Жаратылыстану және география институты



Pdf көрінісі
бет38/43
Дата12.04.2023
өлшемі0,82 Mb.
#81941
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43
Х2-ақуызсыз Сарысу үшін "ақуыз" шкаласы бойынша көрсеткіштердің орташа 
арифметикалық мәні,%. 
Өлшеудің соңғы нәтижесі үшін ақуыздың массалық үлесін екі параллель есептеу 
нәтижелерінің орташа арифметикалық мәні алынады, нәтижені екінші ондыққа дейін 
дөңгелектейді. 
Сүттегі лактоза мен құрғақ майсыз сүт қалдықтарының (ҚМСҚ) массалық үлесін анықтау 
үшін рефрактометрдің өлшеу призмасына 1-2 тамшы тазартылған су жағылады және 
"ақуыз"шкаласы бойынша көрсеткіштер алынады. Лактозаның массалық үлесі (%): 
Л = Х
2
 – Х
3

мұндағы Х3-тазартылған суға арналған "ақуыз" шкаласы бойынша көрсеткіштер,%. 
Х2- Құрғақ майсыз сүт қалдығының (ҚМСҚ) массалық үлесі (%)
ҚМСҚ = Х
1
 – Х
3

"Ақуыз" шкаласы бойынша казеин мен Сарысу ақуыздарының массалық үлесін анықтауға 
болады. Сүттегі казеиннің массалық үлесі (%): 
К = (Х
1
 – Х
К.С.
) – 1,1012, 
қайда Х
К.С.
 - казеинсіз Сарысу үшін "ақуыз" шкаласы бойынша көрсеткіштер,%. 
Казеинсіз сарысуды алу үшін құтыға 5 см3 сүт енгізіледі, 10% массалық үлесі бар 10 
тамшы сірке қышқылы ерітіндісі қосылады. 
Сүттегі Сарысу ақуыздарының (СА) массалық үлесі ( % ) формула бойынша есептеледі: 
СА = Б
М
– К, 
Азотты заттардың массалық үлесі А,%, (ақуыз және белокты емес азот қосылыстары) 
формула бойынша есептеледі:
А = Б
М
– 1,0855 
Жұмысты орындау әдістемесі 
№ 1 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС 
Сүттегі сүт қантының құрамын анықтау. 
Зертханалық жағдайда РЛ-2, РПЛ-3 рефрактометрлері қолданылады. 
Құрылғының нөлдік нүктесін тазартылған (дистилденген) сумен алдын-ала 
тексеріңіз (n20 = 1,333). Ол үшін төменгі призмаға 1-2 тамшы тазартылған су 
жағылады, жоғарғы призма жабылады. Жарық сәулесі құрылғының айнасымен 
жарықтандыру призмасына бағытталады (немесе сәулелендіргіштің сәулесі 
призмаға бағытталады), окулярды аспап шкаласы мен көру сызығы бойынша 
көріну айқындығына орнатады (үш штрихты білдіреді). Окуляр көру сызығы 
хиароскуро шекарасына сәйкес келгенше қозғалады. Құрылғыны дұрыс 


орнатқан кезде 20 °C температурада құрғақ заттар шкаласының нөлдік 
бөлінуімен және сыну көрсеткішінің шкаласының 1,333 бөлінуімен сәйкес келуі 
керек. Егер нөлдік сызық сәйкес келмесе, онда құрылғыны арнайы кілтпен 
реттеңіз. Құрылғыны орнатқаннан кейін призмалар жұмсақ шүберекпен 
құрғатып сүртіледі. 
Сүт сарысуы - ақуыздарды кальций хлоридімен тұндыру арқылы дайындалады. 
Зерттелетін сүттің 5 см3-і 10 см3 пробиркаға енгізіледі,5-6 тамшы CaCl2 
ерітіндісі қосылады, резеңке тығынмен жабылады. Пробирканы қайнау 
температурасында су ваннасына 10 минутқа қойып, содан кейін сумен 20 °C 
температураға дейін салқындатылады. 
Тамшуырмен пробиркадан аздап мөлдір сұйықтық тартылып, рефрактометрдің 
төменгі призмасына Сарысу тамшылары жағылады. Окулярға қарап, 
дисперсиялық компенсатордың тұтқасын бұрау арқылы түсінің бұлыңғырлығы 
жойылып анық болғанша рреттеледі. Окулярдың қозғалысы шекара сызығының 
көру көрсеткішімен толық сәйкес келуіне қол жеткізеді және рефрактометрдің 
төменгі шкаласы бойынша Сарысудың сыну көрсеткішін есептейді. 
Өлшеу 3-5 рет жүргізіледі, орташа мән алынады. 1-кестеге сәйкес сүттегі сүт 
қантының пайыздық мөлшері табылады: 
Кесте 1- Сүт қантының мөлшері, % 
Сыну коэффициенті 
Сүт қантының 
мөлшері, %
Сыну 
коэффициенті 
Сүт қантының 
мөлшері, %
1,3406 
3,77 
1,3420 
4,49 
1,3407 
3,82 
1,3421 
4,54 
1,3408 
3,87 
1,3422 
4,59 
1,3409 
3,93 
1,3423 
4,64 
1,3410 
3,98 
1,3424 
4,69 
1,3411 
4,03 
1,3425 
4,74 
1,3412 
4,08 
1,3426 
4,79 
1,3414 
4,18 
1,3428 
4,89 
1,3415 
4,23 
1,3429 
4,95 
1,3416 
4,28 
1,3430 
5,00 
1,3417 
4,33 
1,3431 
5,05 
1,3418 
4,38 
1,3432 
5,10 
1,3419 
4,44 
1,3433 
5,15 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет