Жұмыс пен еңбек өнімділігін анықтауға берілген мәтіндік есептер


Жауабы: А) 4 күн; 5 күн. А)



бет2/17
Дата21.10.2022
өлшемі201,28 Kb.
#44607
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Байланысты:
мәтін есептер

Жауабы: А) 4 күн; 5 күн.
А) 4 күн; 5 күн; В) 5 күн; 6 күн; С) 6 күн; 7 күн; D) 8 күн; 9 күн; E) 9 күн; 10 күн.


Бір мезгілде әртүрлі трубалармен толтырылатын бассейндер
туралы мәтіндік есептер.

Жұмысқа берілген есептерге өте жиі кездесетін сұйықтарды насостармен айдау туралы мәтіндік есептерде жатады. Орындалған жұмыс үшін мұндай есептерде айдалған сұйықтың көлемін алған тиімді.


10-мысал. Бассейн екі труба арқылы 2 сағатта толтырылады. Бірінші труба жалғыз өзі екіншісіне қарағанда 3 сағат ерте толтырады. Бассейнді бірінші труба жеке өзі неше сағатта толтырады?
Шешуі: Бірінші труба жеке өзі бассейнді х (сағ-та), толтыратын болсын.

Шамалар

Бассейнді толтыру

Жалпы шамалар

1 труба

2 труба

А

1

1

1

N (1/сағ)







(сағ)

х

х+3

2

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:
бұдан есептің шартын қанағаттандырмайды.
Демек, бірінші труба жеке өзі бассейнді 3 сағатта толтырады.
Жауабы: А) 3 сағ.
А) 3 сағ; В) 3,5 сағ; С) 4 сағ; D) 4,5 сағ; E) 5 сағ.
11-мысал. Екі труба бассейнді 6 сағатта толтырады. Бірінші трубадан екіншіге қарағанда сағатына 50% су артық ағады. Әр труба жеке-жеке алғанда бассейнді қанша сағатта толтыра алады?
Шешуі: Бассейнді бірінші труба х сағатта, ал екінші труба у сағатта толтыратын болсын.

Шамалар

Толтыру

Жалпы

1 труба

2 труба

А

1

1

1

N(1/сағ)










50% артық




(сағ)

х

у

6

Сонда есептің шартына байланысты мынадай теңдеулер жүйесі шығады:
бұдан - есептің шартын қанағаттандырмайды.
Демек, бассейнді жеке өзі бірінші труба 10 сағатта, екіншісі 15 сағатта толтырады.
Жауабы: С) 10 сағ; 15 сағ.
А) 8 сағ; 13 сағ; В) 9 сағ; 14 сағ; С) 10 сағ; 15 сағ; D) 11 сағ; 16 сағ;
E) 12 сағ; 48 сағ.
12-мысал. Қуаттары әр түрлі екі насос бірлесе жұмыс істей отырып, бассейнді 4 сағатта толтырады. Бірінші насосқа бассейнді жартылай толтыру үшін екінші насосқа бассейннің бөлігін толтыруға кететін уақыттан 4 сағат артық уақыт қажет. Әр насос жеке жұмыс жасағанда бассейнді неше сағатта толтырар еді?
Шешуі: Бассейнді бірінші насос х сағатта, ал екінші насос у сағатта толтыратын болсын. Бассейннің көлемін 1-ге тең деп алайық.

Шамалар

Толтыру

Жалпы

Толтыру

1 насос

2 насос

1 насос

2 насос

V

1

1

1





N (1/сағ)











(сағ)

x

y

4








4 сағ артық




Сонда есептің шартына байланысты мынадай теңдеулер жүйесі шығады:

бұдан - есептің шартын қанағаттандырмайды.
Егер болса, онда х=16.
Демек, бассейнді бірінші насос жеке өзі сағатта, ал екіншісі 16 сағатта толтырады.
Жауабы: Е) 16 сағ; сағ.
А) 10 сағ; сағ; В) 12 сағ; 4 сағ; С) 14 сағ; сағ; D) 15 сағ; 5 сағ;E) 16 сағ; сағ.
13-мысал. Бір бассейнде 200 м3 су бар да, ал екіншісінде 112 м3 су бар. Бассейндерді толтыру үшін крандарды ашып қойған. Егер екінші бассейнге, біріншіге қарағанда 22 м3 су артық құйылатын болса, неше сағаттан кейін екі бассейннің су мөлшері бірдей болады?
Шешуі: 1-тәсіл. х сағаттан кейін екі бассейндегі су мөлшері бірдей болатын болсын. Бірінші бассейнге сағатына у м3 су, ал екінші бассейнге (у+22) м3 су құйылатын болсын. Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады: бұдан сағат.
Демек, 4 сағаттан кейін екі бассейндегі судың мөлшері бірдей болады.
2-тәсіл. Айталық х сағаттан кейін екі бассейндегі су мөлшері бірдей болатын болсын, ал у (м3/сағ) бірінші бассейннің қуаты болсын.

Шамалар

Толтыру

1 бассейн

2 бассейн

V (м3)

ху+200

х(у+22)+112




бірдей




N (м3/сағ)

у

у+22

(сағ)

х

х

Сонда есептің шарты бойынша мынадай теңдеу шығады:

Демек, 4 сағаттан кейін екі бассейндегі судың мөлшері бірдей болады.
Жауабы: А) 4 сағат.
А) 4 сағат; В) 5 сағат; С) 6 сағат; D) 7 сағат; E) 8 сағат.
Жұмыс пен еңбек өнімділігін анықтауға берілген мәтіндік есептер.

Мұндай түрде берілген мәтіндік есептердің компоненттері: А- жұмыс, t – уақыт, v- еңбек өнімділігі (өлшем бірлігіндегі уақытқа байланысты істелінген жұмыс) арасында мынадай байланыс бар:


Жұмысқа берілген бірнеше қарапайым мәтіндік есептерді қарастырайық.
1-мысал. Жоспар бойынша трактор бригадасы егістік жерді 14 күнде айдап бітіруі тиіс еді. Бригада күніне жоспарланғаннан 5 га артық жырта отырып, егістікті 12 күнде жыртып бітірді. Қанша га жер айдалды?
2-мысал. Токарь 120 деталь өңдеуі керек еді. Жаңа тескіш қолдану арқасында сағатына 4 детальдан артық өңдеп, берілген тапсырманы 2 сағ 30 мин-қа ерте бітірді. Жаңа кескішті қолдана отырып токарь сағатына неше детальдан өңдеді?
3-мысал. Екі бригада орындықтар жасады. Сонда бірінші бригада 65 орындық, ал екінші бригада 66 орындық жасады. Бірінші бригада 1 күнде екіншісіден екі орындық артық, бірақ одан 1 күн кем жұмыс жасады. 2 бригада бірлесе отырып, бір күнде қанша орындық жасады?
4-мысал. Зауыт жоспар бойынша белгілі бір мерзімге 180 станок жасап шығаруы тиіс еді. Ол күндік норманы 2 станокқа артық орындай отырып, тапсырысты мерзімінен 1 күн ерте орындады. Зауыт жоспарды неше күнде орындап шығарды?.
5-мысал. Жұмысшы белгілі бір детальды берілген мерзімінде жасап шығаруы тиіс еді. Егер ол күн сайын жоспардағыдан 10 деталь артық шығарып отыратын болса, онда бұл жұмысты мерзімінен 4,5 күн ерте, ал егер күніне 5 детальдан кем орындайтын болса, онда мерзімінен 3 күн кешігіп орындап шығар еді. Жұмысшы қандай мерзімде неше деталь шығарады?


Бірлесіп жұмыс істеуге берілген күрделі мәтіндік есептерді әдетте былайша шығарады:
а) Барлық жұмыстың көлемін бірге тең деп алады;
б) Әрбір жеке жұмысшының еңбек өнімділігін жеке табамыз, яғни мұндағы
t- көрсетілген жұмысшының барлық жұмысты жеке орындауға кеткен уақыты;
в) Әрбір жұмысшының жұмысты жеке орындаған кездегі уақыт ішінде барлық жұмыстың қандай бөлігін орындағанын табамыз;
г) Барлық істелінген жұмыстың көлемін әрбір қосылғышы жеке жұмысшының жұмысты бірлесіп істеген бөліктеріне тең болатындай қосылғыштардың қосындысына теңестіріп, теңдеу құрамыз.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет