Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,88 Mb. Pdf көрінісі
|
Биосфера эволюция
| 7. «Қышқылдық жаңбырлар»
Күкірт оксиді - қышқыл жаңбырдың пайда болуына ықпал ететін негізгі ластаушы. Күкірт ангидриді су буларымен қосылып, күкірт қышқылы ертіндісіне айналады. Қышқылдық жанбырдың түзілуіне SO 2 үлесімі 70% құрайды. Ал 20-30% қышқылдық жаңбырдың басқа шығаруларымен байланысты, әсіресе, оның ішінде СО 2 . Алғашқы қышқылдық жаңбырлар 1907-1908 жж. Англияда тіркелген. Жаңбыр қышқылдық жаңбыр деп рН 5,5 –тен аз болғанда есептеледі. Қазіргі уақытта жаңбырдың рН 2,2-2,3. Мұндай мәндер лимон шырыны немесе тұрмыстық сіркесуының қышқылдығына жақын. Әсіресе, қышқылдық жаңбырлар Скандинавия елдері үшін, Англия, ФРГ, Белгия, Дания, Польша, Канада, АҚШ солтүстік аудандарына тән. Қалаларда 70-90% атмосферадағы ластану, соның ішінде қашқылдық жаңбырлардың түзілуіне автотранспорт себепті. Қышқылдық жаңбырлардың жағымсыз әсерлері әрқилы. Олар топыраққа, су экожүйелеріне, өсімдіктерге, архитектуралы ескерткіштерге, басқа құрылыс обьектілерге әсер етеді. Қышқылдық жауын әсерінен топырақ қышқылдығы артады. Топыраққа келіп түскен қышқыл жауындар катиондардың қозғалғыштығы мен шайылып кетуін арттырады, редуценттердің және басқа да топырақ ортасы организмдерінің белсенділігін төмендетеді. Су қоймаларына түскен қышқыл жауын судың қышқылдығы мен кермектігін арттырады. Су ортасының рН-ы 6 дан төмен болғанда ағзаның өсуі мен дамуы үшін маңызды ферменттер мен гармондар және басқа да ББЗ
|