Тақырып 14 Кинетика және тепе-теңдік тақырыбына есептер шығару Химиялық реакцияның жылдамдығы ретінде уақыт және көлем бірліктеріндегі әрекеттескен зат мөлшерін немесе уақыт бірлігіндегі әрекеттесуші заттың концентрациясының өзгерісін қарастырады.
Жалпы түрде химиялық реакцияның жылдамдығы төмендегі теңдеумен өрнектеледі:
ω = = ,
мұндағы С – әрекеттесуші зат концентрациясы;
n – әрекеттесуші заттың моль саны;
V – жүйе көлемі;
t – уақыт.
Тепе-теңдік константасын және тепе-теңдік орнаған кездегі концентрацияны есептеу. 1 - мысал. Реакция мына теңдеумен жүреді:
Заттардың бастапқы концентрациялары азоттыкі 0,038 моль/л, оттегінікі 0,01 моль/л. Жүйеде тепе-теңдік азот оксидінің концентрациясы 0,004 моль/л болғанда орнаса, тепе-теңдік константасын есептеңдер.
Берілгені: Шешуі:
15 тақырып Электролиттік диссоциация, гидролиз, сутектік ион көрсеткіші ьақырыптарына есеп шығару
Электролиттік диссоциация. Электролиттік диссоциация тек нейтрал молекулаларға ғана емес иондарға да тән.
Ортофосфор қышқылы молекуласының сулы ерітіндідгі диссоциациясы:
Мұндай диссоциация сатылы деп аталады. Әрбір сатыға катион мен анион тән.
Әрекеттесуші массалар заңын қолданып
7,2·10-10 тепе – теңдік жүйесінде нейтраль молекулалары иондарына қарағанда көп екенін көрсетеді.
Сондықтан - әлсіз электролит
Нейтраль атомдар санының - ға қарағанда азырақ екенін көреміз. Ендеше сірке қышқылы күштірек электролит.
Егер электролиттік диссоциациясы сатымен жүрсе әрбір сатының өзінің электролиттік диссоциациясының тұрақтылығы болады.
Электролиттік диссоциация тұрақтылығы ерітіндіде иондарға ыдыраған молекулалар санын анықтауға және электролиттік диссоциация дәрежесін табуға мүмкіндік береді. Электролиттік диссоциация дәрежесі деп (α) иондарға ажыраған молекулалардың жалп молекула санына қатынасын айтамыз.
Электролиттік диссоциация дәрежесі бойынша электролиттер күшті және әлсіз деп бөлінеді.
α≤0,03 (α%=3) – әлсіз
α=0,003 0,3 дейін (α%=3÷30) орташа
α>0,3 (α%>30) күшті деп бөлінеді.