сенеміз.
жалғастырып әкетуі керек.
II кезең: «Білім» сұрақ-жауап кезеңі.
керек.
діреді.
БАЙҚАУҒА ІРІКТЕЛГЕН
ӨЛЕҢДЕР ТІзІМІ:
9. Жапанда жалғыз жаттым...
11. Мал да аяулы...
13. Мен кетемін, келеді...
14. Шаранамен туып едің...
16. Ажал, маған арақ берсең...
29. Шын жаным...
30. Шын ақыл...
қағаздары беріледі.
восток ы/а, Бұқтырма көшесі, 7үй.
бұл көрініске адамның іші ашиды.
секілді.
шешіліп, бақытқа кенеледі», – дейді.
РеспубликалыҚ ҚоҒамдыҚ-саяси аҚпаРаттыҚ газет
№168 (168)
26.09.2009 жыл, сенбi
www.alashainasy.kz
4
e-mail: info@alashainasy.kz
таным
атақсыз қалған батырлар
? Б i л г i м к е л г е н Б i р с џ р а ћ
Б i л г i м к е л г е н Б i р с џ р а ћ
Әділет министрлігінің сарапшы ма ман дарының айтуына қарағанда, Ха
лық қа қызмет көрсету орталығы қызметкерінің мекенжай бюросынан жаңа
туған балаға тіркелгені немесе тіркелмегені туралы анықтама талап етуі
заңсыз. бұл – Халыққа қызмет көрсету орталығы қызметкерінің өз ісін жіті
біл мегендігі.
Әділет министрлігі мамандары осы ған байланысты, қажетті шара қолдану
үшін сізден сондай құжат талап еткен Халыққа қызмет көрсету орталығы қыз
меткері туралы толық мәлімет беруіңізді сұрайды.
қазақстан республиксы «Халықтың
кө шіқоны туралы» заңына сәйкес, қар
жылай көмек тек көшіп келу квотасына
енген оралмандарға ғана беріледі.
Өзбекстан республикасында қалған
баласы көшіп келген отбасы мүшелері
квотаға кірген ағымдағы жылдың ішінде
көшіп келіп, жанұясына қосылса, квотаға
қосымша болып ене алады.
ал квотаға енбей қалған бала сол
отбасы мүшелері квотасын алған жылға
үлгере алмаған жағдайда, келесі жылдары
жалғыз өзі квотаға ене алмайды. Жалғыз
адамды квотаға енгізіп, жеңілдіктер мен
өтемақылар төлеу аталған заң та лаптарына
қайшы келеді.
Жаңа туған балаға анықтама қажет пе?
Мен жаңа туған балама Халыққа қызмет көрсету орталығынан туу
туралы куәлік алдым. Сол жерде баламды тіркеуге отырғызайын деп
ойлағам. Бірақ ХҚКО мамандары маған анықтама бюросынан «бала
ешқайда тіркелмеген» деген анықтама әкелуімді талап етті. ХҚКО
мамандарының осы іс-әрекеті заңды ма?
Саягүл АСЫЛХАН, Астана қаласы
Оралман отбасынан бөлек жеке өзі
квота алуына бола ма?
Мен – оралманмын. Отбасы мүшелерінің құжаттарын квота алу үшін Көші-
қон комитетіне тапсырдым. Бірақ Өзбекстандағы үйіміз сатылмай, бір баламды
сол үйде тұрақты тіркеуде қалдыруыма тура келді. Жақында квотамыз шықты.
Енді Өзбекстандағы үйіміз сатылса, сол жақта қалған баламның жеке өзі квота
алуына бола ма?
Жібек АЙБОТАЕВА, Оңтүстік Қазақстан облысы
Мәскеу үшін шайқастарда генерал
И.В.Панфиловтың 316атқыштар диви
зиясының жауынгерлері мен офицерлері
ерекше көзге түсті. бұл көпұлтты дивизия
ның жауынгерлері 33 күн бойы Волоко
ламск бағытындағы маңызды шепті та
бан дылықпен ұстап тұрды.
«Правда» газеті панфиловшылар ер
лігін жоғары бағалады. «Москваны қор
ғау шылардың ұлы эпопеясы, ерекше бе
рік рухы, бұқара көрсеткен табандылық,
туған жерді азат ету жолындағы мыңдаған
адамдардың жанқиярлығы халқымыздың
есінде мәңгі жасайды.
Халқымыз жаумен айқаста мерт бол
ған генерал И.В.Панфиловтың ерлігін
мәңгі есінде сақтайды. Отанға шын
берілгендіктің символы, адамның алып
күшінің шыңы іспеттес ұрпақтанұрпаққа
даңқы өнеге болып қала беретін қасиетті
есімдер бүкіл кеңес адамдарына паш
етілсін. Олар – танктермен арпалысып,
тарихта теңдесі жоқ ұрысқа қатысқан
генерал Панфилов дивизиясының 28
гвардияшылары. бұл қаһармандар онда
ған неміс танкілері анталаған шепті
қорғады. Гвардияшылар жаудың 18
танкісін қиратып, өздері де осы ұрыста
ерлікпен мерт болды, бірақ бір адым да
шегінген жоқ. Осы ерлердің ішінде орыс
тар, украиндер мен қазақтар бар».
1961 жылы жарыққа шыққан қазақ
сср тарихының ІІ томы 519бетінде:
«1073 полктың 16 батыры 1942 жылы 19
ақпанда сутоки селосына кіріп, бір сарайға
орналасып алды да, немістерге бас
тырмалата оқ жаудырды. азғантай ғана
ер жүрек батырлар дұшпанның негізгі соқ
қысын көтерген еді. бұлардың үшеуі жара
ланып, қалғандары оққа ұшып қаза тапты,
бірақ жеңіс қамтамасыз етілді. Политрук
Жанғозин өзінің партиялық билетін ту
сияқты жоғары көтеріп, отжалынның
ортасында қаза тапты» деген жазулар
бар.
алматы облыстық мұрағатынан рашид
Жанғозиннің өзі жазған өмірбаяны табыл
ды.
«Мен 1914 жылы Омск облысы, азов
ауданына қарасты төртінші ауылда, ша
руаның отбасында дүниеге келдім. 1922
1931 жылдары Омскідегі лобнов атын
дағы мектепте, бір жылдық техникалық
курста, сібір академиясының (Омскіде)
агрономиялық факультетінің дәнді дақыл
дар бөлімінде оқыдым. Жоғары оқу орнын
аяқтауға денсаулығым жарамағандықтан,
елге оралып, коллективтендіру жұмысына
араластым. 19331935 жылдары артельді
басқардым. 1935 жылы с.М.Киров атын
дағы ауылдық советтің хатшысы, 1939
жылы аудандық атқару комитетінің нұс
қау шысы міндетін атқардым. сол жылы
алматы қаласындағы Фрунзе аудандық
комсомол комитетінің бірінші секретарі
болып сайландым.
Мамандығым – агроном, есепші және
радист.
семьялымын. балаларым бар. Олар
Гоголь көшесіндегі 14үйде тұрады.
р.Ш.Жан ғозин. 15.09.1939 жыл».
архивтегі екінші бір құжатта Фрун зе
ауданы комсомолдарының 1939 жылы
17 қыркүйек күні өткен пленумында ра
шид Жанғозинді аудандық комсомол
комите тінің бірінші хатшылығына сайлан
ғандығы туралы қаулының көшірмесі бар.
Оған рақымжанова қол қойған.
алайда рашид мұнда ұзақ болмайды.
аудандық партия комитетінің шешімі
бойынша 1940 жылдың 25 маусымынан
бастап қаланы көріктендіру басқар ма
сының орынбасарлығына ауыстырыла ды.
сол жерде жүргенде Кеңес армиясы ның
қатарына алынады.
«1942 жылдың алғашқы айы. біздің
дивизияға қазақстаннан, қырғызстаннан
және Орта азияның басқа да респуб ли
каларынан солдаттар келді. біразы 1073
полктың құрамына алынды. сонда «за
родину» газетінің редакторы ретінде мен
Ұлы жеңістің
жылдығына
226 күн қалды
Рашид Жанғозин бастаған 16 сарбаз панфиловшы
28 жерлесінің ерлігін қайталаған еді
де солдаттарды қабылдауға қатынас тым»,
– деп жазады гвардияшы журналист
леонид Макеев өзінің алматы облыстық
«Жетісу» газетінде жарияланған естелігінде
(1962 жыл 18 сәуір). «ақпанның басын да
И.В.Панфилов атындағы 8гвардия лық
атқыштар дивизиясы бобылева, сутоки,
Глуховка селолары арқылы ратча дерев
нясына бет алды. бірақ күшімізді уақтылы
жинай
алмағандықтан,
жоғары дан
«қайтадан қорғанысқа көшіңдер» деген
бұйрық алдық.
тәулікке созылған қарбаласта тыныс
тау ға мүмкіндік алған фашистер алдымыз
дағы селоларға мықтап бекінді. сол тос
қауылда рашид Шаймерденұлы Жан ғозин
бастаған қазақстандық 16 аза мат панфи
ловшы 28 жерлесінің ерлігін қайталады.
Ол қалай қайталанды? Мұны әркім әртүрлі
жазып жүр. сондықтан шындықтан аулақ
та мау үшін осы жайында ресей қорғаныс
министрлігі мұрағатының 783 қорындағы
«Панфилов дивизиясының қысқаша очер
кінде» сақталған гвардия подполков нигі
П.логвиненконың рапортын толық кел
тірейік. (19 ақпан, 1942 жыл).
19 ақпан күні сутоки селосына басып
кіру жайында арнаулы бұйрық болды.
Осы ған орай, 1073полктегі бірінші
батальон ның комиссары соловьев жол
дасқа 75 адамнан арнаулы топ құру тап
сырылды. Ол өзінің отандастары алдында
сөйлеген сөзінде дивизиядағы 28 батыр
дың елімізді қорғаудағы тамаша ерлік
теріне тоқтала келіп, арнаулы топқа өз
еркімен жазылушыларды іріктеді. Ондай
лар көп болды. солардың ішінен ең таң
даулы деген 75 солдат пен сержантты ірік
теп алып, аса жауапты тапсырмаға
дайын далды. топты басқару бірінші рота
ның командирі, кіші лейтенант Дмитрий
Михайлович Волгапкинге тап сырылды.
Комиссары болып рашид Шай мерденұлы
Жанғозин тағайындалды. Еке уі не көмекші
ретінде
Галдейкин
мен
Д.Фролов
белгіленді.
Кескілескен соғыс алты сағатқа со
зылды. сол уақыттың ішінде совет жа уын
герлері өздеріне жасалған 16 ша буылды
тойтарды. қоршап алуға ұмтылған жау
түгелге жуық жер жастанды. қатары сиреп,
оқтары таусылғанша аянбай айқас қан
азаматтар ерліктің тамаша үлгісін көрсетті.
арпалыс кезінде ауыр жаралан ған
командирдің міндетін өзіне алған рашид
сарайдың екінші жағына шығып, фашис
тердің назарын өзіне аударды. құрбылары
алдында азаматтық пен адам гершіліктің
тамаша үлгісін көрсетіп, Дмитрий Вол
гапкин мен Иван Ценицын ның және антип
Гореловтың дұшпан тұзағынан құтылуын
қамтамасыз етті. Полк түгелдей шабуылға
көтерілді. бірақ ардақты азамат рашид
Жанғозинді құт қарып ала алмады. Ол
фашистердің жан дырғыш снарядтарынан
өртенген сарайда жалғыз қалып, өзін
қоршаған жауыздарды қырды. автомат
тың оғы таусылғанда, алауға оранған
гимнастеркасын жыртып жіберіп, 3741
424 нөмірлі партиялық билетін жеңіс
туындай жоғары ұстаған бойы сарайдан
бес метрдей жерде отқа оранып өмірмен
жастай қоштасты.
аяулы азамат, ардақты комиссар,
партиямыздың адал ұлы рашид Шаймер
денұлы Жанғозин асқан ерлік үстінде мерт
болды. алайда оның батырлығы басқа
мыз ға үлгі болады. біз оны жүрегімізде
мәңгі сақтаймыз.
И.В.Панфилов атындағы 8-гвардиялық
атқыштар дивизиясы саяси бөлімінің
бастығы полковник П.Логвиненко».
(«лениншіл жас» 1968, 24 қазан)
сүңгіп, сутоки селосына қарай бүлкілдей
жөнелді. Дұшпанға сездірмей қалың
қардың астымен селоға жету үшін панфи
ловшыларға қаншама күшжігер, шебер
лік, ептілік қажет болды десеңізші! Олар
білдіртпей селоның шетіне жетті.
біздің артиллерия снарядтарының гүр
сілі басылысымен, тура жер астынан
суырылып шыққандай сутоки селосының
батыс жағынан, немістердің маңдай алды
нан пайда болған жауынгерлер бірден
шабуылға көтерілді. батырлар автомат
тары нан оқты жаудыра отырып, алға ұм
тылды. Гитлершілер күтпеген жағдайға тап
болып, сасқанынан әрбір үйге, сарайға
тығылды. Гвардияшылар жаудан босатып
алған аймағын кеңейте бастады. алайда
осы сәтте дұшпанның атыс ұяларындағы
пулеметтері зіркілдеп қоя берді. Фашистер
есін жинап, шабуылға шыққан кеңес сол
даттарының тобы шағын екеніне көз дері
жеткен соң, оларды тұтқынға алуды ұйғар
ды. немістер еңсесін көтеріп, даурыға
бас тады.
– рус, сдавайся, рус, капут! – деп
айқай лайды.
– Ой, сайтандар, орыстар берілмейді!
– деп дауыстады политрук Жанғозин.
Фашистер селоның шетіндегі сарайды
атқылауын тоқтатпады. рашид Жанғозин
жауынгер Елубек аралбаевты ертіп алып,
отжалын лапылдаған сарайға жақында
ды. Гвардияшылар енді сарайдан оқ жау
дырды. теңдесі жоқ айқас. Панфилов шы
лар дұшпанның он мәрте шабуылына
тойтарыс берді. Фашистер 16 батырды
қоршап алды. Гвардияшыларды тірідей
қол ға түсірмек болып, өлген солдаттары
ның орнына автоматшылардың жаңа
топтарын төге бастады.
Гитлершілер минометтен оқ жаудыр
ды. Командир Волгапкин қатардан шықты,
сержант Ценицын, жауынгер Горелов ауыр
жараланды.
– Егер еңбектеп жүре алсаңдар, ана
каналдың бойымен сытылып шығып кетің
дер, қараңғы түсе бастады, сендерді бай
қай қоймас. Жағдайды өздерің де көріп
отырсыңдар, тылдан көмек күтудің өзі де
қазір мүмкін емес. сәлем айтыңдар,
ақырына дейін ұрысамыз. бірақ сутокиді
фашистерге бермейміз! – деді рашид
Жанғозин жаралы жолдастарымен қош
тасып...
Жаралы солдаттың бірі қимастықпен
көзіне жас алып, жеңімен сүртіп еді,
рашид: «Москва слезам не верит», – деп,
оның арқасынан қақты.
– барыңдар, жолдарың болсын. Егер
олайбұлай болып кетсек, бізді ұмытпаң
– сендердің айтқандарың болмас, сұр
жыландар! – деді политрук Жанғозин. –
сарайдан біртіндеп шығыңдар. араларың
бес метрден болсын. Мен сендердің кейін
шегінулеріңді қамтамасыз етемін.
сарайдан жүгіре шыққан гвардияшы
лардың жанған киімдерін көріп, фашистер
бұрынғыдан да бетер «рус капут, рус капут»
деп шуласты. Гитлершілер кеңес солдат
тары өздігінен қолға түседі деп дәмеленді.
бірақ бас кесерлер бұл жолы да есебінен
жаңылды. Үстібасы лаулап жанған адам
дар фашистерге тура ұмтылды. Олар
жүгірген қалпында автоматтарынан тоқ
тау сыз атып, жендеттерді шетінен жай
ратты.
Осы уақытта Волгапкиндер де полкқа
жетіп үлгірген еді. Олар болған істің бәрін
баяндады. Шамасы, үш сағаттан кейін
гвардияшылар сутоки селосынан неміс
терді қуып шыққанда, адам айтса нанғы
сыз ғажап көріністің куәсі болды. селоның
шетінде, өртенген сарайдың төңірегінде
фашистердің жүз елу өлексесі сұлап
жатты.
таңғы төртте 2530 адамнан үш топ
құрған жауынгерлеріміз артиллерияшы
ларымыздың қолдауымен «Отан үшін,
панфиловшылар, алға!» деген ұран тастап,
сутоки селосына шабуылға шықты. Вол
гап кин мен Жанғозин басқарған топ
жауды жапыра, фашистердің бірнеше бе
кіністерін талқандады. бірақ басқа жол
дастарының алға жылжи алмауы он алты
азаматтың жағдайын нашарлатып жіберді.
Олар оқ пен оттың арасында қалып,
жақын жердегі сарайға бекінді.
Жоғарыда айтылған 16 батыр кімдер
еді? Енді соған тоқталайық.
«Өте жауапты тапсырманы орындауға
кім бел байлайды?» деген сұрақ туды полк
командованиесі алдында.
Он алты ержүрек панфиловшы тілек
білдірді. топты бірінші атқыштар ба
тальоны ның екінші ротасының политругі
рашид Жанғозин мен гвардия кіші лей
тенанты Дмитрий Волгапкин басқарды.
артиллерия дайындығы басталар алдында
олар қаружарақ асынып, омбы қарға
дар, естеріңе ала жүріңдер. Ертеңгі бақыт
ты жастар да біздің есімдерімізді ұмыт
пасын, біздер солардың жарқын болашағы
үшін өмірмен тым ертерек қоштасқалы
отырмыз. Олар өз Отанын біздей сүйсін!
Гвардия кіші лейтенанты мен екі жа
уын гер іңір қараңғылығын пайдаланып,
көзден таса болуы мұңақ екен, фрицтер
сарайды өртеп жіберді.
– Ей, жареный рус, сдавайся, – деп
фашистер мазақ етіп, қара қарғаша қар
қылдады.
Достарыңызбен бөлісу: