Жоспар Кіріспе I. Тасымалдау шартының ТҮсінігі
Тасымалдау шартының түрлері
жүктеу/скачать 71,62 Kb.
|
I. Тасымалдау шартыны АЛДИЯР
| 1.2. Тасымалдау шартының түрлері
Объективті себептерге байланысты бөлуді қажет ететін бірнеше көлік түрлері бар, олардың ерекшеліктері мен қолдану аясы қандай және пайдалану ерекшеліктерінің себептері. тасымалдау жағдайларының мазмұнына айтарлықтай әсер етеді. Қазақстан Республикасының көлігі – өз аумағында тіркелген темір жол, автомобиль, теңіз, ішкі су, әуе, қалалық электр көлігі. Соның бірі – магистральдық құбыр көлігі. Бұл көлік түрлері Қазақстан Республикасының көлік жүйесін құрайды. Министрлер Кеңесі бекіткен Қазақстан Республикасының Көлік туралы Заңының, Қазақстан Республикасының «Темір жолдар туралы» Заңының және Азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы заңының маңызы зор. темір жол көлігімен тасымалдау. Мемлекеттік меншіктің негізгі нысаны – табиғи монополия ретінде бұрыннан қалыптасқан темір жол. Оны басқаруды орталық тәртіпке сәйкес, нарықтық қағидаттарға сәйкес атқарушы органдар шешеді. Ол темір жол көлігімен тасымалдаудың ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады. Негізгі құжат – жүкқұжат. Ол жүкпен бірге бүкіл маршрут бойымен жүреді және жүк алушыға жеткізіледі. Коносаменттің заңды күші: 1) шарт жазбаша түрде болуы керек. 2) шартты дәлелдеу және оның мазмұнын жүзеге асыру. 3)тасымалдау шарты орындалмаған жағдайда тасымалдаушы тасымалдаушы ұйымға талап қоюға рұқсат береді (шектейді). Жүкті жүк жөнелтуші толтырады, егер ол қате болса, жүктің тізімге сәйкестігін тексеру жүк алушыға жүктеледі. Темір жолдың берілген ақпаратты тексеруге құқығы бар. Тасымалдаушы коносаментке арнайы белгі қойып, жүк жөнелтушіге куәлік береді. Осылайша жүк жөнелтуші тасымалдау шартының жасалғанына көз жеткізеді. Қажет болса, жүктің жоғалуына байланысты теміржолды сотқа беруге құқылы. Қазақстан Республикасы Көлік туралы Заңының 9-бабының 4-бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, көлік қызметін жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің жүктерді, жолаушыларды және багажды тасымалдауға байланысты көрсетілетін қызметтеріне ерікті (келісімшарттық) тарифтері белгіленеді. Саладағы монополиялық қызметті жою құралы ретінде Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетімен реттелетін тарифтер (ел ішіндегі бірыңғай) белгіленуі мүмкін. Жүк тасымалдау тарифтері мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады, тарифтік ставкалар мен полистер заңнамаға сәйкес төленеді - келісімшарт бойынша қосымша теміржол қызметтері үшін. Жүктерді темір жол көлігімен тасымалдау үшін төлемдер жүк жөнелтушінің есебінен жүзеге асырылады. Әйтпесе, темір жол әкімшілігі айыппұл салады, ал жөнелтілім төлем жасалғанша ұсталады. Бұл ретте жүк жөнелтушiнiң соңғы төлемi өтелгенге дейiн темiр жол жауаптылықтан босатылады. Мерзімі өткен сақтау үшін қосымша ақы алынады. Соңғы есеп айырысуды тасымалдаушы жүк алушымен жүргізеді. Қашықтыққа, жүк түріне, тасымалдау жылдамдығына және жағдайға байланысты теміржол жүкті белгіленген жерге уақытында жеткізуі керек. Тасымалдау теңдеуі де темір жол жүк вагонының түріне байланысты. Жеткізу мерзімі тауарды алған сәттен бастап есептеледі және вагон (контейнер) жүк алушымен келісілген мерзімге сәйкес уақытында қарастырылады. құнын шегеріп, қалған соманы жүк алушыға аударады.б) ішкі су жолдарымен жүктерді тасымалдау. Жүк өзен және флот арқылы тасымалданады. Жергілікті жүктерді тасымалдау кезінде порт, ал басқа жағдайларда – пароходтардың иелері тасымалдаушылар болып саналады. Жүктерді тасымалдау құжаттарының тізбесі, келісім-шарттардың тәртібі, мазмұны темір жол көлігімен берілетін құжаттарға ұқсас. Шартты орындау ережелері бірдей. Айырмашылығы, егер жүк алушы келген уақытта межелі жерге жетпесе, портта қойма болмаса, порт жүкті келесі қоймаға жеткізеді, бірақ құнын жүк алушы төлейді. және жүктемені бұдан әрі не істеу керектігі туралы келісіңіз. Бұл ретте жүкті басқа пункттен түсіру немесе кемеге техникалық қызмет көрсету құны жүк жөнелтушінің құны ретінде есептеледі. теңіз арқылы тасымалдау. Жеткізу бірнеше жүйеге бөлінеді: 1) бір теңіз порты арасындағы шағын каботажды тасымалдау. 2) ірі каботаж – әртүрлі теңіз елдерінің порттары арасында жүктерді тасымалдау. Шетелдік жүктерді тасымалдауға Қазақстан Республикасының порттарынан шетел порттарына тасымалдау жатады. Теңіз арқылы тасымалдау шартын жасау кезінде келесі шарттар ескеріледі: 3) бүкіл кемені немесе оның бір бөлігін жүкті тасымалдау (трюм) үшін пайдалану. Бұл жағдайда чартерлік келісім жасалады, яғни кеме иесі жүктер мен жолаушыларды бір порттан екінші портқа бір реттік немесе көп реттік жөнелтілімдер арқылы тасымалдауға ақы төлеуге міндеттенеді. Ұсақ жүктерді жөнелту кезінде жүкқұжат жасалады, оның мазмұны капитанның қолы қойылған және жүкпен бірге жіберілетін құнды құжат болып табылады. Ол ордер түрінде болуы мүмкін. Коносаменттің реквизиттері міндетті (заңда көрсетілген) және міндетті емес, екі тарап келіседі. Міндетті түрі: 1) кеменің атауы (тасымалдауға қабылданған жағдайда). 2) тасымалдаушының атауы. 3) жүкті қабылдау және тиеу орны. 4) жүк жөнелтушінің атауы. 5) түсіру орны, бағыты, кеменің атауы. 6) тауарды қабылдаған жүк алушы. 7) жүк түрінің сипаттамасы. 8) тасымалдау үшін төлем. 9) жүкқұжатты жеткізу уақыты мен орны. 10) жүк құжат түрі. 11) капитанның қолы қажет. Бұл құжаттардың біреуі дұрыс емес болса, ол коносамент болып саналмайды. Коносамент әдетте екі данада жасалады, біреуі жүкпен бірге, екіншісі жүк жөнелтушіге беріледі, бұл жүкті қабылдау үшін қажетті негізгі құжат болып табылады. Жүкті алғаннан кейін ол жойылады.Теңізде тасымалдау шартын жасау стандартты сатып алу-сату шартының талаптарына сәйкес келеді, яғни жүкті тиісті, келісілген жерге жеткізуді, тасымалдауды төлеу міндеттемесін, сақтандыру жағдайын қарастырады. Чартер консенсуалды тасымалдау шартының бір түрі болып табылады. Алайда бұл шарт жүктерді тасымалдау үшін жалғыз негіз бола алмайды, коносамент чартерлік тасымалдау үшін бірге жасалады. Бұл жағдайда лизинг алушы мен жүк алушы арасында жүктерді тасымалдауға чартер жасалады. Тасымалдаушы мен жүк алушы арасында жүкқұжат жасалады. Чартерлік келісім – бұл кемені уақытша тасымалдауға арналған тайм-чартер. Ол жүктерді тасымалдау үшін қолданылады (ғылыми экспедициялар, теңіз ресурстарын пайдалану, экскурсиялар). Жүк ақысы (фрахт) теңіз арқылы тасымалдау шартына сәйкес, кейде тарифке сәйкес белгіленеді. Жүктерді тасымалдау уақыты ережелерге және екі жақтың келісіміне сәйкес болуы керек. Егер олар анықталмаса, тасымалдаушылар өз міндеттемелерін орындады деп есептеледі. Жүк түсіргеннен кейін кеме белгілі бір жылдамдықпен көтеріледі және қайтады. Егер адам өмірін, кемені немесе жүкті сақтап қалу әрекеті салдарынан жол жүру уақыты өзгерсе, бұл шартты бұзу болып табылмайды. Жүк алушы келген жүкті уақытында қабылдауға міндетті. Егер жүк алушы келмейтінін немесе келмейтінін көрсетсе, ол жүкті капитанға береді (тез бұзылатын жүк жоқ болса). Екі айға дейін сақтауға болады. Төлем өтелмесе, тауар сатылып, шығындар өтеледі. в) әуе тасымалы. Әуе кодексіне сәйкес ішкі әуе тасымалы жүзеге асырылады, ал тасымалдау барысында әуе трассасындағы қону орны шетел аумағында болса, ол халықаралық әуе тасымалы болып саналады. Сонымен қатар, әуе жолы ішкі және тікелей транзиттік әуе болып бөлінеді. Әуе көлігінде аэронавигациялық салалар пайдаланушы, тасымалдаушы болып табылады. Авиациялық салалар – лицензия негізінде әртүрлі тасымалдау қызметін немесе басқа да авиациялық қызметті жүзеге асыра алатын заңды тұлғалар. Оператор заңды немесе жеке тұлға болып табылады. Ол меншік құқығы немесе басқа заңды жалға алу құқығы бар тұлға. Оператордың әуеде ұшуы үшін арнайы сертификаты болуы керек. Жүктерді тасымалдау шарты (пошта үшін) жүкқұжат, жүк жөнелтуші жасаған құжат түрінде ресімделеді. Ұсынылған ақпараттың дұрыстығы мен толықтығына тасымалдаушы жауапты. Қарапайым авиакомпаниямен тасымалдау шарттары – чартерлік жүк Жүк жөнелтуші (жалға алушы) жүк алушыға бірнеше әуе кемесін береді және жүкті немесе жолаушыларды тасымалдайды. Ал шарт жасасу тәсілі теңіз чартеріне ұқсас. Жүкті тиісті орынға жеткізу тасымалдау шарттарына, әуе кемесінің ұшуына байланысты. Әуе кемесі ұшпаса және т.б. Төтенше жағдайда жүк жөнелтушіге дер кезінде хабарлау қажет. Рейс тоқтатылған жағдайда жүк жөнелтуші мен жүк алушыға хабарлау қажет. Егер әуе кемесі ұшып бара жатқан болса, жүк алушыға хабарлау қажет. Жүк әуежайдағы қойма арқылы жеткізіледі. Жүкке зақым келген жағдайда жүк алушы жүкті алудан бас тартуға құқылы. жоғалтуларды қалпына келтіреді.г) автомобиль көлігімен тасымалдау. Автомобиль көлігінің ерекшеліктері аумақтық ерекшеліктеріне байланысты, атап айтқанда: 1) қалалық (қала ішінде немесе жақын елді мекендер). 2) қала маңы (қаладан шамамен 50 км қашықтықтағы елді мекендер). 3) қалалар арасында, қала сыртында, 50 км-ден астам. 4) республикааралық. 5) халықаралық. Автомобиль көлігі орталықтандырылған және орталықтандырылмаған болып бөлінеді. Орталықтандырылған тасымалдау түріндегі автомобиль көлігін ұйымдастыру жөнелтушімен (станция, порт) шарт жасасады. Шарт бойынша қабылданғанжүкті тиісті орынға жеткізеді. Орталықтандырылмаған тасымалдаушы әрбір жеке жүк алушымен шарт жасасып, жүкті тиісті орынға жеткізеді. Тасымалдау шартының өзіндік ерекшеліктері бар. Жүкті тасымалдау орнына жеткізген кезде жүкке жүкқұжат беріледі. Ол келісім-шарт түрі ретінде темір жол жүкқұжаты қызметін атқарады. Егер бір жүкті бір жүк жөнелтуші мен алушы арасында тасымалдайтын болса, онда өлшеу актісімен есептелген барлық салмақты бір ауысымда тасымалдауға болады. Жүргізушінің жұмысына қолма-қол ақша төлеу қолданыстағы тарифке сәйкес ваучер (саяхат парағы). Тасымалдау ақысы келісім-шартта (жылдық шартты қоса алғанда) көрсетілген, оның мөлшері тарифке сәйкес келеді. Барлық қызметтерді төлеуші көлік құралын жөнелтуші немесе жүк алушы болып табылады. Көлікті алдын ала төлеу керек. Тасымалдау ақысы уақытында төленбесе, жүк тасымалдауға қабылданбайды. Маусымдық кедергілер болмаса, жүк тасымалдау өте қысқа бағытта жүзеге асырылуы керек. Бұл ретте көлік құралдарының иелері жолдың жай-күйі туралы иесіне алдын ала хабарлауы керек. Қоймадан немесе басқа келісілген жерден жүкті қабылдайды. Жүк алушы заңға сәйкес тауарды алуға құқылы. Әкелінетін жүк бүлінген жағдайда жүк алушы жүктен бас тартуға құқылы. Коносаментте жүктің толық немесе оның бір бөлігі оның мақсатына сәйкес келмейтіні көрсетілуі керек. жүктеу/скачать 71,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|