Жас ерекшеліктер физиологиясы мен мектеп гигиенасы

Қаңқаның құрылысы

Адам қаңқасы:

• бас,
• тұлға,
• аяқ-қол сүйектерінен тұрады.
• Аяқ-қол сүйектері – адам денесінің екі белдеуін құрайды: иық және жамбас белдеулері.

І. Бас қаңқасы

• Бас қаңқасы – ми сауытынан және бет сүйектерінен тұрады.
• Ми сауыты – маңдай, жұптасқан төбе, шүйде, екі самай, негізгі және сына тәрізді сүйектерінен тұрады. Ми сауыты сүйектері бір-бірімен жіктесе байланысқан.
• Бет сүйектері – жоғарғы және төменгі жақ сүйектері, бет, таңдай сүйектері, кеңсірік, мұрын сүйегі, көз қуысы сүйектерінен тұрады.

ІІ. Тұлға сүйектері

• Тұлға сүйектері - омыртқа жотасы мен көкірек қуысы сүйектерінен (12 жұп қабырға, төс сүйегі) тұрады.

Омыртқа жотасы

• 2-3 айда баланың мойны бекігеннен кейін мойын лордозы (лат. алға иілу), 6 айдан кейін отыра бастағанда арқа және сегізкөз кифозы (лат. артқа иілу), 1 жасқа жақындап, жүре бастағанда бел лордозы пайда болады.
• 4-5 жастан бастап балалар мен ересек адамдардың омыртқа жотасында 2 лордозы (мойын, бел) және 2 кифозы (арқа, сегізкөз) түзіледі.

ІІІ. Аяқ-қол сүйектері

• Аяқ – қол сүйектері – адам денесінің екі белдеуін құрайды: иық және жамбас белдеулері.

Бұлшықеттер

• Бұлшық еттердің екі түрі бар: көлденең жолақты және бірыңғай салалы бұлшық ет. Қаңқа бұлшық еттері көлденең жолақты бұлшық ет. Бұлшық еттердің сүйекке бекитін сіңір бастары, денесі болады.
• Бұлшық еттердің пішіні әртүрлі болып, өзінің атқаратын қызметіне байланысты қалыптасады.
• Қозғалтатын буындардың санына байланысты бір буынды, қос буынды, көп буынды деп бөлуге болады.
• Орналасуына қарай бас, мойын, арқа, кеуде, құрсақ, қол-аяқ еттеріне жіктеледі.
• Қызметіне қарай бүгілдіргіш, жазылдырғыш, айналдырғыш т.б. болып бөлінеді. Жалпы, адам денесінде 327 жұп және 2 сыңар бұлшық ет бар.

Бұлшықеттің құрылысы