Жалпы редакциясын басқарған: А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының директоры, ҚР ҰҒА корр мүшесі, филол.ғ. д., проф. Е. Қажыбек
Prof. Dr Sadık Tural, Prof. Dr. Fikret Türkmen, Prof. Dr. Zeynep
жүктеу/скачать 6,86 Mb. Pdf көрінісі
|
| Prof. Dr Sadık Tural, Prof. Dr. Fikret Türkmen, Prof. Dr. Zeynep
Korkmaz, Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun, Prof. Dr. Osman Fikri Sertkaya gibi bilim adamları arasında büyük bir değer taşımaktadır. Alim 90 yıldan itibaren bu Kurumun üyesidir. Rabiga Satigalikızı Sızdık 17.Ağustos 1924 yılında Kazakistan Cumhuriyeti, Aktöbe bölgesi Oyıl ilçesinde aydın bir Kazak ailesinde dünyaya gelmiştir. 1938–1940 yıllar arasında Aktöbe bölgesi, Temir şehrinde Eğitim yüksekokulunda, 1945–1947 y.Abay Kazak Pedagoji Enstitüsünde, 1974–1951 y. bu enstitünün yüksek lisansında tahsil gör- 296 Рəбиға Сыздық müştür. Alim iş hayatına okul, yüksekokul öğretmeni olarak başlamıştır. 1951–1957 y.eğitim ve pedagojik «Rauan» yayınevinde editör, redaksiyon başkanı olarak çalışmıştır. 1961–1967 y.Ahmet Baytursınoğlu Dilbilim Enstitüsünde Kazak Dilinin Tarihi ve Lehçe Bilimi, 1980–1994 y.Dil kültürü bölümlerinde bölüm başkanı olarak çaışmasına devam etmiştir. Rabiga Satigalikızı dilbilim ilminde şu dallarda araştırmalar yapmıştır: Kazak Edebi Dilinin Tarihi, Abay Şiirlerinin Dili, Kazak Dilinin Şiirselliği, XV–XIX asır Şair ve Yazarlarının Dili, Orta Asır Yazıtları Yazılı Abidelerin Tarihi ve Kelime bilgisi ve Gramer Yapısı, Edebi Metnin Metinselliği, Tarihi Kelime Bilgisi, Dilbilim Üslübü, Dil Kültürü v Dilbilim, Kazak Dili Normlarını Sistematize Etme ve Derleme [3]. Kazakların maneviyatı Abay ismiyle içiçedir. Abay, Kazak tarihindeki büyük bir kişilik, Kazak düşünürü, şairdir. Kazakların manevi iç dünyasını, yaradılışını tanımak için Abay’ı tanımak gerekir. Abay’ın tarihi ve edebi kişiliğini M.Auezov canlı bir halde betimlemişse, Abay’ın edebi hazinesini dil açısından tanıtmış olan alim Rabiga Sızdık diyebiliriz. Çünkü 1959 y. Abay’ın Kara Sözleriye ilgili morfolojik özellikleri araştıran bilim adamı İ.Kenesbayev’in başkanlığıyla doktora tezini, sonra «Abay Eserlerinin Dili» konusunda bilimsel tezini savunmuştur. Alim Kazakların ulusal edebi dilini oluşturmada Abay dilinin önemini incelemiş, detaylı bir tahlil yapmıştır. Alim, bu alanda yaklaşık yarım asır sistemli ve kapsamlı bir araştırma yapmıştır. Abay dilinin şiirselliğine dair yazdığı çalışması bunun bir delildir [4]. Araştırmacı alimin bu çalışması dilbilim anlatım biçimleri biliminin yeni teorik esaslarını açıklamıştır. Alim, Abay dilinin tanıma yollarını belirleyip, şairin dilindeki canlılığın sırrını açmıştır. Alimin Abay’ın edebi eserlerini yayınlama ve araştırmasıyla ilgili çalışma devresi değerlendirilerek 1996 yılında KC. Devlet ödülüyle onurlandırıldı. Araştırmacı alim Kazak edebi dilinin oluşması tarihinde yeni teorik gerekçeler sunarak onu kendi araştırmaları ve Kazak dilbiliminde oluş- turduğu kendi okulu neticesinde ispat etmiştir. Geçen yüzyılın 1950–60 yıllarında Kazak edebi dili terimi dilbilim alanındaki yeni bir fenomendi. Kazaklarda edebi dil ne zaman oluştu konusunda büyük meselelerin ele alındığı bir dönemlerdi. Edebi dil meselesinin güncelliği sadece dilci alimler topluluğunu ilgilendirmekle kalmadı. Edebi dilin değişik meseleleriyle ilgili M.Auezov, S.Mukanov’un önde bulunmasıyla bütün yazarlar kendi düşüncelerini ortaya atarak tartışmaya, münazara yapmaya koyuldu. Böylece bütün Kazak alimlerinin detaylı ve aktif katılmaları sonucunda Kazak dil tarihinin bir dalı olarak жүктеу/скачать 6,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|