ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
70
детекторлардың  бірігуі  өзіндік  əдістері  кезіне  қарағанда  əр  вагонның  қалпын  жақсы 
бақылауға  мүмкіндік  береді  жəне  қазіргі  заманғы  технология  базасында  аз  уақыт  ішінде 
вагон жөндеу мен ТҚЕ-ні жоспарлауға мүмкіндік береді.  
 
 
 
Сурет 1 -TPRC консорциум құрылымы жəне оның ақпараттық байланысы 
 
Вагонның  жүріс  мінездемесінің  өзгеруі  негізінен  шартқа  байланысты.  Сондықтан 
ортақ  көліктік  үрдіс  шеңберінде  эксплуатациялық  шығындарды  азайту  үшін  вагондарды 
жөндеу  мен  ТҚК  саясатын  дамыту  сұрағын    қою  керек.Бұл  сұрақтын  дұрыс  жауабы 
жөндеудің  нағыз  эффектілік  бағдарламасын  ойлап  табуға,жолдың  жəне  вагондар 
қызметінің  қызмет  уақытының  созуын,поезд  қозғалысының  қауіпсіздігін  қамтамасыз 
етуге мүмкіндік береді. 
Жылжымалы  құрамның  динамикасын  зерттейтіндер  жəне  оның  жөндеуінің 
саясатын  анықтайтындар  көптеген  вагон  паркін  эксплатуациялайтындардан  алынған 
аппаратты 
алып 
бағалау 
керек.Жалпы 
мониторингті,сəйкесінше 
қанағаттандыратын,сонымен  қатар  қанағаттандырмайтын  жүріс  мінездемесі  мен 
арбашалар  анықталады,олардың  кейбіреуі  басқа  жағдайда  анықталмаған  болуы  мүмкін 
еді.Бірақ көрсеткіштердің қайсысын қарауға алып беру қажеттілігін шешу керек. 
Консорциум өңдеуі 
TPRS жəне TTSI Америка темір жол Ассоциоциясы нұсқаумен көрсетілген жағдай 
бойынша 
жұмысқа 
кірісіп 
кетті.Арбашалардың 
қанағаттандырмайтын 
жүріс 
мінездемелері 
негізінен 
қысқа 
жəне 
бұлғаққа 
нашар 
енгізілу 
кезінде 
анықталады,сондықтан  ортақ  келісіммен 1999ж  көп  көңілді  енгізуге 2000ж  бұлғауға 
болды.Қисыққа  енгізу  бойынша  арбашалардың  мінездемелік  детекторларымен 
байланысты темір жолдар комиссиялық тексеріс үшін вагондар партиясын ерекшеледі. 
  Жағдайды  жөндеу  үшін  шара  қолдану  өз  бетінше  ақаулар  бойынша  жолсерік 
қажет  екендігін  келісті.Бұндай  жолсерік  вагондардың  жөндеуге  жарамдығы  əсерін 
бейнелейтін  ақаулар  ағашы  түрде  болады.Мысалы,қисыққа  енгізер  кезде.Осылай,бұл 
ағаштың  бір  бұтағы  вагон  шанағымен  айналуы  арбашалар  мен  бөлек  дөңгелектер 
арасындағы  вертикальді  жүктеменің  тегіс  емес  бөлінуі  болады  табылғаны 
көрсетіледі,осының нəтижесінде жолға қатысты оның дұрыс орналасуы мүмкін емес.Осы 

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
71
көзқараспен  ақау  бойынша  жолсерік  оларды  жою  бойынша  жұмыстарды  жоспарлау 
кезіндегі жөндеулерге қажетті. 
Əр түрлі темір жолдарда қолданылатын TPD құрылық əсер ету принципі бойынша 
бірдей  емес.Бұл  əрбір  осындай  құрылғы  нақты  мақсатқа  арналып  өңделгендіктен 
түсіндіріледі.Əр  түрлілік  нəтижесінде  əрбір  жерде  орналасқан TPD-дан  алынған 
эксплатуация жағдайы мен қоршалған орта жағдайы берілгендері толыққандығымен жəне 
мінезі бойынша ерекшеленеді.TPRS ойынша жүйеге біріктіргенде барлық TPD-лар ортақ 
талаптардың  кейбір  минимумына  сəйкес  келу  керек,бұл  аппарат  болмауы  мен 
кедергілерге факторлардың əсерін жояды. 
Консерциум TPD-ға жəне оның орналасу жерлеріне негізгі техникалық талаптарды 
ойлап тапты (2 сурет). 
Жылжымалы  құрамның  (AEI) идентификация  жүесі  есептеу  құрылғысымен 
бірнеше  датчиктер  кіретін  детектор  қондырғысының  комплектісімен  өлшеу  пункті 
құрамында екі қисық немесе түзуі барағаш шпалдарды төртінші немесе бесінші класс жол 
бөлігінде  алаңда  орналасуы  керек.Өлшеу  үрдісі  кезінде  пойыз  тұрақты  жылдамдықпен 
қозғалу  қажет.Өлшеуге  доңғалақ-рельс  жүйесінде  əсер  ету  күштері,сонымен  қатар 
дөңгелек  жұптарының  жету  бұрыштары  жатады.Рельстер  құрғақ  жəне  рельстер  қозғалу  
үстімен дөңгелек сырғанауының соңғы үстімен əсерлену мінезі майлау материалын жемеу 
үшін əлсіз майланған болуы керек. 
Өлшеу  пунктерін  тежеу,тоқтату,қозғалу  поездардың  жүруі  нəтижесімен TPD 
жұмыс  жағдайының  тез  өзгеруінің  əсерін  жою  үшін  автоблакировка  дабылдарының 
қасына орналастырмау керек. 
 
 
 
Сурет 2 - TPD датчиктерін орнатумен өлшеу пунктінің сұлбасы 
 
Тік  жəне  көлденең  күштерді  есептеу  үшін  сəйкес  датчиктерді  қолдану  қажет,дұрыс 
тензометриялық.Дөңгелек жұптарының жүру бұрыштарын оптикалық əдістермен өлшеуге 
немесе  бір  дөңгелек  жұбының  түрлі  доңғалақтарының  тензометриялық  датчиктерінен 
дабылдардың  келу  уақытындағы  ерекшелікті  негізге  ала  отырып  есептеу  қажет.Күш 
датчиктерінің  көрсеткіштері  жəне  өлшенген  немесе  есептелген  жүріс  бұрышының  мəні 
арбашалар,вагондар,дөңгелек жұптар жүріс бөлігі жөнінде толық ақпарат береді.  
Вагондардың жүріс мінездемелері 
Жақсы 
қалыптағы 
жүк 
вагондарында 
арбашалардың 
жүріс 
бөліктерін 
анықталған.Қанағаттанарлықтай динамикалық арбашалар үшін түзуде екі дөңгелек жұбы 

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
72
үшін жүру бұрышының ең аз мəні жəне екіншісіне қисықта дөңгелек жұбының қозғалыс 
бағыты  бойынша  тəн.Біріншісіне  қисыққа  жүру  бұрышы  арбашаларының  стандартты 3 
элементі  дөңгелек  жұбының  бағыты  бойынша  қисыққа  əрбір  градус 1 мрад-қа  жақын 
болуы керек. 
Жүріс  мінездемесіне  көрнекті  кері  əсері  арбаша  мен  шанақтың  бөлшектену 
түйіндерінің  нашар  жағдайы  əсер  етеді.Осылайша,сынау  кезінде  темір  жолда Norfolk 
Southern  Виргиния  штатындағы  Эглстонда  орнатылған,напорьды  детектор  көмегімен 
қисықта  да,түзуде  де  шамамен 30 мрад-қа  тең  бірінші  дөңгелек  жұбының  жүру 
бұрышында арбашаның көп майысуына алып келді. 
Түзуде  барлық  көлденен  күштердің  мөлшері 1 т-дан  аспауы  керек.Арбашаның 
бірінші  дөңгелек  жұбындағы  қисықта  қос  жіптің  рельстермен  əсерінен  көлденен 
күштерінің  қадағаланады.Мысалы,ішкі  рельспен  əсерлесу  кезінде  көлденен  күш  пен  тік 
жүктеменің қатынасы (L/V) 0,3-0,5-ті құрайды, бұл құрғақ рельс үйкелісі коэффициентін 
көрсетеді.Арбашаның  екінші  дөңгелек  жұптарында  көлденен  күштерінің  мəндері 
біріншісінде сəйкес күштердің мəндерінен 50%-дан аспайды. 
Көрсетілген  мəндер  мен  қатынастарды  сақтамау  қанағаттандырылмаған  жүріс 
мінездемесімен  вагондардың  əдісі  ретінде  бағалауға  болады.Бірақта  жергілікті 
жағдайларға байланысты əртүрлі пунктерде орнатылған бірдей TPD-ның көрсеткіші түрлі 
болады.Сондықтанда  қабылданған  вагон  динамикасы  бойынша,арбашалармен  дөңгелек 
жұптарының  нашар  идентификация  критериясы  белгілі  біржерде  өлшенетін  өлшемнің 
нақты  кешен  мəніне  өзгеруі  керек.Бұл  шектеулерді  сақтау  немесе  сақталмауына 
байланысты  күмəн  тудыратын  немесе  оның  вагонның  қанағатсыз  жағдайын  анықтауға 
болады.(сурет 3). 
Неше түрлі сынау кезінде өлшеу нəтижелерін бақылау кезінде жəне сəйкесінше, оң 
немесе теріс шама қабылданған кезде қателер кетуі мүмкін.Осындай қателерді минимумға 
əкелу  үшін TPRC əртүрлі TPD теріс  көрсеткішінің  анықталған  санында  əрбір  күмəнді 
вагонның техникалық жағдайын қанағатсыз деп қабылдауды ұсынды. 
 
 
    
 Сурет 3 - Вагонның техникалық жағдайының критерияларын пайдалану        
                
Сəйкес  жұмыстарды  қаражаттандыру  мен  жөндеу,техникалық  қызмет  көрсету 
аймағындағы  темір  жолдардың  саясаты  қанағатсыздандырылған  жүріс  бөліктерімен 
идинтифицирленген  сəйкесінше,жөндеуге  жіберілген  вагондар  санының  көбею  əсерінен 

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
73
тез өзгере қоймайды.Керісінше вагон паркінің техникалық жағдайын жақсарту үшін ақау 
табудың  қайталану  үрдісі  туралы  мəліметтерді  ұзақ  уақыт  кезінде  анализ 
қажет.Нəтижесінде жөндеуге қажетсіз жіберілетін вагондар саны азаяды.Бұл техникалық 
қызмет  көрсету  мен  жөндеуге  жіберілетін  қаржының  мақсатты  жəне  нəтижелі  түрде 
жұмсалуына себеп болады /2/.     
Жүйенің құрылуы 
Көрсетілген  технологияларды  енгізу  күткен  нəтижені  тек  Солтүстік  Америка  темір 
жолындағы барлық желі масштабында TPD жүйесі құрылған кезде ғана береді,өйткені тек 
осы жағдайда ғана оператор-компаниялар жəне вагондар иелері əр түрлі жерлерде əр түрлі 
уақытта  біріне-бірі  байланыссыз  ақаулардан  алынатын  нақты  вагонның  техникалық 
жағдайы  жөніндегі  мəліметке  көзі  жету  керек.Бірақта  өлшеу  пунктінің  осындай 
кеңістіктік  жайылғандығы  мəліметтер  базасының  тек  қана  санкцияланған  бөліктерінде 
қажетті  бола  бастайды.Тек  қана  өлшеу  нəтижелері  жөнінде  мəліметтердің  анықталған 
қорғау деңгейі ғана емес,сонымен қатар эксплатуациялық жағдайдың түрлі параметрлері 
жөнінде,мысалы,ұзындық,масса  жəне  пойыз  қозғалысы  жылдамдығы,оның  графигі 
сияқты параметрлері жөнінде мəліметтердің қорғау деңгейі сақталуы керек. 
    Консерциум  жұмысында  консенсусқа  плету  бермейтін  жақтардың  ажырасуы 
болып  жатады.Бірақ,бұл  таңдалған  бағытта  қозғалуға  кедергі  жасамайды.Фактілік 
жағдайды  алып  қарағанда  вагондарды  жөндеу  жəне  техникалық  қызмет  көрсетуді 
жоспарлау  шындыққа  айналып  жатыр.Жақын  аралық  дамудың  негізгі  мақсаты  жүйе 
сенімділігінің  жоғарлауы  болып  табылады,бұл  оның  дамуына  жұмсалатын  қаражатқа 
байланысты.                    
ƏДЕБИЕТ  
 
