Жанқұтты шешеннің қартайған шағында

Шығыс Қазақстан облысы-

ның әкімі Даниал Ахметов елге 

келген қонақтарға ризашылық 

білдіріп, тойдың сәтті өтуін тіледі.

«Құрметті жерлестер! Ұлы 

Абай дың 170 жылдық мерей-

тойының қадірлі қонақтары! 

Алаштың ардақтысы, қазақ елінің 

ұлы данасы, дара тұлға – Абай 

Құнанбайұлының 170 жылдығын 

кең көлемде атап өткелі отырмыз.

Ұлы бабамызды ұлықтау, 

ұрпаққа қалдырған ұлағатын 

ұмытпау – біз үшін қасиетті па-

рыз.

еліне арнаған Абайдың тойы 

– халық тойы. Абай – қазақ 

халқының ұлы ұстазы, тәрбиешісі. 

Әр сөзі ақыл мен нақыл, мақал 

мен мәтелге айналған өлмес мұра 

қалдырған адамзаттың Абайы.

А б а й   м ұ р а с ы   –   р у х а н и 

биіктіктің бастауы. Бұл ретте 

Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы 

Н а з а р б а е в т ы ң   « . . . А б а й д а н 

артық, Абайдан ұлы, Абайдан 

киелі ұғым болмауға тиіс... Абай 

әлемі біздің жеті түнде адастыр-

А

пта айшықтары

пта айшықтары

жИын

парламент

кездесу

Президенттің көмекшісі – Қауіпсіздік 

кеңесінің хатшысы Н.ермекбаевтың 

төрағалығымен Қауіпсіздік кеңесі жанындағы 

С а р а п т а м а л ы қ   к е ң е с т і ң   « Қ а з а қ с т а н 

Республикасының көші-қон және демогра-

фия саясаты» тақырыбына арналған отыры-

сы өтті. 

Отырысқа Денсаулық сақтау және 

әлеуметтік даму министрі Т.Дүйсенова, 

Президент Әкімшілігінің құрылымдық 

бөлімшелерінің және орталық мемлекеттік 

органдардың, Қазақстанның ғылыми-зерттеу институттарының 

басшылары, сондай-ақ үкіметтік емес ұйымдардың са-

рапшылары қатысты. Шара барысында сыртқы және ішкі 

көші-қон, демографиялық саясат Қазақстанның тұрақты 

дамуының маңызды факторлары екендігі атап өтілді. 

Қатысушылар Қазақстанның көші-қон және демография 

саясатын қалыптастыру мен оны іске асырудың тиімділігін 

арттыруға ғылыми, сараптамалық қолдау көрсету мәселелерін 

егжей-тегжейлі талқылады. Жұмыс қорытындысы бойын-

ша Сараптамалық кеңес тарапынан Қауіпсіздік Кеңесі мен 

мемлекеттік органдар жұмысында пайдаланылатын нақты 

ұсыныстар берілді. 

елбасының Жарлығымен Асқар Мырзахметов 

«Нұр Отан» партиясы төрағасының бірінші орын-

басары болып тағайындалды. 

А.Мырзахметов 1962 жылы туған. «Қазақ-

с тан» республикалық биржасы» АҚ вице-

президенті, ҚР Ауыл шаруашылығы министрі 

болды. ҚР-ның Өзбекстан Республикасындағы Төтенше және 

Өкілетті Елшісі, «Оңтүстік» ӘКК» ҰК» АҚ басқармасының төрағасы 

қызметтерін атқарды. 2009 жылдан Оңтүстік Қазақстан облысының 

әкімі болды.

Б.Атамқұлов 1964 жылы туған. Кезінде жеке 

өнеркәсіп кәсіпорындарында жұмыс істеді. 

Ресейдегі Қазақстан елшісінің, Ирандағы 

Қазақстан елшісінің елші-кеңесшісі, Малайзия, 

Индонезия Республикасы, Бруней-Даруссалам, Филиппин  елдерінде 

Қазақстанның төтенше және өкілетті елшісі болды. 2012 жылдан бас-

тап Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің жауапты 

хатшысы, ал 2014 жылдан Инвестициялар және даму министрлігінің 

жауапты хатшысы қызметін атқарды. 

