Жануар физол
Тыныстық, деммен шыққан жəне альвеола ауаларының құрамы
жүктеу/скачать 9,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Zhanuarlar-fiziologiyasy Nesipbaeb
| 19. Тыныстық, деммен шыққан жəне альвеола ауаларының құрамы
мен үлес қысым көрсеткіші (атм. қысым 760 мм тең болғанда)
Газдар Ауаның құрамы, пайыз Ауаның үлес қысымы Тыныст ық ауа
Деммен шыққан
ауа Альве-
олалық ауа
Тыныс тық
ауа Деммен
шыққан ауа
Альве- олалық
ауа О 2 20,82
16,3 13,9
158,25 116,2
101,1 СО 2 0,03 4,0
5,62 0,30
28,5 40,0
N 79,15
79,7 80,48
596,45 568,3
571,8 Су буы
0,15 6,5
6,5 3,8
47,6 47,6
Альвеолалардағы жалпы қысым атмосфералық қысымға шамалас. Дененің қалыпты температурасында (37 0 С) өкпедегі су буының қысымы сынап бағанасымен 47 мм-ге тең, демек альвеолалардағы газдардың қысымы с.б. 760 - 47 = 713 мм. Осы қысымның 80,7 пайызы, немесе 713x0,807 = 575 мм азоттың, 14,2 пайызы, немесе 713x0,142=101 мм оттегінің, 5,62 пайызы, немесе 713х0,055 = 44 мм көмір қышқыл газының үлесіне тиеді (19-таблица). Өкпенің желдетілуінің нəтижесінде альвеоладағы оттегі мен көмір қышқыл газының үлес қысымы тұрақты деңгейде сақталады. Альвеолалардағы көмір қышқыл газының мөлшері көбейсе, өкпенің желдетілуі күшейіп, ал азайса - əлсіреп отырады. Өкпеде альвеола ауасы мен қан айналымның кіші шеңбері капиллярларындағы қан арасында оттегі мен көмір қышқыл газының алмасу процесі жүреді. Бұл диффузия заңына сəйкес өтетін құбылыс (56-сурет). Сүт қоректі жануарларда газ алмасу газдардың үлес қысымының градиентіне сəйкес жүреді. Газдар қысымы көп жақтан қысымы аз жаққа өтеді. Газдардың қан мен альвеолалардағы үлес қысымы теңескен кезде газ алмасу процесі тоқтайды. Осыдан оттегі мен көмір қышқыл газының концентрациясы артерия қаны мен деммен шыққан ауада бір деңгейде болады. Организмде əркез оттегі мен көмір қышқыл газы үлес қысымының градиенті байқалады (20-табл.). Альвеола ауасы мен вена қанындағы оттегінің үлес қысымының айырмасы с.б. 100 – 40 = 60 мм тең, сондықтан оттегі альвеолардан вена қанына өтеді. Орта есеппен малдың оттегіге деген мұқтаждығы минутына 200 мл.
|