйге тапсырма ретінде беруге болады.
Рөлдік ойындар
Рөлдік ойын әдісінің мәні оқушылардың басқа адамның рөліне еніп,сол үшін әрекет етуінде. Ойын 
барысында оқушылар шешім қабылдап,дауды шешуге, не берілген жағдайды аяқтауға тиіс.
Міндеті:                                                                                                              
Рөлдік ойындар оқушыларды басқаларды түсінуге үйретеді.Басқаның рөлін ойнай отырып, оның 
көзқарасын, сезімін оңай түсінеді. Рөлдік ойындар оқушыларға әр түрлі жағдайларда қолдануға 
болатын мінез-құлық модельдерін береді. Бұл әдіс, сондай-ақ сыншыл ойлауды күшейтеді, шешім 
қабылдау және өз көзқарасын қорғау қабілеттерін күшейтеді.
Пайдалану тәсілдері:                                                                                                                                 
Сабақта рөлдік ойындарды төмендегідей тәртіппен қолдануға болады:
1.Ойын жағдайын тыңдау                                                                                                      Рөлдік 
ойынға материал бола алатын көптеген жағдайлар бар.Олар мыналарды қамтиды:жеке 
қиыншылықтар (жалықтыратын сатып алушымен сөйлесу,сотта куә болу) және дауларды шешу 
жағдайлары. Ойындар ерекше бір мәселелерді шешу үшін пайдаланылуы мүмкін. Ойын нәтижесінде 
оқушыларда әңгімелесу, зерттеу, шешім қабылдау, өзін қорғау дағдылары дамиды.
2.Дайындалу және бой жазу                                                                         
Оқушылар жағдайлармен танысқан соң, оларға рөлдер бөлініп беріледі. Егер бұл сыныпта ойындар
бірінші рет өткізіліп жатса, онда басында «бой жазу» өткізген пайдалы.
3.Қатысушыларды таңдау                                                                                                                          
Оқытушының рөлдерге оқушыларды өзі тағайындауына, олардың өздерінің таңдауына мүмкіндік 
беруіне немесе еріктілерді шақыруына болады.Оқушылар бүкіл сынып алдында, сондай-ақ бір 
уақытта бірнеше кіші топтар алдында рөлдерде ойнай алады.Рөлдік ойынға қатыспайтын оқушылар 
бақылаушы болуы керек немесе басқа рөлді атқаруы керек.
4.Ойынды өткізу                                                                                                           
Оқушылар берілген жағдайға тап болған адамның әрекетіне сәйкес ойынның шеңберіндегі мінез-
құлық стилін өздері таңдайды. Оқытушының ойын тоқтап қалған жағдайда болмаса, ойынға килігуіне
болмайды. Килігу қысқа, дәл және анық болуы керек. Кейде ойын өткізіп біткеннен кейін 
қатысушылардың рөл ауыстырып, ойынды басынан бастап өткізуін сұрауға болады.
5.Талқылау   Ойын талқылануы және бағалануы тиіс. Қатысушылардың, сондай-ақ 
бақылаушылардың ойын барысында болған жайттарды талдауға және талқылауға мүмкіндігі болуы 
керек. Талқылаудың әдеттегі сұрақтары мынадай:                                                                                      
Осы тәжірибеден не үйрендіңіз?
Ойын шынайы болды ма? 
Өмірде болып жатқан құбыластарға мұның несі ұқсас және қандай ерекшелігі бар?
-Мәселе шешілді ме?
-Егер шешілсе, қалай? 
-Егер шешілмесе, онда неліктен?
-Егер бір жайт басқаша ойналса,онда не болар еді? 
-Басқа қандай нәтижелер болар еді? 
-Сіз бүкіл ойын бойы және әрбір рөл арқылы не сезіндіңіз?

жүктеу/скачать 9,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: