«ЖАҢа инновациялық имитациялық ойындар технологиясы»
Дәстүрлі оқыту және имитациялық технология
жүктеу/скачать 1,66 Mb.
|
2.2 Дәстүрлі оқыту және имитациялық технологияИмитациялық технологияның ерекшелігі оқу үрдісінде әртүрлі қатынастар мен нақты өмір жағдайларын моделдеуден тұрады. Имитациялық технология әдістерінің номенклатурасын белгілейік: Нақты жағдайды талдау (қандай да бір салдарлар болған нақты жағдай (оң немесе теріс). Оқушылар проблеманы ажыратып, оны тұжырымдап, жағдайдың қандай болғанын, проблеманы шешу құралдарының қалай таңдалғанын, олардың неге болғандығын және т.б. анықтап алуы тиіс. Жағдайларды шеш (шешілмеген жағдай модельделеді). Оқушылар проблеманы қалыптастырып қана қоймай, топтарға бөлініп, оны шешудің нұсқаларын әзірлеуі керек. Содан кейін шешімдерді "қорғау", ұжымдық талқылау ұйымдастырылады. Көптеген жағдайларда педагогтар оқытудың имитациялық технологиясын тек оқушылардың оқу процесіне өзінің қызушылығымен, әдеттен тыс қызығушылығын тудыратын құрал ретінде қарастырады, оның дәстүрлі оқыту әдістерімен салыстырғанда тұлғаның тұтас дамуы үшін оның мәндік, ерекше маңызын тиісті назардан тыс қалдырып отырды. Бұл имитациялық әдістемелерін қолдану жиі, кездейсоқ, тіпті конъюнктуралық болуына әкеледі. Мұндай ұстаным оқытудың дәстүрлі әдістерінің көмегімен орындалуы мүмкін емес, ол оқытудың дамытушылық міндеттерін шешу үшін осы технологияны тиімді пайдалануға мүмкіндік бермейді. Дәстүрлі оқытудың кемшіліктерін атайық. Дәстүрлі оқыту үшін көбінесе оқушылардың көпшілігінің білімді меңгерудің пассивті сипаты тән, өйткені педагог ақпарат таратушысы ретінде әрекет етеді. Бұл білімді формалды меңгеруге әкеледі және дамытушылық нәтиже бермейді. Сонымен қатар, оқушылар дайын шындықты және ұйғарымды игерген кезде өзінің таңдауы мен іс-әрекеті үшін жауапкершілікті сезінетін еркін адамның жеке тұлғасын емес, бағынуға үйренген жеке тұлғаның түрі қалыптасады. Дәстүрлі оқытудың негізінен вербалды сипаты сияқты ерекшелігі бұдан әрі атап өтейік. Осыған орай ол абстрактілі ойлау қабілеті жақсы оқушылар үшін ғана тиімді. Алайда, көрнекі-бейнелі немесе көрнекі-пәрменді ойлаудың айқын көрінісі бар көптеген балалар оқуда үлкен қиындықтарға тап болады. Сонымен қатар, оқытудың вербалды сипаты кезінде балалардың эмоционалдық саласы, олардың сезімдері жеткіліксіз дами алады (әрине, жоғары білікті педагог мектеп оқушыларының сезімдерін дамыту құралдарын табады, бірақ дәстүрлі әдістердің маңызды ерекшелігі бұған кепілдік бермейді). Сезім арқылы өтпейтіндер сенімге ауыспайды, мінез-құлқында, әрекеттерінде көрінбейді. Дәстүрлі оқытудың ерекшелігі оның жаппай сипаты болып табылады. Педагог барлығымен және әрқайсысымен жұмыс істейді, бірақ бұл ретте ұжым тұлғаны дамыту құралы ретінде пайдаланылмайды. Имитациялық технологиясы дәстүрлі оқытудың көрсетілген кемшіліктерін болдырмауға көмектеседі. Бұл ойындар қарым-қатынастың әртүрлі тәсілдері арқылы жүзеге асырылады: пікірталас, келіссөз жүргізу, презентациялау, бірлесе әрекеттесу. Имитациялық ойындар жаңа ортаға бейімделу дағдыларын қалыптастыруға өз септігін тигізеді. Мұндай ойындарда студенттер үйреншікті қалыптан өзгеше жағдайларда (ситуацияларда) өздерінің күнделікті құлықтары мен әрекеттеріне өзгерістер енгізіп, проблеманың шешімін табады. Бұл технологияның ерекшеліктеріне тоқталайық. - оқытудың іс-әрекеттік сипаты (вербалды орнына), ұжымдық қызмет ұйымы. Мұндай қызметте қарым-қатынас, ойлау, түсіну, рефлексия, әрекет тәсілдері қалыптасады. Рефлексия есебінен олар жалпыланады, сызбалар мен таңбалы түрлерде бекітіледі, сыртқы жоспардан оқушылардың ішкі іс-қимыл жоспарына ауысып отырады; — топтарды (ұжым-топ дамуының жоғарғы түрі) даралықты дамыту құралы ретінде пайдалану. Бұл ұжымдық қызмет заңдарын, топ құру тетіктерін, көшбасшыларды бөлу принциптерін, референттік топтардың өмір сүру траекторияларын, топтық және жеке мүдделерді үйлестірудің ғылыми негіздерін және т. б. білуді талап етеді. Бүгінгі күні оқытудың мақсаты — өскелең ұрпаққа адами мәдениетті игеру және оны одан әрі дамыту деген ұстаным жеткілікті бекемдеді. Имитациялық технология мәні білім алушыларда құндылық бағдарын, қарым-қатынас мәдениетін, ойлау мәдениетін, қызмет әдістерін (жоспарлау, болжау, талдау, рефлексия) қалыптастыру арқылы мәдениет құрылымына барабар оқыту қызметін құру болып табылады. Бұл ретте топтардың (ұжымдардың) тыныс-тіршілігін ұйымдастыру қажет, оның барысында мәдениеттің "сіңуі", жеке тұлға мен қауымдастықтың дамуы болады. Оқушыларды имитациялық технология бойынша тиімді оқытуды ұйымдастыру (тұлғаның тұтас дамуын ескере отырып) бірқатар қағидаттарды сақтауды көздейді. Имитациялық ойын көбінесе екі бөліктен тұрады: функционалдық және қамтамасыз ету. Ойынның функционалды бөлігіне бір немесе бірнеше сюжеттер кіреді, олардың әрқайсысы оқшауланған немесе басқа сюжеттермен бірге ойнатылады. Сюжет эпизодтардан тұрады. Эпизод - басқару функциялары сияқты процедуралардың толық жиынтығы. Имитациялық ойынның қамтамасыз ету бөлігі ақпараттық, математикалық, техникалық және ұйымдастырушылық қамтамасыз етуді қамтиды. Ойын барысында зерттелетін мәселені шешудің жалпы схемасы мынадай: әр ойынды модельдеу үшін бағдарлама жасалады, онда шешілетін міндеттер анықталады. Мұндай бағдарламаларды талдау ойын барысында жаттығушылардың осы мәселелерді шешудің мүмкін нұсқалары туралы ақпарат алатындығын көрсетеді (ақпарат көздері ойыншылардың мінез-құлқын бақылау, анкета нәтижелері, пленарлық отырыста ойыншылардың ұсыныстары). Бұл ақпаратты ойын ұйымдастырушылары өңдейді және талдайды. Талдау нәтижелері ойын нәтижелері туралы есепте жазылады. Ойын моделін үш кезеңнің бірізділігі түрінде ұсынуға болады. Дайындық кезеңінде ойынға қатысушылар ойын материалдарымен танысады, нұсқамадан, тестілеуден өтеді, ойынға "батыру" ойын техникалық тәсілдеріне қатысады. Мәселелерді талдаудың ойын кезеңінде ойын әрекеті барысында ойынға қатысушылар зерттелген процестің белсенді қатысушылары ретінде әрекет етеді. Үшінші, соңғы кезеңде ойыншылар білім мен өмірлік тәжірибені қолдана отырып, белсенді пікір алмасу арқылы зерттеліп отырған мәселені шешудің өзіндік нұсқасын жасайды және олардың шешімін ұсынады. жүктеу/скачать 1,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|