Жануар физол



Pdf көрінісі
бет380/504
Дата31.12.2021
өлшемі9,54 Mb.
#23072
1   ...   376   377   378   379   380   381   382   383   ...   504
Байланысты:
Zhanuarlar-fiziologiyasy Nesipbaeb

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сезімтал  жүйкенің  қозуынан  туындайтын  түйсіктің  табиғаты  осы 

жүйкенің  ОЖЖ-нің  қай  бөлігіне  жалғасқанымен  байланысты.  Орталық 

жүйке жүйесіне сезімтал жүйке ұштары қабылдаған əсерлер кодпен (шартты 

белгілермен)  хабарланады.  Тітіркендіру  қарқыны  РП  амплитудасы  түрінде 

жұмбақталады  (кодқа  айналады).  РП  мөлшері  тітіркендіргіш  күшіне 

байланысты.  Өз  кезегінде  сезімтал  жүйкелердегі  импульстер  жиілігі  РП 

жиілігіне  сəйкес  болатындықтан,  орталыққа  тепкіш  тітіркеністер  жиілігі  де 

тітіркендіргіш күшіне байланысты болады. 

Егер кез келген рецепторға тітіркендіргіш толассыз, ұзақ уақыт əсер етсе, 

онда  рецепторлар  реакциясы  біртіндеп  төмендейді.  Бұл  құбылысты 

бейімделу  деп  атайды.  Бейімделу  нəтижесінде  тітіркеніс  жиілігі  мен 

рецепторлық  потенциал  мөлшері  төмендейді.  Бұл  жағдайда  рецептор 

 

179-ñóðåт

Ðåöåïтîðë-ðä- 



ºîçóäû» 

ï-éä- 


áîëóûíû» 

æ¸íå 


áåðiëóiíi» ñõåì-ñû: 

1  –  тiêåëåé  ñåçiíåтií 

ðåöåïтîðë-ð, 

Á 

– 



ñ-тûëû 

ñåçiíåтií 

ðåöåïтîðë-ð. 



 

506


мембранасының  иондық  өтімділігінің  нашарлауымен  байланысты  РП 

азаяды.  Осыдан  сезімтал  жүйкелерде  пайда  болатын  импульстер  жиілігі  де 

сирейді. 

Бейімделу  кез  келген  рецепторларға  тəн  құбылыс,  бірақ  əр  түрлі 

рецепторларда  ол  түрлі  шапшандықпен  жүреді.  Бейімделу  шапшаңдығына 

қарай  рецепторлар  жылдам  бейімделгіш,  немесе  фазалық  жəне  баяу 



бейімделгіш  немесе  тонустық  болып  екіге  бөлінеді.  Мысалы,  жанасу 

рецепторлары тітіркендіргіш əсеріне өте тез бейімделсе, қан тамырларының 

хеморецепторлары,  еттің  керілуді  қабылдайтын  рецепторлары  өте  баяу 

икемделеді. 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   376   377   378   379   380   381   382   383   ...   504




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет