1.2. Жобаның мақсаты мен міндеттері.
Мақсаты: Ерте жастағы балалардың енжарлық салып сөйлеуін толықтырып, байытып және түсінетін сөздер қорын ойын арқылы молайту.
Міндеттері:
-ерте жастағы балалардың (1 жас 6 айдан бастап 2 жасқа дейінгі және 2 жастан бастап 3 жасқа дейінгі балалар үшін) тіл дамуының ерекшеліктерін анықтау.
-ерте жастағы балалардың (2-3 жас аралығы) тілін дамытуда ойындарды пайдалану ерекшеліктерін анықтау
-практика жүзінде ерте жастағы балалардың (2-3 жас аралығы) тілін дамытуда қолданылатын ойындардың картотекасын құру.
II. Жобаның негізгі мазмұны:
2.1 Ерте жастағы балалардың (1 жастан бастап 2 жасқа дейінгі және 2 жастан 3 жасқа дейінгі балалар үшін) тіл дамуының ерекшеліктері
Зерттеушілер балалардың сөйлеу тілі даму кезеңдерінің әр түрлі санын бөледі, оларды әр қилы атайды, олардың әр алуан жас шекараларын көрсетеді. Мысалы, А.Н.Гвоздев баланың сөйлеу тілінде әр түрлі сөйлем мүшелерінің, сөз тіркестерінің, сөйлемдердің сан алуан түрлерінің пайда болу реттілігін бақылайды және осының негізінде бірқатар кезеңдерді бөледі.
Г.Л.Розенгард-Пупко бала тілінің дамуында 2 кезең ғана бөлді: дайындық (2 жасқа дейін) және сөйлеу тілінің өзіндік даму кезеңі.
Бізді қызықтыратың 1 жастан 2 жасқа және 2-3 жасқа дейінгі кезеңдер болғандықтан, олардың сипатталуына тоқталайық.
Осымен, І кезең – дайындық (туғаннан бастап 1 жасқа дейін) кезеңі.
Бұл кезең неге осылай аталады? Өйткені осы уақытта сөйлеу тілін меңгеруге дайындығы болады.
Балада туғаннан бастап дауыс реакциялары пайда болады: айқай және жылау. Олар адам сөйлеуіндегі дыбыстардан өте алыс екені рас. Бірақ айқай да, жылау да сөйлеу аппаратының үш бөліміндегі жіңішке және түрлі қозғалыстардың дамуына көмектеседі.
2 жұмадан кейін балаланың сөйлеп тұрған адамның дауысына назар аудара бастауын байқауға болады. Ол жылауын қояды, оған қарап сөйлегенде тыңдап жатады. Бірінші айдың аяғында баланы әуенді әнмен (бесік жырымен) тыныштандыруға болады. Әрі қарай ол сөйлеп тұрған адамның жағына қарай қарауға немесе сол адамды көзбен бақылай бастайды. Жақында сәби интонацияға назар аудара бастайды: нәзік дауысқа мәз болады, ал қатты дауысқа жылайды.
2 айға қарай гуілдеу және 3 айдың басына қарай былдырлау пайда болады. Былдырлау – бұл белгілі бір артикуляциясы бар дыбыстардың бірігуі.
Бала 5 айдан бастап дыбыстарды естиді, қоршаған адамдардағы еріннің артикуляциялық қозғалыстарын көріп, еліктеуге тырысады. Белгілі бір қимылдардың көп рет қайталануы қозғалыс дағдысының бекітілуіне әкеледі.
6 айдан бастап бала жеке буындарды еліктеу арқылы айтады (ма-ма-ма, па-па-па және т.б.).
Достарыңызбен бөлісу: |
