Альвеола ауасының құрамында деммен шыққан ауамен салыстырғанда
көмір қышқыл газы көбірек (5,5-5,7 пайыз), ал оттегі азырақ (14,2-14,6
пайыз) болады. Тыныс ауасы мен альвеола ауасының арасындағы
айырмашылық денедегі газ алмасу процесіне қатыспайтын “пайдасыз
кеңістік” ауасының құрамына байланысты қалыптасады (55-сурет). Дем
шығарған кезде организмнен алдымен құрамы жағынан атмосфералық ауаға
ұқсас тыныс жолдарының - “пайдасыз кеңістіктің”, соңынан альвеоланың
ауасы шығады. Олар араласа келе жоғарыда баяндалған көрсеткіштерді
береді.
Сонымен, организм сыртқы ортадан қабылдаған ауа қоспасынан тек
оттегіні сіңіріп, көмір қышқыл газын бөледі. Оған себеп, организмде газ
алмасу процесі газдардың үлес қысымының айырмасына сəйкес жүреді.
Үлес қысым деп жалпы қысымның тек жеке газ түзетін бөлігін атайды.
Мысалы, 760 мм атмосфералық қысымның шамамен 21 пайызы, немесе с.б.
159 мм (21.2 кПа) оттегінің, 79 пайызы, немесе 596 мм- азоттың үлесіне
тиеді.Газ қоспасының пайыздық құрамын білген жағдайда Дальтон
55-ñóðåт. Äåììåí øûºº-í -ó-íû»
¸ð т¾ðëi á¼ëiêтåðiíäåãi îттåãi ìåí
ê¼ìið ºûøºûë ã-çû ì¼ëøåðiíi»
¼çãåðói:
1- ï-éä-ñûç êå»iñтiê -ó-ñû; 2 —
ï-éä-ñûç êå»iñтiê ïåí -ëüâåîë-
-ó-ñûíû» ºîñï-ñû; 3 — -ëüâåîë-
-ó-ñû
141
формуласы арқылы жеке газдардың үлес қысымын есептеп шығаруға
болады.
р = Р
⋅
(а : 100) мм.,
бұл жерде: р-үлес қысым; Р-атмосфералық қысым; а-газдың пайыздық
мөлшері.
Достарыңызбен бөлісу: |