Жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Бірінші басылым Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

ЕҰУ Ф 703-08-17. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы  басылым 

 Мақсаты: Литосфера мен атмосфераның химиялық құрамының ерекшеліктерімен және 

Жер қабатында химиялық элементтердің негізгі формаларымен танысу. 

Дәрістің жоспары: 

1. 

2. 

            Химиялық элементтердің табиғатта болуының негізгі формаларының                                                   

В.И.Вернадский, Б.А.Гавруеевич, В.А.Алексенко ұсынған классификациясы. 

3. 

ерекшеліктері және әртүрлі тірі организмдердің ролі. 

4. 

Биогеохимиялық провинциялар, табиғи және техногенді. Эндемикалық аурулар. 

Тірі организмдердің тіршілік етуінің биогеохимиялық негіздері. Химиялық 

элементтердің тіршілік ету процесінің организмдік және клеткалық деңгейдегі ролі. 

Макро және микроэлементтер туралы түсініктер 

6. 

Негізгі минералдардың құрамы мен қасиеті және де олардың адамдардың 

Жер  атмосферасының  негізгі  құрам  бөліктері-азот,  оттегі,  аргон,  көмірқышқыл  газы. 

Аргоннан басқа инертті газдар өте аз мөлшерде кездеседі.  

Атмосфераның  маңызды  компоненттерінің  бірі-озон.  Оның  түзілуі  және  ыдырауы  бүкіл 

тірі  организмдерге  зиянды  әсер  ететін  Күннің  ультракүлгін  сәулелерінің  сіңірілуіне  

байланысты. 

Элементтердің бірнеше геохимиялық жіктелуі бар. Қазіргі кезде көп тараған геохимиялық 

жіктелу бес топқа бөлінеді: летофильді, халькофильді, сидерофильді, атмофильді, 

Литофильдер- бұл тау жынысының элементтері. Бұлар оттегімен тығыз байланысты және 

силикаттармен алюмосиликаттардың негізгі массасын құрайды. Li, Be, B, O, F, Na, Mg, Al 

Si, Cl, K, Ca, Sc, Ti, V, Cr, Mn, Br, Rb, Sr Y, Zr, Nb, I Cs, Ba, La, Hf Ta, W, Th, U 

Хлорофильді  элнменттер-  бұл  күкіртті  кендердің  элементтері.  Табиғатта  сульфидтер, 

селендер, теллурлер түрінде кездеседі. S, Fe, Co Ni, Cu, Zn Ga, As, Se Mo, Rh, Pd, Ag, Cd, 

In Sb, Te, Hg Tl, Pb, Bi 

Сидерофильді  элементтер.Бұл  элементтер  мырышқа,  күкіртке,  сол  сияқты  көміртегіне, 

азотқа, фосфорға туыстық ерекшеліктерімен анықталады. C, P, Fe, Co, Ni, Ge Mo, Ru, Rh, 

Pb, Sn, Ta, Re, Os, Ir, Pt, Au 

Атмофильді элементтер- бұл атмосфера элементтері. Атмофильді элементтерге сол 

сияқты азот және сутегі жатады. Атмофильді элементтер бұл атмосфераның элементтері. 

Бұлардың көпшілігінің атмодары электронды қабықшалармен толтырылған. H, C, N, O, 

Cl, Br, He, Ne, Ar, Cr, Xe, Rn 

А.П.Виноградов  химиялық  элементтер  концентрациясы  табиғи  себептерге  байланысты 

оптимальдық  деңгейден  көп  немесе  аз  болуына  байланысты  мұндай  аудандарды 

биогеохимиялық провинциялар деп атады.  

Геохимик  А.И.Перельман  техногенді  геохимиялық  аномалияларды  зерттей  отырып  оны 

үш  түрге  бөлді:  1)  ауқымды,  бүкіл  жер  шарын  қамтитын;  2)  аймақтық,  материк  бөлігін, 

елді,  облысты  қамтиды;  3)  жергілікті,  ластау  көзінен  бірнеше  ондаған  километрді 

қамтиды. 

 

жүктеу/скачать 1,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: