Жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
26
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5 
Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2
) 
 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а
. 
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П
. 
 
Коммуналдық-тұрмыстық  қажеттіліктер  үшін 
халықтың  жан  басына  шаққанда  суды  орташа 
тұтыну  халықтың  жан  басына  шаққанда    ЖІӨ 
деңгейіндегі ұқсас елдермен салыстырғанда төмен 
болып  қалады  және  жылына  51  м
3
,  сол  кезде 
Бразилияда,  Түркияда,  Ресейде  және  Мексикада 
жылына  80-100  м
3 
құрайды.  Тұтынудың  төмен 
деңгейі  көбінесе  сумен  қамту  және  суды  тарту 
желілерімен жеткіліксіз қамтылуына байланысты.  
 
 
 
4.5 –кесте. Тұрмыстық суды тұтынудың негізгі көрсеткіштері млн. текше м. 
 
Негізгі көрсеткіштер 
2011 
2012 
2013 
2014 
   - шаруашылық-ішуге жарамды 
790 
724,4 
710,6 
730,9 
   - өндірістік 
5173,2 
5240,5 
5477,4 
5591,8 
   - тұрақты суаруға 
8763,3 
8692,9 
9172,1 
9393,7 
   - жайылма суаруға 
302,6 
146,6 
313,8 
310,0 
   - ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етуге 
208,6 
202,9 
192,6 
190,0 
   - жайылымдарды суаруға 
98,1 
98,4 
95,1 
91,4 
   - тоған балық шаруашылығы  
230,1 
269,8 
56,9 
45,0 
 
Қазіргі  таңда,  Қазақстанның  67%  халқы 
орталық  ауыз  сумен  жабдықтауды  пайдалана  алса 
Ресейде 
бұл 
көрсеткіш 
89%-ды 
құрайды, 
Ұлыбританияда, 
Германияда, 
Францияда, 
Сингапурде және Израилде 100%-ды құрайды.  
Суды  бұрудың  орталықтандырылған  жүйесіне 
қол  жетімділік  ел  халқының  жартысынан  аз 
мөлшері  Германия  мен  Францияда  -  93%, 
Ұлыбританияда  -  98%-ды  құрайды.  2040  жылы 
коммуналдық-тұрмыстық  қажеттіліктерге  суды 
қайтарымсыз  тұтыну  ұлғаюы  (жылына  орташа 
1,9%) 1,4 шақ3 күтілуде.  
Шағын  және  орта  бизнес  біршама  белсенді 
дамушы және еңбекке қабілетті жоғары халық үлесі 
бар  Ақтөбе  және  Ақтау  қалаларында  сонымен 
қатар,  екі  миллион  адамнан  кем  емес  халықпен 
Қазақстанның  Астана,  Алматы  және  Шымкент 
қалалары 
сияқты 
ірі 
қалалары 
базасында 
агломерация 
орталықтарын 
қалыптастыруға 
байланысты  73%  дейін  қазіргі  53%  ға  дейін  қала 
халқының  артуының  үлесі  бұл  ретте  35%  суды 
тұтыну көлемінің ұлғаюына алып келеді яғни, 20,8 
млн. адамға дейін халық санының өсуі болжануда. 
Елдің дамуына байланысты сумен жабдықтау және 
суды  бұру  жүйелеріндегі  агломерацияны  дамушы 
халықтың талаптарын қанағаттандыру үшін жаңа су 
шаруашылығы  инфрақұрылымы  құрылысын  талап 
ететін  Қазақстанның  басқа  ірі  қалалары  да 
агломерация орталықтары  бола алады.  
Суды  бұру  және  ағынды  суларды  тазалаудың, 
қол  жетімді  ауыз  судың  жеткіліксіздік  жағдайы 
қолданыстағы 
орталықтандырылған 
сумен 
жабдықтау  инфрақұрылымын  техникалық  қолдау 
және  жөндеу  саласындағы  артта  қалушылықты 
ұлғайтуда. 
Коммуналдық 
шаруашылықтың 
маңызды инфрақұрылымы ескірген жағдайы судың 
көптеп жоғалуына алып келеді. Ел масштабында ол 
барлық  көлемнің шамамен 40%-ын құрайды, АҚШ 
-  11%,  Ресей  -  21%,  Ұлыбритания  -  23%  сияқты 
елдерден айтарлықтай жоғары. Инфрақұрылымның 
дамуындағы артта қалушылық тарифтің пайда болу 
тетігінің әлсіздігі себебінен эксплуатациялық және 
инвестициялық  шығындарды  жабуға  мүмкіндіктің 
болмауы. 
Активтердің 
жалпы 
қанағаттанарлықсыз 
жағдайы  орталықтандырылған  сумен  жабдықтау 
(60% 
астамы 
ескірген) 
қызмет 
сапасы 
көрсеткіштерін 
нашарлатады. 
Қазақстанда 
коммуналдық  қызмет  жұмысының  тиімділігі 
Ұлыбритания,  Италия,  Ресей  сияқты  елдердің 
көрсеткіштерінен  артта  қалып  отыр:  су  мың 
тұтынушыға 1,5 – 4 қызметкерге, басқа елдерде бұл 
көрсеткіш 0,3-1,3 құрайды.  
Халық 
санының 
ұлғаюына 
байланысты 
біртіндеп 
экономикалық 
өркендеуде 
суға 
қажеттілік  артады.  Осыған  байланысты,  су 
ресурстарын рационалды пайдалану және үнемдеу 
бойынша  кең  масштабты  жұмыстарды  жүзеге 
асырудың қажеттілігі туындайды.
 
4.5. СУ ШЫҒЫНЫ 
 
Суды тасымалдау кезінде орташа шығын: суды 
тұтыну  көлемі  ауыл  шаруашылық  тұтынушылары 
үшін  -  60%-ға  жуық;  өнеркәсіптік  тұтынушылар 
үшін 40%-ға жуық, коммуналдық шаруашылықтар 
үшін  50%-ды  құрайды.  Коммуналдық  және  ауыл 
шаруашылықта  су  ресурстарын  пайдаланудың 
бүгінгі тиімділігі сақталған және 2040 жылға дейін 
өнеркәсіпте  су  пайдалану  тиімділігі  біркелкі 
артқан, жылына суды жинау 29,7шақ
3
 дейін  және 
су  тұтыну  (су  ысырабын  есепке  алғанда)  24,6 
шақ
3
 дейін тұрақты өсуі күтіледі. 
 
4.6-кесте. Тасымалдау кезіндегі су шығыны 
 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
27
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5 
Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2
) 
 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а
. 
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П
. 
 
Негізгі көрсеткіштер 
2011 
2012 
2013 
2014 
Тасымалдау кезіндегі шығын 
3198 
2932 
2850 
2854,5 
 
 
4.7-кесте. Өңірлер кескінінде тасымалдау кезіндегі су шығыны млн. текше м. 
 
Негізгі көрсеткіштер  
2011 
2012 
2013 
2014 
Қазақстан Республикасы 
3198 
2932 
2850 
2855 
Ақмола  
14 
8 
6 
7 
Ақтөбе  
10 
11 
4 
8 
Алматы  
682 
696 
697 
757 
Атырау  
39 
38 
24 
41 
Батыс Қазақстан 
23 
64 
3 
40 
Жамбыл 
597 
345 
693 
506 
Қарағанды 
18 
18 
23 
23 
Қостанай 
11 
10 
9 
9 
Қызылорда 
1275 
1309 
1100 
1038 
Маңғыстау 
113 
4 
3 
3 
Оңтүстік Қазақстан 
292 
296 
162 
291 
Павлодар 
10 
7 
13 
13 
Солтүстік Қазақстан 
5 
5 
4 
4 
Шығыс Қазақстан 
66 
71 
77 
75 
Астана қаласы 
10 
11 
8 
16 
Алматы қаласы 
33 
38 
24 
24 
 