1. W. Shust et al. Railway Age, 2000, № 1, р. 69– 70.  
2. ЖЕЛЕЗНЫЕ ДОРОГИ МИРА №03-2001 
 
 
УДК 629.303 
 
Мусаев Жанат Султанбекович – т.ғ.к. (Алматы, ҚазККА) 
Шимбулатова Ардак Берекбаевна – т.ғ.к. (Алматы, ҚазККА) 
Байсарина Венера - В-05-2 т. Студенті (Алматы, ҚазККА) 
 
ҚР  ТЕМІР ЖОЛДАРЫНДА ФИЗИКАЛЫҚ МҮМКІНДІКТЕРІ ШЕКТЕЛГЕН 
ЖОЛАУШЫЛАРДЫ ТАСЫМАЛДАУҒА ЖАҒДАЙ ЖАСАУ БОЙЫНША 
ҰСЫНЫМДАР ЖАСАЛЫМЫ 
 
Мемлекеттің  тұрғындардың  анағұрлым  осал  тобына  қарым-қатынасы,  бірінші 
кезекте,  мүгедек-азаматтарға,  ереже  бойынша,  барлық  тұрғындардың  əлеуметтік  аман-
саулығын анықтайтын объективті белгілері болып табылады. 
Қазіргі  кезде  дүние  жүзінде  мүгедектерге  деген  қарым-қатынасқа  байланысты 
жүргізіліп жатқан əлеуметтік саясат – ол соңғы онжылдық кезіндегі қоғамның əлеуметтік-
экономикалық  дамуының  нəтижесі.  Осы  саясаттың  мақсаты  шамамен  барлық  жоғары 
дамыған елдерде мүгедектер үшін тең мүмкіншіліктерді қамтамасыз ету болып табылады. 
«Тең  мүмкіншіліктерді  қамтамасыз  ету » термині, 1993 жылғы 20 желтоқсанда  Бас 
Ассамблеямен  қабылданған (48/96 резолюция)  мүгедектер  үшін  тең  мүмкіншіліктерді 
қамтамасыз  етудің  Стандартты  ережелерінде  баяндалғандай  «қоршаған  ортаның  жəне 
қоғамның əртүрлі жүйелері, мысалы, қызмет көрсету, еңбек қызметі жəне ақпарат сияқты 
үрдістер арқасында барлығына, əсіресе мүгедектерге қолжетімдік болады». 
Сонымен  бірге  БҰҰ  аталып  кеткен  резолюциясында,  тең  мүмкіншіліктерді 
қамтамасыз ету үрдісі шегінде мүгедектер қоғам мүшесі ретінде өзінің міндеттерін толық 
мөлшерде орындай алатындай мемлекеттік əлеуметтік қолдауға мұқтаж болады. 

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
74
Ресей  Федерациясында  берілген  салада  жақсы  тəжірибе  бар.  Осылай,  мүгедектерді 
қызмет  етуге  бейімделген  жолаушылар  көлігінің  арнайыландырылған  құралдарының 
өндірісі мен сертификациясын  қамтамасыз ету үшін, Ресей МемСтандарттың ынтасымен 
Мемлекеттік  стандарт  МЕМСТ 50844-95 «Мүгедектерді  тасымалдауға  арналған 
автобустар.  Жалпы  техникалық  талаптар»  іске  қосылды  жəне  ендірілді.  Ресей  еңбек 
министрлігі  тапсырмасымен 1994 жылғы 15 желтоқсан  №2.2  келісімге  сəйкес 
Мемлекеттік  стандарт  МЕМСТ 51090-97 «Қоғамдық  жолаушылар  көлігі  құралдары. 
Мүгедектер  үшін  қолжетерлік  пен  қауіпсіздігінің  жалпы  техникалық  талаптары»  іске 
қосылды жəне ендірілді. 
Осы  жұмыстың  мақсаты – Қазақстан  Республикасының  мүгедектерінің  темір  жол 
көлігін пайдаланумен, осы кезде пайда болатын қолайсыздықпен, қоршаған адамдардың, 
бағыты  бір  жолаушылардың  қарым-қатынасымен  байланысты  мəселелер  анализі,  яғни 
физикалық  жəне  əлеуметтік  мəселелерді  зерттеу.  Осы  мəселелерді  минималдандыратын 
ұсынымдарды  жасау,  осы    ұсынымдарды  сынау  вагондарында  немесе  құрамда  жүзеге 
асыру,  тəжірибелік  сынаулар,  дəлелдер  мен  түзетулер,  соңғы  ұсынымдарды  жасау, 
тасымалдаудың  қарапайым  тəжірибелеріне  енгізу  үшін  нормативтерді  өңдеу,  сериялы 
құжаттамаларды дайындау. 
Мүгедектер,  қарт  кісілер  жəне  жас  балалары  бар  азаматтар  əр  түрлі  магистральды 
жəне  қалалық  көліктер  түрімен  жиі  қолданады.  Осы  жолаушылардың  алысқа  жол  жүруі 
кезінде  оларға  қызмет  көрсетуге  арналған  қажетті  объект  болып  тағайындалуы  əр  түрлі 
вокзалдар  (теміржол,  өзен,  теңіз,  автобус,  аэровокзал)  табылады.  Тəжірибеде  кездесетін 
жаяу  жолдарды  жобалау  мен  ұйымдастырудың,  вокзал  кешендерінде  қызмет  көрсетудің 
кемшіліктері осы категория адамдарының үлкен қашықтыққа жүруін қиындатады. 
Мүгедектерді  көліктік  қызмет  етудің  мəселелері  қоғамдық  көліктің  арнайы 
жабдығының  жоқтығымен  себептенеді  жəне  сау  адамдарға  бағдарланған  құрылыс 
нормалары  мен  ережелерінің  кемшіліктеріне  байланысты.  Көліктік  тағайындалудың 
қоғамдық  ғимараттарында  жəне  оларға  жататын  территорияларда  осы  құрылыстарды 
кресло-коляскплардағы  мүгедектер  үшін  қолайсыз  ететін  аталмыш  құрылыс 
тосқауылдары (борттық тастар, баспалдақтар, ені бойынша жеткіліксіз өту жерлері жəне 
орындары) бар. 
Мақаланы  дайындау  барысында  шетелдік  жəне  отандық  объектілерді  жобалаудың, 
құрылысының  жəне  пайдалану  тəжірибелер,  Б.С.  Мезенцева  атындағы  АҚ  ЦНИИЭП, 
ЦНИИП  градоқұрылыстарында  жүргізілген  зерттеулер  нəтижелері  анализі  жуүргізілді. 
Олар  түрлі  категориядағы  мүгедектер:  тіреу-қимылдатқыш  аппараты  зақымданған 
(ТҚАЗ),  жүруге  арналған  түрлі  құралдарды  пайдаланушылар  немесе  кресло-коляскадағы 
мүгедектер;  көру  ақаулары  бар  (КА);  есту  ақаулары  бар  (ЕА)  мүгедектер  талаптарына 
ескеру арқылы көліктік тағайындалған құрылыстарды жобалауға есептелген. 
Вокзал  жанындағы  алаңдар  магистральды,  қала  маңылық  жəне  қалалық  көліктің 
басқа да түрлерінің өзара əрекеттесу жағдайларын қамтамасыз етеді. Олар қалалық негізгі 
функционалды  зоналары  мен  жоспарлау  райондарымен,  қоғамдық  көлікпен  жəне 
магистральды    көше  жүйесімен  жəне  автокөлік  жолдарымен  байланысты.  Вокзал 
жанындағы  алаңдарда  мүгедектерге  қызмет  көрсетуге  арналған  арнайы  жəне  жеке 
көліктің  бөгетсіз  қозғалысы,  сонымен  қатар,  жаяу-мүгедектер  мен  көлік  құралдарының 
қозғалу  жолдарының  қиылысу  пунктілерінде  шиеленіс  ортасының  минималды  саны 
қамтамасыз  етілуі  қажет.  Вокзал  жанындағы  алаң  өлшемдері  жəне  олардың 
конфигурациясы  нақты  градоқұрылыс  жағдайларына,  алаңда  көлік  қозғалысын 
ұйымдастыруға жəне басқа факторларға тəуелді. Кез-келген жағдайда қалалық қоғамдық 
көліктің  тоқтау  пунктінен  вокзал  ғимаратына  дейінгі  жаяу  жүру  жолының  ұзындығы 
азмобильді  жолаушылар  үшін  ірі  вокзал  кешендерінде 100-150 метрден  аспау  қажет. 
Вокзал  жанындағы  алаңдарда  мүгедек-жолаушыларды  отырғызу  немесе  түсіруге 
тағайындалған учаскілер бөлінеді (арнайы белгі-пиктограмма көмегімен), сонымен қатар, 
мүгедектердің  жеке  көлік  құралдарының  тұрағы  үшін  орындар  бөлінеді.  Мүгедектер 

ҚККА Хабаршысы № 4 (53), 2008 
 
 
75
тұрағынан вокзал ғимаратының кіру жеріне дейінгі жаяу жүру жолының ұзындығы 50м-
ден аспау қажет. 
Əр  түрлі  тағайындалуға  аранлған  вокзал  кешендері  (теміржол,  автобус,  əуе)  өзіне 
жолаушыларға  қызмет  көрсетуге  арналған  жəне  билет,  жүк,  почта  жəне  басқа 
операцияларды  жүргізуге  тағайындалған  өзара  функционалды  жəне  композициялы 
байланысқан ғимараттар жəне құрылғыларды қосады. 
Вокзал  алдындағы  зонада  мүгедектер  үшін  қолайлық  көзқараспен  қарағанда 
жолаушыларға  қызмет  көрсетуге  арналған  қоғамдық  ғимараттарды  вокзалға  тікелей 
жақын  жерде  орналастыру  жөн  болар  еді.  Вокзал  ғимаратын  қонақүйлермен,  сауда 
ғимараттарымен, көліктік агенттіктерімен, мейрамханалармен, туристік бюромен жəне т.б 
бірлестіру ұсынылады, олардың əрқайсысының технологиялық жəне жоспарлы талаптары 
мүгедектер  талаптарына  сəйкес  болу  керек.  Вокзал  жанындағы  алаңдарда  жаяу  адамдар  
мен  көлік  жолдарын  бөлу  қажеттігі  ең  алдымен  қалалық  көліктердің  бірлік  санымен 
(автобус,  троллейбус,  трамвай,  автокөліктер)  жəне  олардың  қозғалыс  шартымен 
анықталады. 
ТҚАЗмен,  сонымен  қатар,  вокзал  жанындағы  алаңдарда  КАмен  жолаушылардың 
қозғалысын ұйымдастыру үшін жоспарлау, құрастыру жəне техникалық кешен шараларын 
қарастыру  қажет:  қозғалыс  жолдарында  деңгей  жəне  бөгеттердің  айырмасын 
мүмкіндігінше  болдыртпау;  деңгейдің  айырылуы  болған  жағдайда  пандустар  мен 
тұтқалары  бар  баспалдақтар  орналастыру  (баспалдақ  саны  үштен  кем  болмау  керек);  тік 
бөгеттерде  қоршаулар  орнатылады,  олардың  беті  біркелкі,  тайғақ  болмауы  тиіс; 
тротуарларда    КА  бар  мүгедектерді  мүмкін  қауіп  туралы  ескертетін  рельефті  жолақтар 
жүргізіледі,  ал  вокзал  ғимаратына  кіру  жеріне  жақынырақ  мүгедектердің  машиналарына 
арналған тұрақтар қарастырылады. 
Вокзал  ғимараты  жолаушыларды  жіберу,  келу  немесе  ауыстырып  отырғызуға 
байланысты барлық операцияларды жүргізуге тағайындалған. 
Жіберілетін  жолаушылар  үшін,  азмобильді  категория  жолаушыларын  қосқанда, 
оларға  анағұрлым  қажетті  орындардың  ретті  орналасуы  əсіресе  қажет:  касса,  анықтама 
бюросы,  жүк  сақтау  камералары,  күту  залы.  Дəл  осы  тəртіппен  вокзалға  жəне  негізгі 
операция  орындарына  кіргеннен  бастап – осы  орындарда  мүгедектерге  арналған  негізгі 
құралдар қарастырылады. 
Келетін  жолаушылар  үшін  негізгі  тапсырма – ереже  бойынша,  вокзал  ғимаратына 
соқпай  өтіп,  жіберілетін  жолаушылармен  соқтығысуды  болдыртпай,  қалалық  көлік 
аялдамасына  анағұрлым  қысқа  жəне  ыңғайлы  щығу  жолдарын  қамтамасыз  ету. 
Жолаушылар ғимаратының үлкен ұзақтығы кезінде перроннан вокзал жанындағы алаңға 
шығу  ыңғайлылығы  үшін  ғимаратты,  оның  периметрі  бойымен  (аркалар,  бұзылған 
жерлер,  тоннельдер)  айналып  өту  қажеттігін  болдыртпайтын  ашық  өту  жерлері 
қолданылуы мүмкін. 
Вокзал жанындағы алаңдар, ережелер бойынша, перроннан, оған бөтен адамдардың 
вокзал  ғимаратына  соқпай  өтіп  кіруіне  бөгет  болатын  қоршаулармен  бөлінген.  Бұл 
қоршауларда  қажетті  көлік  құралдарының  жүруіне  арналған  қақпалары  қарастырылуы 
керек, олмен кресло-коляскадағы мүгедектердің де жүруі үшін пайдалануы қажет. 
Мүгедектердің  вокзал  кешендерінде  аз  уақыт  шығындармен  қозғалуға  мүмкіндігін 
қамтамасыз ететін анағұрлым прогрессивті оңтайлы шешім қолдану ұсынылады. 
Азмобильді жолаушыларды, сонымен қатар, мүгедектерді қызмет ету ыңғайлылығы 
үшін операционды вестибюль бөлімдерін, кассалық залдары, жүк бөлімшелерін, көбінесе 
қала  жағынан  топтау  ұсынылады.  Бұл  бөлімдердің  сəйкес  операцияларды  жүргізуге 
арналған  құрылғылардың  жеткілікті  фронты,  күту  залымен  вокзал  жанындағы  алаңмен 
жəне  перрондармен  ыңғайлы  өзара  байланысы  болуы  қажет.почталы  бөлімдерді 
телеграфпен,  қалааралық  жəне  қалаішілік  телефондарымен,  сауда  орындарын  жəне 
киоскаларды  жолаушылар  ғимаратына  жақын  орналастыру  қажет.  Сауда  беттері 
қолжетерлік биіктікте болуы қажет (0,8м). 

жүктеу/скачать 5,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: