Тасымалдауды ҧйымдастыруға кедергі келтіретін проблемалардың бірі "Д" санатындағы білікті жҥргізушілердің тапшылығы болып табылады.
Саланы жҥргізушілермен қамтамасыз ету мәселесі ерекше проблема болып табылады, ӛйткені барлық қолайлы факторлармен, жаңа автобустармен, кӛлеңкелі экономика мен жақсы кӛлік инфрақҧрылымының жоқтығымен білікті жҥргізушісіз жасау мҥмкін емес.
Тәжірибе кӛрсеткендей, "Д" санатындағы жҥргізушілердің тапшылығы орта есеппен 30% - ды қҧрайды. Білікті жҥргізушілердің жетіспеушілігінің себептері:
а) тӛмен жалақы, жоғары физикалық және моральдық жҥктеме;
б) жолаушылар кӛлігі саласы тартымдылығының болмауы, жҥргізушілер мен кондукторлар ҥшін қарапайым еңбек жағдайларының болмауы;
в) жҥргізушілерді даярлаудың қолданыстағы жҥйесі автобустардың білікті жҥргізушілерін даярлауға қабілетсіз;
Автобус жолаушылар тасымалының тартымдылығын арттыру мәселесі бойынша кешенді бағдарлама әзірлеу қажет, ӛйткені кӛптеген ірі қалаларда әлі кҥнге дейін қоғамдық кӛлік жҥргізушілері мен кондукторлары ҥшін еңбек жағдайлары жасалмаған.
Автокӛліктің нормативтік актілерінде бҧл талаптар қарастырылмаған. ЖАО жҥргізушілер ҥшін еңбек жағдайларын жасау мәселесін қажет деп санамайды, нәтижесінде қоғамдық кӛлік саласындағы кәсіпкерлер ҥшін жҥйелі проблема қалыптасты.
Бҧл ретте, жҥргізушілер мен кондукторлардың жалақысын кӛтеру туралы мәселе жергілікті деңгейде тасымалдаушылардың шығындарын қажеттіліктен толық кӛлемде уақтылы субсидиялау кезінде шешіледі.
Жҥргізушілерді даярлаудың қолданыстағы жҥйесі ӛндірістен, жҧмыс берушіден оқшауланғандықтан білікті мамандармен қамтамасыз ету ҥшін мҥлдем жарамсыз.
Мамандарды даярлау екі нәрсені қамтуы керек: ӛндіріс қажеттілігі және дайындықтың жоғары деңгейі. Қазіргі уақытта автобус жҥргізушілерін даярлау бірінші де, екінші де тармаққа сәйкес келмейді.
Кәсіби автобус жҥргізушілерінің жетіспеушілігі және оларды даярлау сапасының тӛмендігі салаға, қоғамға, мемлекет пен бизнеске айтарлықтай материалдық залал келтіреді. Жҥргізуші мектептердің басым кӛпшілігінде Оқу автобусы жоқ екенін ескеру қажет, бірақ теориялық тҧрғыдан "жеке меншік иесінен жалға алу" автобусы "Д" санатындағы жҥргізушілерді оқытады.
Жас шамасының жоғарылауы "Д"санатындағы жҥргізушілердің тапшылығына әкелді. Мысалы, 2020 жылы D1-де оқыған "D" санаты бар алғашқы "жаңа" жҥргізушінің автобус парктері 2023 жылдың екінші жартысында, яғни 3 жылдан кейін теориялық тҧрғыдан ала алады.
"Д" санатындағы жҥргізушілер ҥшін жас шамасын арттырудың қажеті жоқ, бірақ дайындық сапасын арттыру және осы қызметке тек бизнес ретінде қатысты автомектептерге қойылатын талаптарды қатайту қажеттілігі бар.
"Д" санатындағы жҥргізушілердің жалпы саны жолаушылар автомобиль кӛлігін білікті жҥргізушілермен қамтамасыз етуде маңызды рӛл атқармайды, бірақ жолаушылар автомобиль кӛлігі саласының тартымдылығы және ӛндіріске бағытталған жҥргізушілерді даярлау жҥйесі.
Автокӛлік саласындағы кәсіпкерліктің дамуына кедергі келтіретін бҧл кедергі автокӛлік жҥргізушілерін даярлау жҥйесі саланың ӛзіне бағдарланғанға дейін шешілмейді. Сондықтан Жолаушылар тасымалы жҥргізушілерін автокӛлік саласын дамытуға уәкілетті мемлекеттік органның қҧзыретіне беру ҧсынылады.
Бҧл проблеманы 21 жастан 18 жасқа дейінгі жас шегін тӛмендету арқылы шешу қозғалыс қауіпсіздігіне теріс әсер етеді, бҧл ҚР ІІМ ҥшін одан бас тартудың негіздемесі болып табылады. Бҧл мәселенің біржақты шешімі- жҥргізушілердің жалақысын әр аймақ ҥшін қолайлы деңгейге кӛтеру. Жҥргізушілердің жалақысын кӛтеру тҧрақты маршруттардағы тасымалдаушылардың шығындарын толық субсидиялаумен тікелей байланысты.
Бҧл норманы кӛрсету ҥшін саланың жҧмыс істеуінің нормативтікқҧқықтық базасында жҥргізушілер жалақысының деңгейін 50-100% - ға(ерекше күрделілікті және осы кәсіптің адам денсаулығына теріс әсерінескере отырып) айқындау туралы нормативтік белгіленген ережежолымен тҧрақты маршруттар бойынша жолаушылар мен багаждытасымалдау бойынша қызметтер кӛрсетуге арналған тарифтерді есептеуәдістемесіне ӛңір бойынша қызметкерлердің орташа жалақысыныңдеңгейінен жоғары тиісті ӛзгерістер енгізу ҧсынылады..