4.8-кесте. Тұщы суды қайталама және айналмалы пайдалану 
 
Негізгі көрсеткіштер 
2011 
2012 
2013 
2014 
Айналмалы сумен жабдықтау 
6844,3 
7556,5 
7665,3 
7691,2 
Қайталама сумен жабдықтау 
813,3 
751,9 
689,5 
723,5 
 
4.6. АУЫЗ СУДЫҢ САПАСЫ 
 
Ауыз 
су 
сапасы 
стандарттарының 
параметрлері 
Қазақстанда 
тұтас 
алғанда 
еуропалық 
стандарттар 
және 
халықаралық 
денсаулық  сақтау  ұйымы  стандарттарына  сай 
келеді,  бірақ  халықаралық  стандарттар  мәнінің 
барынша  рұқсат  етілетін  деңгейлері,  мысалы,  су 
лайлылығы  бойынша,  жиі  қатаңырақ  болып 
шығады. 
Су  сынамасын  алу  әдетте  су  дайындау 
объектілерімен  шектелген.  Үйлерде  немесе  суды 
жабдықтау  желілерінде  судың  сапасын  анықтау 
үшін  жүйелі  және  тұрақты  су  сынамасын  алу 
жасалмайды. 
Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  экономика 
министрлігінің  Тұтынушылардың  құқықтарын 
қорғау комитетінің мәліметі бойынша (санитарлық-

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
28
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5 
Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2
) 
 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а
. 
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П
. 
 
эпидемиологиялық  ахуал  бойынша  уәкілеттік 
орган)  ашық  су  айдындарындағы  судың  сапасына 
әсер 
етуші 
негізгі 
себептер: 
су 
қорғау 
аймақтарының  өлшемдерін  сақтамау,  стихиялық 
тұрмыстық  калдықтардың  пайда  болуы,  өндірістік 
және ауыл шаруашылық объектілерінің ағындары, 
тұрғын  және  өндірістік  объектілерін  санитарлық-
эпидемиологиялық 
қызмет 
органдарының 
келісімінсіз 
өзен 
арналарының 
бойында 
орналастыру, кәріз желілеріндегі апаттар және тағы 
да басқалар болып табылады. 
 
4.9-кесте. Орталықсыздандырылған сумен жабдықтау объектілерінің ауыз су сапасы 
 
Нормативтерге сәйкес емес су 
сынамаларының үлес салмағы, % 
2011 
2012 
2013 
2014 
Санитарлық-химиялық көрсеткіштер бойынша 
Қазақстан Республикасы 
5,4 
4,5 
5,1 
7,7 
Ақмола 
3,8 
6,2 
6,4 
25,8 
Ақтөбе 
5,9 
3,3 
3,6 
18,4 
Алматы 
2,7 
1,3 
5,5 
0,5 
Атырау  
- 
- 
- 
0 
Жамбыл 
4,3 
4,8 
5,7 
3,3 
Қарағанды 
7,6 
4,8 
8,1 
5,7 
Қостанай 
7,6 
3,4 
6,3 
8,8 
Қызылорда 
23,9 
33,8 
49,0 
19,6 
Маңғыстау 
9,2 
0,5 
2,3 
8,9 
Павлодар 
2,4 
3,3 
4,3 
4,6 
Микробиологиялық көрсеткіштер бойынша 
Қазақстан Республикасы 
3,5 
3,3 
3,1 
4,9 
Ақмола 
3,2 
3,8 
4,0 
7,0 
Ақтөбе 
4,8 
4,6 
6,4 
16,8 
Алматы 
2,5 
1,0 
0,9 
4,4 
Атырау  
- 
- 
- 
0 
Жамбыл 
0,8 
0,5 
0,8 
1,5 
Қарағанды 
0,6 
0,5 
- 
2,6 
Қостанай 
7,2 
4,8 
5,8 
6,9 
Қызылорда 
- 
0,8 
4,6 
5,1 
Маңғыстау 
- 
- 
1,9 
0 
Павлодар 
1,3 
2,1 
1,1 
0,8 
 
4.7. ЖЕР ҮСТІ ТҰЩЫ СУЛАРЫ САПАСЫНЫҢ ЖАЛПЫ БАҒАСЫ 
 
Егер  2011  жылы  жер  үсті  суларының 
гидрохимиялық  көрсеткіштер  бойынша  сапасын 
бақылау  88  су  объектісіне  таратылған  215 
гидрохимиялық  орнында  өткізілген  болса,  онда 
2012    жылы  104  су  объектілеріне  бөлінген  240 
гидрохимиялық орнында өткізілді. 
2013 
–  2014  жж.  «Қазгидромет»  РМК 
бөлімшелерімен  бақылау  105  су  объектісіне 
бөлінген  240  гидрохимиялық  орнында:  71  өзенде, 
16  көлде,  14  су  қоймасында,  3  су  арнасында,  1 
теңізде өткізілді. 

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
29
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5 
Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2
) 
 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а
. 
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П
. 
 
Жер  үсті  суларының  ластану  деңгейі  жылдан 
жылға  болмашы  өзгеріп  тұратын  су  сапасының 
динамикасын  анықтау  және  салыстыру  үшін 
қолданылатын судың ластануының кешенді индексі 
(СЛИ) бойынша бағаланды. 
2011 -2014 жж. аралығында ҚР жер үсті сулары 
сапасының  мониторингі  өтетін  су  объектілерінің 
саны 17-ге көбейді (2011 ж. - 88; 2012 ж. – 104; 2013 
ж.  –  105;  2014  ж.  –  105).  2012  -  2013  жж. 
салыстырғанда  2014  жылы  «таза»  класындағы  су 
объектілерінің саны азайды (2011 ж. – 13; 2012 ж. – 
23;  2013  ж.  –  25;  2014  ж.  –  18).  2011  -  2013  жж. 
салыстырғанда 2013 жылы «өте лас» класындағы су 
объектілерінің саны көбейді (2011 ж. - 1; 2013 ж. – 
2; 2013 ж. – 9; 2014 ж. – 3). 
Судың 
созылмалы 
ластанулары 
ШҚО, 
Қарағанды, 
Ақтөбе, 
Жамбыл 
облыстары 
аумағындағы  су  объектілерінде  ауыр  металдар, 
биогендік  және  органикалық  заттар  бойынша, 
химиялық  заттарды  тарихи  ағызулардан  (Елек 
өзенінде – бор, хром), химиялық зауыттағы тарихи 
апатқа байланысты (Билікөл көлінде - ОБТ5 мәнінің 
жоғарлауы),  тау-кен  және  тау-кен  байыту 
кәсіпорынының 
тазартылған 
тастандыларына 
байланысты (Шерубайнұра, Қара – Кеңгір, Соқыр, 
Нұра өзендері – нитритті азот, тұзды аммоний, мыс, 
мырыш,  мұнай  өнімдері,  фенолдар),  (Красноярка, 
Брекса,  Тихая,  Глубочанка  өзендері  -  мырыш, 
кадмий,  мыс,  темір,  марганец,  тұзды  аммоний) 
болып тұрады. 
Сонымен қатар, ШЖК аумақтардағы химиялық 
заттардың  жоғары  фондық  концентрацияларына 
байланысты  белгіленеді.  Мысалы,  Тобыл  өзені 
бассейнінде марганец, никель, темір; Іле таулы өзен 
бассейнінде  мыс,  фторидтер;  Балқаш-Алакөл  көл 
жүйелері  мен  Щучье-Бурабай  курортты  аймағы 
көлдерінде – жоғары минералдандыру байқалады.  
Осылайша, 2011 жылы 88 су объектісі зерттеліп, 
оның  ішінде:  «таза»  класына  13  (15,3%)  су 
объектісі;  «орташа  ластанған»  класына  52  (61,2%) 
су  объектісі;  «ластанған»  класына  12  (14,1%)  су 
объектісі; «лас» класына 5 (5,9%) су объектісі; «өте 
лас»  класына  –  1  (1,2%)  су  объектісі;  «төтенше 
ластанған»  класына  2  (2,35%)  су  объектісі 
жатқызылды.       
Зерттелген су объектілерінің жалпы санынан:  
- «таза» (2-класс, СЛИ 0,31 - 1,0) класына 8 өзен, 
2 су қоймасы, 2 су арнасы, 1 көл (Қара Ертіс, Ертіс, 
Шароновка,  Қиғаш,  Орал  (Атырау  облысы),  Есіл 
(СҚО),  Берқара,  Қатты  бөген  өзендері,  Өскенмен, 
Бұқтырма,  Сергеевское  су  қоймалары,  Марқакөл, 
Үлкен  Алматы  көлдері,  Ертіс-Қарағанды  арнасы, 
Күшім арналары);   
-  «орташа  ластанған»  (3-класс,  СЛИ  1,01  -  2,5) 
су объектілер класына – 40 өзен, 6 көл, 6 су қоймасы 
(Бұқтырма, Оба, Емел, Аягөз, Орал (БҚО), Шаған, 
Деркөл, Үлкен Өзен, Кіші Өзен, Утва, Елек (БҚО), 
Орь, Тобыл,  Аят, Тоғызақ, Есіл (Ақмола облысы), 
Сары-бұлақ,  Кеттібұлақ, Жабай,  Нұра, Іле, Текес, 
Қорғас,  Түрген,  Шарын,  Шілік,  Баянкөл,  Қарқара, 
Есік,  Қаскелең,  Есентай,  Үлкен  Алматы,  Кіші 
Алматы,  Талас,  Шу,  Асса,  Тоқташ,  Бадам,  Бөген, 
Сырдария  өзендері,  Қаратомар,  Вячеславское, 
Самарқанд,  Қапшағай,  Бартоғай,  Ташөткел  су 
қоймалары,  Қопа,  Зеренді,  Қарасу,  Сұлукөл, 
Балқаш, Шалқар көлдері);   
-  «ластанған»  (4-класс,  СЛИ  2,51  -  4,0)  су 
объектілер класына - 7 өзен, 3 су қоймасы, 1 көл, 1 
су арнасы (Глубочанка, Үлбі, Ембі, Ақбұлақ, Ақсу, 
Қарабалта, Келес өзендері,  Кеңгір, Күрті, Шардара 
су  қоймалары,  Сұлтанкелді  көлі,  Нұра-Есіл  су 
арнасы); 
-  «лас»  (5-класс,  СЛИ  4,01-6,00)  су  объектілер 
класына  –5  өзен  (Брекса,  Тихая,  Елек  (Ақтөбе 
облысы), 
Обаған, 
Қара-Кеңгір 
өзендері) 
жатқызылды. 
Билікөл  көлінің  су  сапасының  жағдайы  «өте 
лас» (6-класс, СЛИ 6,01 - 10,0) болып сипатталады. 
Красноярка,  Шерубайнұра  өзендері  «төтенше 
ластанған»  (7-класс,  СЛИ>10,0)  су  объектілерінің 
класына жатады. 
2012
 
жылы:  104  су  объектісі  зерттеліп,  оның 
ішінде: «таза» су объектілеріне 23 (21,5%); «орташа 
ластанған»  су  объектілері  класына  –  49  (45,8%); 
«ластанған»  су  объектілері  класына  –  26  (24,3%); 
«лас»  су  объектілері  класына–6  (5,6%);  «өте  лас» 
класына  –  2  (1,9%);  «төтенше  ластанған»  су 
объектілері  класына  1  (0,9%)  жатқызылған. 
Зерттелген су объектілерінің жалпы санынан:  
- «таза» 16 өзен, 4 су қоймасы, 2 көл, 1 су арнасы 
(Қара Ертіс, Ертіс (Павлодар), Шароновка, Қиғаш, 
Орал, Ембі (Атырау), Шаған, Деркөл, Елек (БҚО), 
Есіл (СҚО), Түрген, Қорғас, Талғар, Берқара, Қатты 
бөген,  Бөген  өзендері,  Өскемен,    Бұқтырма, 
Сергеевское,  Бартоғай  су  қоймалары,  Үлкен 
Алматы, Марқакөл көлдері, Күшім арнасы); 
-  «орташа  ластанған»  су  объектілері  класына  – 
37 өзен, 7 су қоймасы, 4 көл, 1 теңіз (Ертіс (ШҚО), 
Бұқтырма, Оба, Емел, Аягөз, Қарағала, Қара қобда, 
Ақтосты,  Темірлік,  Үлкен  Өзен,  Кіші  Өзен,  Нұра 
(Қарағанды),  Уй,  Орь,  Тобыл,  Аят,  Тоғызақ,  Кетті 
бұлақ,  Жабай,  Келес,  Утва,  Бадам,  Іле,  Текес, 
Тоқташ,  Шарын,  Шілік,  Баянкөл,  Қарқара,  Есік, 
Қаскелең,  Есентай,  Үлкен  Алматы,  Кіші  Алматы, 
Талас,  Асса,  Сырдария  өзендері,  Шардара, 
Қаратомар,  Аманкелді,  Вячеславское,  Самарқанд, 
Қапшағай,  Ташөткел  су  қоймалары,  Бурабай, 
Зеренді, Қарасу, Шалқар (Ақтөбе), Шортан, Балқаш 
көлдері,  Ертіс-Қарағанды  су  арнасы,  Кіші  Арал, 
Каспий теңізі;  
- «ластанған» су объектілері класына - 18 өзен, 
3  су  қоймасы,  4  көл,  1  су  арнасы  (Брекса,  Тихая, 
Үлбі, Ақсу, Ембі (Ақтөбе), Темір, Қосестек, Ырғыз, 
Үлкен  Қобда,  Ойыл,  Обаған,  Есіл  (Ақмола), 
Ақбұлақ, Сары бұлақ, Нұра (Ақмола), Шу,  Сарғоу 
өзендері,  Жоғарғы  Тобыл,  Күрті,  Кеңгір  су 
қоймалары,  Қопа,  Шалқар  (БҚО),  Сұлукөл,  Үлкен 
Шабақты көлдері, Нұра-Есіл арнасы; 
-  «лас»  су объектілері класына   –5 өзен және 1 
көл  (Глубочанка,  Қарабалта,  Елек  (Ақтөбе), 
Шерубайнұра,  Қара-Кеңгір  өзендері,  Сұлтанкелді 
көлі) жатқызылды. 
Билікөл  және  Кіші  Шабақты  көлдерінің  су 
сапасының жағдайы «өте лас» болып сипатталады. 
Красноярка  өзені  «төтенше  ластанған»  су 
объектілерінің класына жатады. 
2013  жылы  105  су  объектісі,  зерттеліп,  оның 
ішінде: «таза» су объектілеріне 25 (22,9%); « орташа 
ластанған»  су  объектілері  класына  –  52  (47,7%); 
«ластанған»  су  объектілері  класына  –  17  (15,6%); 
«лас» су объектілері класына – 6 (5,5%); «өте лас» 
класына – 9 (8,3%) жатқызылған. 
Зерттелген су объектілерінің жалпы санынан:  

 
2011-2014  жылдарға  арналған  Қазақстан  Республикасының  Табиғи  ресурстарын  пайдалану  және  қоршаған 
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама 
 
30
 
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5 
Е
С
Э
Д
О 
Г
О 
(
в
е
р
с
и
я 
7
.
1
3
.
2
) 
 
К
о
п
и
я 
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о 
д
о
к
у
м
е
н
т
а
. 
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й 
р
е
з
у
л
ь
т
а
т 
п
р
о
в
е
р
к
и 
Э
Ц
П
. 
 
- «таза» 19 өзен, 4 су қоймасы, 1 көл, 1 су арнасы 
(Ертіс  (Павлодар  облысы),  Шароновка,  Қиғаш, 
Орал  (Атырау  облысы),  Ембі  (Атырау  облысы), 
Шаған,  Түген,  Шарын,  Шілік,  Қорғас,  Баянкөл, 
Қарқара,  Есік,  Талғар,  Темірлік,  Берқара,  Қатты 
бөген,  Бөген,  Үлкен  Алматы  өзендері,  Өскемен, 
Бұқтырма,  Қапшағай,  Бартоғай  су  қоймалары, 
Күшім арнасы, Марқакөл көлі); 
-  «орташа  ластанған»  су  объектілері  класына  – 
34  өзен,  7  көл, 9  су  қоймасы,  1  су  арнасы,  1  теңіз 
(Қара  Ертіс,  Ертіс  (ШҚО),  Бұқтырма,  Оба,  Емел, 
Аягөз,  Орал  (БҚО),  Деркөл,  Тобыл,  Аят,  Тоғызақ, 
Обаған, Үлкен Өзен, Кіші Өзен, Утва, Елек (БҚО), 
Есіл, Нұра, Кетті бұлақ, Жабай, Іле,Текес, Қаскелең, 
Кіші  Алматы,  Есентай,  Талас,  Шу,  Асса,  Ақсу, 
Тоқташ,  Сарғоу,  Келес,  Бадам,  Арыс,  Сырдария 
өзендері,  Қаратомар,  Аманкелді,  Жоғарғы  Тобыл, 
Сергеевское; 
-  Самарқанд,  Астаналық,  Күрті,  Ташөткел, 
Шардара  су  қоймалары,  Қопа,  Зеренді,  Карасье, 
Бурабай көлі, Үлкен Алматы, Сұлукөл көлдері, Кіші 
Арал  теңізі,  Ертіс  -  Қарағанды  су  арнасы,           
Каспий теңізі; 
- «ластанған» су объектілері класына - 10 өзен, 
1  су  қоймасы,  5  көл,  1  су  арнасы  (Брекса,  Ембі 
(Ақтөбе  облысы),  Темір,  Қарағала,  Қосестек, 
Ақтосты,  Уй,  Ақбұлақ,  Сары  -  Бұлақ,  Қарабалта 
өзендері,  Кеңгір  су  қоймасы,    Үлкен  Шабақты, 
Балқаш,  Шортан,   Шалқар  (БҚО),  Сұлтанкелді 
көлдері, Нұра-Есіл су арнасы); 
- «лас» су объектілері класына – 6 өзен (Тихая, 
Үлбі,  Глубочанка,  Ырғыз,  Үлкен  Хобда,  Қара-
Кеңгір өзендері);  
- «өте лас» су объектілері класына – 6 өзен, 3 көл 
(Красноярка,  Қарақобда,  Елек  (Ақтөбе  облысы), 
Орь,  Ойыл,  Шерубайнұра  өзендері,  Билікөл, 
Шалқар (Ақтөбе облысы),  Кіші Шабақты көлдері) 
жатқызылды. 
2013  жылы  лас  және  өте  лас  объектілер 
санаттарына:  Тихая,  Үлбі,  Ырғыз,  Үлкен  Хобда, 
Қарақобда,  Орь,  Ойыл  өзендері,  Шалқар  (Ақтөбе 
облысы) көлі өтті. Краснояр, Елек (Ақтөбе облысы), 
Шерубайнұра,  Қарабалта,  Орь,  Ойыл,  Кіші 
Шабақты өзендерінің жағдайы біршама жақсарды. 
2013  жылы  көлдерде  экстремалдық  жоғары 
ластанудың  (ЭЖЛ)  5  жағдайы:  Сұлукөл  –  ЭЖЛ  1 
жағдайы, Майбалық – ЭЖЛ 1 жағдайы, Сұлтанкелді 
(Ақмола  облысы)  –  ЭЖЛ  1  жағдайы,  Сары-Бұлақ 
өзенінде  –  ЭЖЛ  2 жағдайы;  сонымен  қатар,  31  су 
объектілерінде  жоғары  ластанудың  (ЖЛ)  224 
жағдайы белгіленген. 
2014  жылы  105  су  объектісі  зерттелді,  оның 
ішінде:  «таза»  класына  18  су  объектісі  (16,2  %); 
«орташа  ластанған»  класына  49  су  объектісі  (44,1 
%);  «ластанған»  класына  28  су  объектісі  (25,2  %); 

жүктеу/скачать 5,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: