Жауаптары №1- тапсырма
Гомологты және аналогты мүшелер, мысалдар
жүктеу/скачать 1,93 Mb.
|
Оңғарбай Таңшолпан эволюция
- Бұл бет үшін навигация:
- 1-Сурет.Құрлықтағы омыртқалылардың алдыңғы аяқтарының эволюциясы
- Карл Максимович Бэр
| Гомологты және аналогты мүшелер, мысалдар.
Гомологиялық мүшелер- шығу тегі, құрылысы, ағзадағы орналасуы бойынша ұқсас мүшелер. Барлық жер бетіндегі омыртқалылардың аяқ-қолдары гомологиялық, өйткені олар гомология критерийлеріне сәйкес келеді: олардың құрылымдық жоспары ортақ, басқа мүшелер арасында ұқсас орын алады және ұқсас эмбриондық рудименттерден онтогенезде дамиды. Гомологиялық тырнақтар, тырнақтар, тұяқтар. Жыландардың улы бездері сілекей бездерімен гомолог. Сүт бездері тер бездерінің гомологтары болып табылады. Бұршақ тарамдары, кактус инелері, бөріқарақат инелері гомологтар, олардың барлығы жапырақ модификациялары. Гомологиялық мүшелердің құрылысы жағынан ұқсастық шығу тегінің ортақ болуының салдары. Гомологиялық құрылымдардың болуы гомологтық гендердің болуының салдары болып табылады. Айырмашылықтар эволюциялық факторлардың әсерінен осы гендердің қызмет етуінің өзгеруіне байланысты, сондай-ақ формалар мен функциялардың алшақтығына әкелетін эмбриогенездегі тежелулер, акселерациялар және басқа өзгерістерге байланысты туындайды. Ұрық бастамасынан дамитын құрылысы мен шығу тегі бірдей, ал атқаратын қызметі әр түрлі мүшелер гомологтік мүшелер дейді. Жарғанаттың қанаты мен көртышқанның алдыңғы аяғы жануарлардағы гомологтік мүшелердің мысалы. 1.Көртышқан 2.Кит 3.Қолтырауын 4.Адам 1-Сурет.Құрлықтағы омыртқалылардың алдыңғы аяқтарының эволюциясы Анологтік мүшелер гомологтік мүшелерге, керісінше сырттай қарағанда бір біріне ұқсас келетін мүшелер. Мысалы, көбелек пен құстың қанаттары ұшу қызметін атқарса да құрылысы бөлек. Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі, бірақ ұқсас қызмет атқаратын мүшелерді анологтікмүшелер дейді. Анологтік мүшелер гомологтік мүшелерге, керісінше сырттай қарағанда бір біріне ұқсас келетін мүшелер. Мысалы, көбелек пен құстың қанаттары ұшу қызметін атқарса да құрылысы бөлек. Құрылысы мен шығу тегі әр түрлі, бірақ ұқсас қызмет атқаратын мүшелерді анологтік мүшелер дейді. Барлық көп жасушалы жануарлар ұрықтанған бір жұмыртқа жасушасынан дамиды. Жеке даму (онтогенез) кезінде – бөлшектеу; 2-3 қабатты ұрықтың түзілуі; ұрық жапырақшаларынан мүшелер түзілу сатысынан өтеді. Жануарлардың ұрықтық даму сатысы шығу тегінің бір екендігін дәлелдейді. Әр түрлі жануарлардың ұрықтарының даму ұқсастығын орыс ғалымы Карл Максимович Бэр (1792-1876жж.) анықтады. жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|