Б.Байбек 1974 жылы туған. 2002 жыл-

дардан бастап Қазақстан Республикасы 

Президенті Әкімшілігінде бірқатар қызметтерді 

атқарды. Қазақстан Республикасы Президенті 

Протоколының Бастығы, Қазақстан Респу-

бликасы Президенті Әкімшілігі Басшысының 

орынбасары болды. 2013 жылдан «Нұр Отан» партиясы Төрағасының 

бірінші орынбасары қызметін атқарды.   

елбасының Жарлығымен Ахметжан есімов 

«Астана ЭкСПО – 2017» Ұлттық компаниясы» АҚ 

басқармасының төрағасы болып тағайындалды. 

А.Есімов  1950 жылы туған. Алматы об-

лысы әкімшілігінің басшысы, Қазақстан 

Республикасының Мемлекеттік Хатшысы, 

Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің бірінші орынба-

сары, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің басшы-

сы, Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 

қызметтерін атқарды. 2008 жылдың сәуірінен Алматы қаласының әкімі 

болды.

Парламент  Мәжілісінің депутаты, «Нұр Отан» партиясы 

фракциясының мүшесі Ұласбек Сәдібеков Оңтүстік Қазақстан облысын-

да жұртшылықпен кездесті. 

Атап айтқанда, депутат Ордабасы ауданында Шұбарсу ауылдық 

округіндегі 600 орындық орта мектептің құрылыс жұмысымен танысты. 

Ол бойынша депутат әлеуметтік нысанға пайдаланып жатқан құрылыс 

материалдарының сапасына ерекше назар аударды. Ал Қараспан 

ауылдық округінде «Экогринфут» ЖШС жылыжай қожалығының 

жұмысшыларымен жүздескен мәжілісмен «100 қадам» Ұлт Жоспары 

тапсырмаларын заңнамалық қамтамасыз ету мәселелерін сөз етті. 

Сапар аясында К.Жигалов провинция Лейтенант-губернаторы 

Джоселин Рой Вьеноның қабылдауында болып, Нью-Брансуиктың 

Премьерінің орынбасары Стивен Хорсмэнмен, табиғи қорлар, 

энергетика және таукен өндірісі министрліктерінің басшылығымен, 

«OpportunitiesNB» агенттігімен, Сент-Джон қаласы портының әкім-

ші лігімен және провинцияның басқа өкілдерімен келіссөздер өткізді. 

Көші-қон жайы талқыланды

Асқар МЫРЗАХМЕТОВ – 

«Нұр Отан» партиясы 

төрағасының бірінші орынбасары

Бейбіт АТАМҚұлОВ – Оңтүстік 

Қазақстан облысының әкімі

Бауыржан БАЙБЕК –

Алматы қаласының әкімі 

Ахметжан ЕсіМОВ – «Астана 

ЭКсПО – 2017» ұлттық компаниясы» 

АҚ басқармасының төрағасы 

Депутат жұртшылықпен кездесті 

 Жоғары баға берді 

ж а ң а   ж а ғ д а й л а р ы н   т а л қ ы л а д ы . 

Екіжақты қарым-қатынастың ахуалы 

мен оның инвестиция, өнеркәсіп, 

жол құрылысы, туризм және басқа 

с а л а л а р д а ғ ы   п е р с п е к т и в а л а р ы 

қарастырылды. Қазақстан басшы-

сы қазақ-қырғыз қарым-қатынасы 

әрдайым жоғары деңгейде екенін, 

Қырғызстанның ЕАЭО-ға кіруі 

қазірдің өзінде 1 миллиард доллардан 

асатын тауар айналымын одан әрі жан-

дандыра түсуге жағдай туғызатынын 

айтты. Нұрсұлтан  Назарбаев атап 

өткендей, кедендік  шекараларды 

ашу екіжақты экономикалық қа-

ты настарға оң ықпал етіп, бизнес 

үшін жаңа мүмкіндіктерге жол аша-

ды. Қазақстан мен Қырғызстан 

Президенттері  өңірлік қауіпсіздік 

мәселелері және халықаралық күн 

тәртібіндегі өзекті жайттар жөнінде 

де пікір алмасты. Елбасы Қырғызстан 

А.Атамбаевтың басшылығымен 

орнықты даму қарқынын көрсетіп 

отырғанына назар аударды. Қырғыз 

көшбасшысы Қазақстанның Орталық 

Азиядағы жетекші рөлін атай оты-

рып, сапарлап келгені және жемісті 

ынтымақтастық үшін Нұрсұлтан 

Назарбаевқа алғыс айтты.

***

қ а т а р ы н д а   Е л б а с ы н ы ң   А л м а т ы 

қаласына жұмыс сапары барысында 

«Қазақфильм» киностудиясында бо-

лып, түсірілім алаңдарын  аралауын 

атап өтуге болады.  Мемлекет бас-

ш ы с ы   к и н о с т у д и я   қ ы з м е т і м е н , 

оның жаңа жобаларымен және кино 

өндірісі үдерісімен танысты. «Қазақ 

елі» сериалының түсірілім алаңын 

аралаған Елбасы ел дамуының жаңа 

белесінде халыққа мәдени азық бо-

лар сериалдың әрбір құралдарына 

мән берді. Қазақ халқының біртұтас 

тәуелсіз мемлекет болып біріккеніне 

дейінгі бірнеше кезеңдер тарихи 

киноның мазмұны болмақ. Сонымен 

бірге тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің 

құрылуы туралы баяндайтын, жұмыс 

б а р ы с ы н д а ғ ы   б а с т а п қ ы   а т а у ы 

«Жұлдыздар осылай туады» деп ата-

латын фильм түсірілімі жүріп жатқан 

алаңда болды. Қазақ киносының са-

пасын, «Қазақфильмнің» қауқарын 

күшейтуді үнемі назарға алатын Елба-

сы  барлық шығармашылық ұжыммен 

кездесіп, әңгімелесті.

Ақбота ИСЛӘМбек

Достықта шекара жоқ

АбАй және 

әлемдік өркениет

Елбасы Нұрсұлтан  Назарбаев 

жұмыс сапары аясында 

Қырғызстанға барды. Енді екі 

ел арасындағы алыс-беріс те, 

сауда-саттық та одан сайын арта 

түспек. Кеше Қырғыз Республи-

касы Еуразиялық Экономикалық 

одақтың толыққанды мүшесі атан-

ды. Енді оның аумағы кедендік ше-

карасыз бірегей кеңістіктің бөлігіне 

айналды. Сол себепті мұндағы 8 

бақылау-өткізу бекетін, 7 көлік жо-

лын, 1 теміржолды тек шекарашы-

лар күзететін болады.

қазақ хандары

мас Темірқазық іспетті» деген 

сөздерінен артық айту мүмкін 

емес.

Абай сөздері – келешегі кемел 

күш пен қайрат беретін қайнар 

бұлақ. Абайдың шығармалары – 

халқымыздың мәңгілік рухани 

азығы» деді өз құттықтауында 

Д.Ахметов.

Мерекелік шара барысын-

да Шәкәрім атындағы Семей 

мемлекеттік университетінде 

Абайдың 170 жылдығына ар-

н а л ы п   т ү с і р і л г е н   А қ б е р е н 

Е л г е з е к т і ң   « А б а й »   д е р е к т і 

фильмінің тұсаукесері өтіп, 

«Абай және әлемдік өркениет» 

атты халықаралық ғылыми-

тәжірибелік конференциямен 

жалғасты.

Деректі фильм жайында абай-

танушы ғалым Мекемтас Мыр-

захметов «Біз Абайды әлі дұрыс 

түсіре алмай келе жатырмыз. 

Мына фильмде Абайдың ішкі 

дүниесін көрсететін жағдайлар 

бар екен. Бұл жаңа көзқарас, 

жаңа лепті білдіреді. Абайдың 

жүріп кеткен жолын, рельсін 

өзгертіп, жаңа рельске қою керек. 

Сонда үйлесім болуы керек деп 

ойлаймын. Әр уақыттың өзінің 

адамы болады, жаңа ұрпақтың 

жаңа танымы деп білемін» деген 

көзқарасын білдірді.

«Абай және әлемдік өркениет» 

атты халықаралық ғылыми-

тәжірибелік конференцияға 

әдебиеттанушылар, тіл маман-

дары, мәдениеттанушы, тарих-

шылар және алыс-жақын ше-

телдерден абайтанушы ғалымдар 

қатысып, сөз өнеріндегі Абай 

ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы н ы ң   м ә н -

мазмұнына тоқталды. Абай 

дүниенің көрінбеген сырына мән 

бергендігі, әр сөзінде соншама 

салмақ жататындығы баса ай-

тылды.

Мемлекеттік сыйлықтың лау-

р е а т ы   Ш а х м а р д а н   Ә б і л о в 

А б а й д ы ң   ә н д е р і н   ш ы р қ а п , 

Ғарифолла Есім Абайдың туын-

дыларына қатысты толғамдарын 

ортаға салды. Сондай-ақ ме-

реке барысында Қазақстанда 

т ұ ң ғ ы ш   р е т   « A b a i a l e m i . k z » 

энциклопедиялық онлайн пор-

талы ашылды. «Abaialemi.kz» 

онлайн порталында ұлы Абай 

дәуірі, оның ізбасарлары тура-

лы мәлімет, абайтану еңбектері, 

замандастарының естеліктері, 

Абайға арналған шығармалар, т.б. 

қазақ, латын және араб тілдерінде 

берілген.

Тойдың екінші күні Абай ау-

данында жалғасты. Біз мінген 

к ө л і к   К ү ш і к б а й   к е з е ң і н , 

Бөріліні, ұлы Абайдың туған 

жері Сырт-Қасқабұлақты, қос 

ғашық Еңлік-Кебекке қойылған 

ескерткішті артта қалдырып, 

Қарауыл ауылындағы Мамай 

батыр ескерткішіне тоқтады. 

Ескерткіштің ашылу салтана-

тына Шығыс Қазақстан об-

лысы әкімінің орынбасары 

Жақсылық Омар қатысып, бар-

ша қауымды Мамай батырға 

арналған ескерткіштің ашылуы-

мен құттықтады.

Қарауыл ауылындағы Мәде-

ниет үйінде «Адамзаттың бәрін 

с ү й ,   б а у ы р ы м   д е п . . . »   а т т ы 

республикалық ақындар айты-

сы өтті. Серікзат Дүйсенғазы 

–   А л т ы н к ү л   Қ а с ы м б е к о в а , 

Сара Тоқтамысова – Өміржан 

Көпбосынов, Тілеген Әділов 

– Аспанбек Шұғатаев, Әсем 

Е р е ж е қ ы з ы   –   Е р к е б ұ л а н 

Қайназаров, Айнұр Тұрсынбаева 

– Айбек Қалиев, Мейірбек 

Сұлтанхан – Дидар Қамиев ара-

сын дағы айтыс тартымды өтті. От 

ауызды, орақ тілді ақындарымыз 

А б а й   ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы н ы ң 

тереңіне бойлап, ақын рухы-

на лайық сөз айтып, сонымен 

қатар бүгінгі қоғамның өзекті 

мәселелерін өткір көтере білді. 

Аманжол Әлтаев бастаған, Ал-

мас Алматов, Тыныштықбек 

Әбдікәкімұлы, Қалқаман Са-

рин қостаған әділқа-зылардың 

ш е ш і м і м е н   Б а с   ж ү л д е н і 

қарағандылық Дидар Қамиев 

иеленді. 1-орын Сара Тоқтамы-

сованың қанжығасында. 2-орын-

ды Тілеген Әділов пен Аспан-

бек Шұғатаев еншіледі. 3-орын 

Өміржан Көпбосынов пен Айбек 

Қалиевке бұйырды.

Сонымен қатар шара бары-

сында Абай кесенесі басында 

Құран бағышталып, құрбандық 

шалынды. Қарауыл ауылында 

Қазақ күресінен

Қазақстан кубогының ашы-

лу салта наты өтті. Жорға жа-

рысы, Аламан бәйге, «Абай 

тойы ның бас палуаны» сайысы 

ұйымдастырылды.

Мерекелік іс-шараны Шығыс 

Қазақстан облысы әкімдігінің 

қолдауымен Абай ауданы (әкімі 

Тұрсынғазы Мүсәпірбеков) 

ұйымдастырғанын айта кет-

кен жөн. Сондай-ақ ұйымдас-

тырылған шаралардың жоғары 

деңгейде өтуіне Гумилев атын-

дағы Еуразия ұлттық университеті 

де мұрындық болған екен.

«Абай Құнанбаев қоры ның» 

құрметті төрағасы, Қазақ станның 

құрметті журналисі, Абайдың 

жиені Балтабек Ерсәлім «Ана 

тілі» газетінен еке німізді білгенде 

елең ете қалды. Бірден бұрылып: 

«Ана тілі» өте жақсы газет» деді.

Осындай көненің көзіндей 

қарттарымыз барда, Абай іліміне 

бойлай білген жастарымыз бар-

да Абай даңқы, оның ғибратты 

сөздері үлгі бола береді. Ақын 

туындыларының күн өткен сайын 

қадір-қасиеті артып, әр жастың 

жанына жалау болып, өмірлік 

қағидасына айналары сөзсіз.

АЛМАТЫ  – СЕМЕЙ –

ҚАРАУЫЛТӨБЕ – АЛМАТЫ

Суретті түсірген Жақсылық ТҰРЛЫБЕКОВ

Абылайдың даңқы қазақ даласына ғана 

емес, қалмақ қонтажысы Қалдан Сереннің 

жиені Шарышты өлтіруіне байланысты бүкіл 

қалмаққа да белгілі болды. Бұған наразы бо-

лып, қатты өшіккен қалмақ ханы одан кек  

алу жолын қарастырды. Қалмақтар бас бағып 

келгенде Абылай аң қуудан тыныстап, шаршап 

жатқан кезі екен. Оны ұйқыда жатқанда қапыда 

басқан қалмақтар тұтқындап кейін қайтты. 

Мың ойланып, мың толғанған қалмақ ханы 

ақыры әділдікке жүгінеді. Ол өзінің жиені 

Әмірсананы елдің көз алдында Абылаймен 

достастырып, оның үстіне екі ел тату болсын 

деген тілекпен Абылайға Күнбаудау (бұл 

қалмақ тілінде «айырылмас дос» деген мағына 

береді екен) деген қызын ұзатты. Қалмақ 

келінмен бірге оның тағы бір жас бауыры 

қазақ даласына ілесіп кетеді. Осы кездесуде 

қазақ жағы да, қалмақ жағы да ойдағы бар 

өкпе-ренішті ашық айтып ортаға салады, алда 

тату ел болуға келісті. Бұл 1743 жылы болған 

оқиға еді. Айта кетеріміз, Абылай осы қалмақ 

қызынан өсіп-өнді. Одан Махмұт деген ұл 

туды. Одан Балшеке, ал Балшекеден Мәмбетай 

деген бала дүниеге келді. Алайда Абылай 

елге таныла бастаған тұста Жоңғариядағы 

саяси ахуал күрт өзгерді. Қаһарлы Қалдан 

Серен қайтыс болған соң жоңғар шонжар-

лары билік үшін өзара тартысып, қалмақты 

әлсіретті. Енді қалмақтың қазаққа берген тату 

ел болу туралы уәдесі жайына қалды. Осы 

қырқыста үстем түскен Лама Доржы 1750 жылы  

қалмаққа хан болып сайланды. Бұған риза 

болмаған Қалдан Сереннің жиені Әмірсана 

оған қарсы қастандық ұйымдастырды. Алайда 

бұл әрекет әшкере болып қалды да, Әмірсана 

Орта жүзге қашып келді. Оны жақсы қарсы 

алған Абылай оған көмек көрсетуге сөз берді. 

Сонымен қатар Абылай Лама Доржыға да 

оны қолдайтынын айтумен болды. Осылайша 

Абылай қалмақтарды өзара қырқыстыра түсуді 

ойластырды. Алайда оған сенбеген Лама До-

ржы одан Әмірсананы жеделдете қайтаруды 

талап етті. Мұндайда қалмақпен соғыс жақын 

екендігі байқала бастады. Абылай енді үш 

жүздің басын қосып әскер жасақтауға күш 

салды. Алайда бұл үшін ол, ел басқаруды қолға 

алуы керек еді. Абылайдың қолына нақты 

билік 1752 жылы зауза айында Қарқаралыдағы 

Қайыңсау жайлауында болған үш жүздің игі 

жақсылары бас қосқан жиыннан кейін тиді. 

Осы маңдағы Қарақоқты деген жерде үш жүздің 

игі жақсылары  Құдай жолына боз биені атап, 

сойып, қазандағы оның қанына қолдарын ба-

тырып, ортақ жауға қарсы бірігіп соғысуға уәде 

етісті. Осында Төле би мен Қазыбек би бастаған 

билер қауымының қолдауымен Абылай  ақ 

боз атқа мініп, ақ ту көтерді. Мұны естіген 

қалмақтар осы жылдың қыркүйек айында 

жиырма мың қолмен қазақтарға соғыс ашты. 

Алайда Қайыңсаудағы жиынға қатысқан билер 

мен батырлар елдеріне қайтып, шұғыл түрде 

қол жинауға кіріскендіктен, қазақ бұл жолы 

қапы қала қойған жоқ, қалмақты ығыстырып, 

қуып шықты.  Бұған ашынған қалмақ ханы 

қазаққа он мың қолмен қайта ат қойды. Оған 

қарсы жиналып үлгермеген Абылай екі мың 

қолмен ғана аттанды. Нәтижесінде Қаратал 

маңында болған осы шайқаста қазақтар оңбай 

жеңілді, ұрыс даласында үш жүздей қазақтың 

денесі қалды. Енді қалмақтың күшейіп кетуіне 

жол бермеу керек болды.1753 жылы жазда 

Қабанбай мен Бөгенбай қолы Қаратал мен 

Көксу арасында  қалмаққа түре тиісті. Оған 

Наурызбай бастаған Ұлы жүз қолы қосылды. 

Нәтижесінде Убашы бастаған қалмақ қолы 

қоршауға түсіп, күйрей жеңілді. Қазақтар 

қалған қалмақты Аңқай асыра қуып тастады. 

Бұл Жоңғариядағы ахуалға да әсер етіп, ондағы 

будда дінбасылары Лама Доржыны өлтірді. 

Енді қалмаққа Дабашы хан болды. Алайда оны 

мойындамаған Әмірсана күресті жалғастыра 

берді. 1754 жылы Жоңғариядағы Әмірсананы 

қолдаушылар қазақтардың қолдауымен 

Давашыға қарсы көтеріліс ұйымдастырды. 

Алайда олар жеңіліп қалды да, Әмірсана 

Қытайға қашты. Осындайда ойратқа  қытай 

тиісті. Бұл 1755 жыл еді. Қыспақта қалған 

қалмақ оңбай жеңілді. Қалмақ ханы Дабашы 

осындай дүрбелеңде қайтыс болды, оның 

қарсыласы Әмірсана да өзінің мақсатына жете 

алмады. Қытайлықтар болса қалмақтарды 

төртке бөліп, оларды біржолата жойып жіберуді 

ойластыра бастады. Мұндайда әмірсана 

Қытайға қарсы көтеріліс ұйымдастырды. 

Алайда жеңіске жете алмай қашып келген 

оны Абылай өзіне паналатты. Бұған ашынған  

Қытай Абылай бастаған қазақтың тамырын 

басып көрмек болып, 1756 жылы жазда қазаққа 

ұрынды. Алайда алғашқы текетіресте-ақ екі 

жақта бұл шайқастың жақсылыққа апарма-

сын аңғарып, тамыз айында кейін шегінді.  

Дегенмен де, қытай әскерімен болған бұл 

қақтығыс Абылайға қымбатқа түсті. Ұрыс 

барысында жаудың найзасы санның қалың 

етіне тереңдеп кіріп, осы ауыр жарақат ханды 

біраз уақыт төсекке таңып тастады. Солай бола 

тұрса да, Абылайдың нұсқауымен қазақтар 

қалмаққа қарсы ұрыстарды Тарбағатай, Алакөл 

маңында жалғастырып, оларды біржолата 

талқандады. Келесі сиыр жылы(1757) Абы-

лай жеңісті қамтамасыз еткен Қабанбайды, 

Бөгенбайды және Наурызбайды шақырып, 

Шимойын деген жерде көл-көсір той жасады. 

Бұл қазақ халқының ата жау қалмаққа қарсы 

ұзаққа созылған, бірнеше ұрпақ ауыртпалығын 

көтерген Ұлы Отан соғысындағы ғажап 

жеңісінің салтанаты еді. Енді Қытай сияқты ал-

пауыт елмен келісімге келу басты мақсатқа ай-

налды. Дәл осы жылы Абылай бұл келіссөзде де 

табысқа жетті. Екі ел өзара тиіспеу  туралы уағ-

да ласты. Уәдеге тұратынына  Қытай жағының 

көзін жеткізу үшін Абылай өзінің ұлы Әділді 

оларға кепілдікке берді. Бұл бір жағынан 

қытайлықтарға алым-рамат төлемеу үшін 

жасалған саясат еді. Көп кешікпей-ақ Абылай 

ұстамды да тұрақты саясатымен Қытай сеніміне 

кірді және жыл өткен соң Әділ сұлтан елге 

оралды. 1767 жылы Абылай өзінің Қабанбай, 

«100 нақты қадам»

Осы орайда әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына 

енуді межелеп отыр. Мемлекетіміздің бұл бағыттағы 

мұрат-мақсаты айқын. Бұл әсіресе Елбасының баста-

масымен қабылданған «Ұлт Жоспары – «100 нақты 

қадам» бағдарламасында нақтылана түсті. Ендігі міндет 

Ұлт Жоспарының жүзеге асырылуына ел болып, қоғам 

болып атсалысу. Мемлекетіміздің дамуын жаңа деңгейге 

көтеруге зор мүмкіндік беретін бағдарламалық құжат 

өзінің өміршеңдігімен, өзекті мәселелерді қамтуымен 

ерекшеленіп отыр. 

«Кәсіп түбі – нәсіп» демекші, әрбір азамат заманның 

талабына бейімделіп, өзінің біліктілігін шыңдай білуі тиіс 

деп ойлаймын. Әлдебір себептермен жұмыс таба алмай 

жүрген жастар болса, мамандығын ауыстырып, жаңа кәсіп 

түрін игерулеріне де Үкімет тарапынан жағдай жасалған. 

Алаш көсемі Ахмет Байтұрсынұлының «Қазақ өзгелерден 

кем болмасы үшін, бай болуы керек. Бай болу үшін кәсіп 

керек» деген сөзі бар. Демек, бүгінгі нарық заманында 

кәсіппен айналысып, сол кәсіптің берекесін көруге та-

банды түрде ден қою қажет. «100 нақты қадамның» басым 

бағыттарының бірі де осы кәсіпкерлік саласын дамыту.  

Қазіргі таңда елімізде Қазақстан Үкіметінің  ар-

найы қаржылық грант бөлуімен іске қосылған «Серпін» 

бағдарламасы бар. Бұл бағдарлама арқылы ниет білдіруші 

жастар белгілі бір мамандықты игеріп шығады. Бірақ осы 

мүмкіндіктің өзін дұрыс пайдаланбай оқуға жазылғанымен 

сабаққа келмей қоятын жастар да жоқ емес. Демек, жаңа 

кәсіпті меңгеру, жаңа мамандықты игеру еңбекқорлықты, 

құлшынысты қажет етеді. Жас тарымыз ерінбей-жалықпай, 

осындай бағдарламаларға қатысып, бүгінгі қоғамға керекті 

кәсіп түрін меңгерсе құба-құп болар ма еді деп ойлаймын. 

Еліміздің алдында зор мақсаттар тұр. Соның барлығы 

«Ұлт Жоспарында» нақты белгіленген. «Қазақстан 

– 2050» Стратегиясы алдағы онжылдықтарымызға 

арналған айтулы бағдарлама. Олай болса, олардың  

барлығын іске асыру еліміздің экономикасын, әлеуетін 

бүгінгіден де биік белестерге жеткізері сөзсіз. Қорыта 

келе айтпағымыз, «Мәңгілік Ел» болудың кілті  Ұлт 

Жоспарының шынайы түрде нақты іске асырылуында. 

Ұлт Бес институтционалдық реформа, сондай-ақ «100 

нақты қадам – Мәңгілік ел» болуымыздың даңғыл жолы 

әрі сәтті жолы деп білеміз!