Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі бөлім: Биіктік ауруы Ауруларды анықтау жолдары Аурулар патогенизі. III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер Кіріспе Биіктік ауруы
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА
СӨЖ
Тақырып:
Кафедра: Потологиялық физиологтя
Орындаған: Абдыбай Алуа
Қабылдаған: Абдуллаева Ф.И
Факультет: Фармация B085
Группа: Фа21-002к
Алматы 2022
Жоспар I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім:
1. Биіктік ауруы
2. Ауруларды анықтау жолдары
3. Аурулар патогенизі.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Биіктік ауруы. Биікке көтерілген кезде дамыға күрделі патологиялық процесті тау немесе биіктік ауруы деп атайды Оның қалыптасуы негізінен оттегінің жетіспеушілігімен байлагысты. Әсер етуіне байланысты гипоксияға бейімделмеген бірнеше адамдар тобын бөлуге болады. 0,5 км дейінгі теңіз деңгейі индифферентті зона, одан әрі 2 км дейін-бұлшық еттердің қалыптасуының төмендеу зонасы. 2-5 км аралығында тау ауруы дамиды. 2,5 км дейін қараңғыға бейімделудің бұзылуы және қабілеттену реакциясы пайда болады, 4-5 км жеткенде аурудың жедел түрі дамуы мүмкін. 5-7 км жеткенде интелектулды және физикалық жұмыс қаьілетінің төмендегі және жоғалуы пайда болады. 7 км жоғары естен тануға дейін жетеді және уақыты минутпен өлшенеді, 11-12 км жоғары секунтпен өлшенеді.
Сонымен катар биіктік ауруында оттегінің жетіспеушілігімен қатар аурудьң айкындылығы мен ауырльњы көптеген ішкі сыртқы себептерге байланысты. Таудьң биіктігінде жоғары күн реакциясы деңгейінің, ауа ионизациясының, ауа ылғалдылығы мен температураның күрт өзгеруі, соныменқатар тамақтанудың белгілі бір ереекшеліктеоінің әсері бар. Әртүрлі региондарағы биіктік ауруларының көріністері мен ағымдары дәл осыған байланысты негізделген. Ағзаның жағдайы әсересе жүрек тамыр жүйесіндегі жағдайларының маңызы зор. Адамдардьң гипоксияга қабілеттілігінің жеке ерекшеліктері және жасына байланысты ерекшеліктерінің маңызы зор. Бала кезінде ұйқышылдық, ал жасөспірім кезінде эйфория бақыланады. Шамадан тыс физикалфқ және эмоционалды күг түсу, суық өту биіктік ауруларының дамуы мен және оның көріністерінің пайда болуына әкеледі.өкепе жұрек тамыр жүйесінің аурулары тез және айқын зақымданулардың дамуына әкеледі.
Бұзылыстардың бірінші белгісі болып, ОНЖ зақымданулары жатады: жалпы әлсіздік, ұйқышылдық, көріу қызметінің бұзылыстары, қозғалыс координациясының бұзылыстары, назар мен есте сақтаудың бұзылыстары бас айналу болады. Жүрек айну және құсу пайда болуы мүмкін. Мұрынннан қан кетуі мүмкін. Осы көрінстердің бәрі тыныстың тереңдеуі мен жиілеіумен, жүректің жиырылуының жиілеуі мен жүрек қызметінің күшеюімен жүреді, ол ауадағы оттегінің жетіспеушіліггінің көрінісі болып табылады.
Биіктікке жаяу тез жоғары көтерілгенде, машинамен көтерілген кезде, транспорттың басқа түрлерінде, көбінесе арқан жолдары кезінде аурудың көрінісі неғұрлым айқын болады. Жиі баяу көтерілген кездері аурудың симптомдары 2-ші, 3-ші күндері айқынырақ көрінеді. Кейінірек биіктікке әсіресе оттегінің жетіспеушілігіне бейімділік пайда болғандықтан оның көріністері шамалы болады. Бейімдену кезеңінің ұзақтығы биіктік деңгейі мен оның өсуіне байланысты. Толық бейімдену үшін кем дегенде 1-2 ай қажет. Қалыпты атмосфералық қысымға қарағанда, толық адаптация кезіндегі 3-4 км деңгейдегі биіктікте жұмыс істеу біршама қиынырақ.
Биіктік жағдайында жұмыс істейтін адамдарды таңдау кезінде міндетті түрде ауадағы оттегін көтере алу сынамасын жүргізеді. Кез келген орталық жүйке жүйесінің және жүрек тамыр жүйесінің бұзылыстары, гипофизарлық- эндокриндық бұзылыстар, сезу ағзалары мен асқорту бездерінің ақаулары бар адамдар биіктікке көтеруге жол берілмейді.
Еңбек ету сараптамасының сұрақтары кессондық аурулар кезіндегідей болады.
Алдын алу. Биіктікке арналған инструкцияларды сақтаумен, ақырындап оттегінің жетіспеушілігіне жаттығулар жасап, биіктік ауруы дұрыс кәсіптік таңдаулармен жүргізіледі. 8 км және оданда жоғары көтерілген кезде оттегімен тыныс алдырады.
Негізгі емдеу әдісіне оттегімен немесе оның ауамен қоспасымен тыныс алдыру жатады. 1-3 км биктікте өмір сүретін адамдар ұзақ жасаумен және әртүрлі қолайсыз факторлардың әсеріне қарсы тұрады. Осы мәліметтер тау ауруының алдын алуларындағы гипоксияның жаттығулары ғана болып қоймай, сонымен қатар жалпы резистенттілікті көтереді.
Патогенезі: жалпы әлсіздік, ұйқышылдық, көру қызметінің бұзылыстары, қозғалыс координациясының бұзылыстары, назар мен есте сақтаудың бұзылыстары бас айналу болады. Жүрек айну және құсу пайда болуы мүмкін. Мұрыннан қан кетуі мүмкін. Осы көрінстердің бәрі тыныстың тереңдеуі мен жиілеіумен, жүректің жиырылуының жиілеуі мен жүрек қызметінің күшеюімен жүреді, ол ауадағы оттегінің жетіспеушілігтінің көрінісі болып табылады.Биіктікке жаяу тез жоғары көтерілгенде, машинамен көтерілген кезде, транспорттың басқа түрлерінде, көбінесе арқан жолдары кезінде аурудың көрінісі негүрлым айқын болады. Жиі баяу көтерілген кездері аурудың симптомдары 2-ші, 3-ші күндері айқынырақ көрінеді. Кейінірек биіктікке әсіресе оттегінің жетіспеушілігіне бейімділік пайда болғандықтан оның көріністері шамалы болады. Бейімдену кезеңінің ұзақтығы биіктік деңгейі мен оның өсуіне байланысты. Толық бейімдену үшін кем дегенде 1-2 ай қажет. Қалыпты атмосфералық қысымға қарағанда, толық адаптация кезіндегі 3-4 км деңгейдегі жұмыс істеу біршама қиынырақ.
1. Л.А.Зорина, М.И. Даулетбакова – Профессиональные болезни, Алматы, 1989г.
2. Н.Н.Шаталова, В.Г.Артамонова – Профессиональные болезни, М., Медицина, 1996 г.
3. http://kazakzaman.kz kz/newsDetail_getNewsById.action?newsId=53521