Индустрияландыру жылдарында Қазақстан – КСРО-ның шикізат базасына айналғандығын дәлелдеңіз (1920-1940 жж.).
Қазақстанды иңдустрияландыру мәселесі бойынша бірнеше бағыттағы көзқарастар арасында қызу пікірталас жүрді. Солардың негізгілеріне тоқталып өтейік.
Бірінші бағытты жақтаушылар Қазақстан экономикасының шикізат көзі ретінде дамуын одақ көлеміндегі еңбек бөлінісімен байланыстырып, мұндай бағыттағы даму Қазақстан үшін де тиімді екендігін дәлелдеуге тырысты.
Екінші бағыт бойынша Қазақстанды тек шикізат базасы ретінде пайдалану дұрыс емес екені, мұндағы индустрияландыруды жоғары жақтағылардың талабы бойынша жүргізбей, жергілікті қажеттілікті ескере отырып өнеркәсіптер салу негізінде іске асыру керектігі баса айтылды.
Екі бағытты жақтаушылар арасында күрделі тартыс жүрді. Бірінші бағытты Голощекин мен оның төңірегіндегілер ұстаңды. Олар Сталин мен орталықтағы кейбір үкімет мүшелерінен қолдау тапты. Сондықтан бұлар өктемдеу болды. Соған қарамастан екінші бағытты жақтаушылар (Т.Рысқұлов, С.Сәдуақасов т.б.) ой-тұжырымдарының тереңдігімен ерекшеленді. Қазақстанда «Кіші Қазан» науқанын жүргізуге ұмтылған Голощекин мен оның төңірегіндегілер қазақ жерінде ірі өнеркөсіп орындарын салуды жақтамады. «Өнеркөсіп саласында ең негізгісі ірілендіру емес, қайта оны жергілікті ұсақ және орташа (жарма тартатын, жүн жуатын, май шайқайтын орындар, жөндеу шеберханалары және т.б.) деңгейде, яғни бәрін ауыл шаруашылығына байланысты және оны неғұрлым пайдалы ететін деңгейде ұстау», — деп мәлімдеді олар.
Достарыңызбен бөлісу: |
