Жергілікті өлкенің (қаланың, ауданның) табиғаты. Табиғатты қорғау
жүктеу/скачать 217,86 Kb.
|
Баяндама Дария (1)
| Тақырыбы: Таза болса табиғат – аман болар адамзат.
Орындаған: Қабиева Д.Қ Топ:ДО2Б(11) Жетекші: Секенова И.К 2023 жыл
Табиғат – адам. Табиғаттың тынысы кең, тілі бай, Ауасының шәрбатын - ай, тұнығы - ай! Бұлбұл болып сайрап кетсе, ал бірде, Адамдарша сөйлейді екен, күнім - ай! Табиғат – бүкіл тіршілік атаулының алтын ұясы және аялы есігі, қуатты қонысымен өсіп - өнер мекені. Ол жалпы адам баласының ортақ қазынасы. Өсімдіктер. Жануарлар. Таңғажайып құбылыстар. Көркем көріністер. Бәрі-бәрі табиғаттың бір бөлігі. Әр адамның «шыр» етіп дүниеге келгені, «Ана» деген сөзді алғаш айтқаны, тәй - тәй басып оқу - білімге жол ашқаны – табиғаттың кең пейілі, мейірімі емес пе? Мен де қоршаған ортаның, табиғаттың таңғажайып құбылыстарын, өсімдіктері, жануарларын біліп, көріп өсіп келе жатқан ұрпақпын. Табиғатты аялап, керегін жаратып, күнін көріп, мейірлене қараған еңбекшілерге риза болып, рахмет айтамын. Кейбір балалар табиғат – тіршіліктің көзі екенін білмейді, мән бермейді. Мұндай балалардың өмірге, табиғатқа деген көзқарасы олқы болып келеді. Табиғаттың бізге берер көмегі мол. Ал, біз соны тиімді пайдаланып, көптеген жетістіктерге жетіп жатырмыз! Табиғатқа жыр арнаған ақындарымыз қаншама! Осындай өлең жолдары менің жүрегімде де табиғаттың ең бір көркем мезгілі көктемде жыр боп туды. Көктем келді ауылға, Шелектеп құйды жауын да. Бұзауы қалып, сиырлар, Қосылды барып табынға. Күлімдеп күн де аспанда, Мейірім нұрын шашқанда. Бүр жарып мынау тал - дарақ, Бусанды жібіп тастар да. Жылғалар салды бір әнді, Көбелек билеп бұралды. Балауса сұлу қыз - көктем, Мезгіл - ау жұртқа ұнамды. Кең даланы күн шуағына малындырған көктемде сайраған құстар, жасыл шөп, түрлі - түсті сарғалдақ, қызғалдақ, бәйшешек, жауқазын сияқты гүлдер көктем келбетін одан әрі әрлей түседі. Біздің ауылдың көктемі өте керемет. Жеміс ағаштары бүршік атып, жапырақ жайып, гүл ашып, адамдар ауласын тазалап, кең дала көз жауын алатындай болып құлпырады. Бозторғайлар, қарлығаштар, шымшықтар, сары шымшықтар, сол сияқты су құстары: қасқалдақ, тырна, қызғыш, шағала, тағы басқа дарияның көркін кіргізетін құстар бірінен соң бірі келе бастайды. Қыстап қалған қарға, сауысқан, қараторғай мен алақарғалар өздерінше ән салып, ұшып келген құстармен етене араласып кетті. Көктемде ұшып келген құстар Сырдың ғажайып көркіне әнменен өз үлестерін қосады. Көктемде біздің ауылдың көркіне көрік қосатын, ғажаптығын сөзбен айтып жеткізуі мүмкін емес бір жер бар. Ол ауыл сыртында орналасқан – қыр үсті. Балалар сонда барып қызғалдақ жинап, мәз болып қайтады. Жинаған гүлдерін ата - аналарына, әжелеріне, құрбы - құрдастарына сыйлап, мәз-мейрам болып жатады. Біздің ауылдың көктемі дәл осындай. Ел аузында «Көктемнің бір күні жылға азық» деген қағида бар. Яғни көктемде төккен теріңнің өтеуі бар деген сөз. Бұл мезгілді сенің де текке өткізбегенің жөн, жас дос! Себебі, жер әлемді бусандырып, жанды - жансыз тіршілік иелерін қысқы ұйқысынан оятып, қысқа күнді ұзартатын есік қаққан көгілдір көктем, жай ғана қағып қана қойған жоқ, өзімен бірге бір күнін де текке жіберуге болмайтын тынымсыз тірлігін де ала келді. Айналаңа зер салып қарашы?! Аулаңның іші, көше бойы қыстайғы күл-қоқысқа толып қалған. Бір-екі күннен соң бүршік жарғалы тұрған тал-теректер мен жеміс ағаштары да тәртіпке келтірілмеген. «Қурап қалды» деп қыста кесіп тастаған әне бір екі-үш теректің де орны бос тұр. Міне, жас дос, мұның бәрі сенің қолыңнан келетін іс. Жұмысты ең бірінші тазалықтан баста. Үлкендермен кеңесіп, тал - теректердің артық бұтақтарын қырқып, тәртіпке келтір. «Бір тал кессең, он тал ек» деген ата-баба өсиетін есіңе алып, кесілген ағаштардың орнына жас көшеттер отырғыз. Өз аулаңды реттеп болған соң, көшеңде, мектебіңде осындай істердің істелуіне ұйытқы бол, соны ұйымдастыр. Сондай-ақ, бақша егіп, егін салатын үлкендерге де қолғабыс тигізуді ұмытпа! Солардан қасиетті іс саналатын диқаншылықты үйрен. Қысқасы, үйренгенің өзіңе жақсы, істегенің ата - анаңа үлкен медет. Міне, жас дос, көктемде біз атқарар бұдан басқа да істер көп. Біз табиғатты аялап, қорғауға міндеттіміз. Әрқашан оны қорғап, ластануына жол бермегеніміз жөн. Қандай ғажап керемет – табиғат, Іш, бауырым, пейіл қойшы пайымдап, Игілігің – көкше көлдер, өзендер, Сеңгір таулар, гүлді орман, қайың бақ... Мен сүйемін сылдыраған салқын суды, Судағы салқындаған үйрек, қазды. Мен сүйемін күн шығарда көтерілген, Көгілдір көк жиектегі көкшіл буды. «С.АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ»КЕАҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖ жүктеу/скачать 217,86 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|