Жалпы психология


түқымын күту қүстарда және бауырымен жорғалаушыларда



Pdf көрінісі
бет23/214
Дата24.09.2024
өлшемі11,67 Mb.
#145484
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   214
Байланысты:
Жалпы психология

түқымын күту қүстарда және бауырымен жорғалаушыларда
белгілі бір мақсатга іске асады. Бірақ бүл мақсагшлық таза
сыртқы факгорларға байланысты. Жануарлардың қылықтары
ортаның озгеруіне байланысты аз-кем өзгерістерге үшырайды.
Жагдайлардың өзгеруіне байланысты кейбір қүстар мен
бауырымеи жорғалаушыларда инстинктілік іс-өрекеттің
салдарынан дүрыс дамып келе жатқан іс-өрекеті бүзылады.
Моселен, қүстар оз балапандарын тастап кетуі мүмкін,
сүтқоректілер оз түқымын шайнап тастайды.
Жануарлардың қорғаныс қылықтары инстинктілік сипатта
болса, озіндік ерекшелігі бар. Оган көптеген мысал келтіруге
болады. Моселен, Америкада түсі қара кішкентай аң өмір
сүреді, оның бір ерекшелігі барлық аңдардың шабуылынан
қорғануын сақтандырған, андар оны алыстан арқасындағы
ақ сызықтан біледі. Бүл — скунс деген аң. Табиғат оны
ерекше қорғану қасиетімен ерекшелеген. Ол өз жауларынан
коргану үшін улы, исі ащы сүйық заггы шығарып отырады.
Қауіп тонген жағдайда оз жауына арқасын беріп, қанатын
жайып, сүйық улы затга ауаға жібереді. Бірнеше сағат бойы
ең ірі жыртқыштар “есінен айырылып қалады”. Америкада
барлық аңдар скунсқа тимейді. Бүл жануарларда туа біткен
ннстинктілік іс-орекеттер болып табылады. Осыған
байланысты жануарлардың туа біткен қылықтарының
түрлерін зерттеген этологтардың еңбектері ерекше
қызыгушылық тугызады. Осы бағыттағы ғалымдардын
зертгеулері корсеткендей, инстинктілік іс-әрекет белгілі
сигншідардың нәтижесінде болатындығын атап откен жөн.
Дағдылар
Жануарлардың емірін бақылау корсеткендей, тек туа
біткен кылықтарының түрлері — инстинктеріне негізделе
отырып, олар озгерген ортаға бейімделе алмайды. Жануарлар


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   214




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет