Кіріспе Жүйелік тәсіл — объектіні негізінен жүйе ретінде қарастыратын ғылыми таным мен практиканың әдіснамалық бағыты; зерттеушіні объектінің тұтастығын ашуға, байланыстар типтерінің көп түрлілігін жөне оларды бірыңғай теориялық картинаға жинақтауды анықтауға бағыттайды. Жүйелік тәсіл принципі кибернетикада, техникада, басқаруда, экономикада және т.б. қолданылады. [1]
Жүйелі тәсіл – жалпы түсінік Жүйелік тәсіл-бұл объектілерді жүйе ретінде зерттеу көзі болып табылатын ғылыми танымның философиясы мен әдіснамасының бағыты.
Жүйелік тәсілдің ерекшелігі-ол объектінің тұтастығын және оны қамтамасыз ететін механизмдерді орнатуға, күрделі объектінің әр түрлі қатынастарын анықтауға және оларды біртұтас теориялық көрініске қосуға бағытталған.
"Жүйелік тәсіл" термині 1960-1970 жылдары кеңінен қолданыла бастады, дегенмен зерттеу объектісін біртұтас жүйе ретінде зерттеуге деген ұмтылыс ежелгі ғылым мен философияда (Аристотель, Платон) пайда болды. Ежелгі дәуірде пайда болған білімді жүйелі ұйымдастыру идеясы орта ғасырларға айналады және неміс классикалық философиясында (Шеллинг, Кант) үлкен дамуға ие болады.
Жүйелік зерттеудің классикалық үлгісі-Карл Маркстің "капиталы". Онда көрсетілген тұтастықты зерттеу принциптері (абстрактіліден нақтыға көтерілу, синтез бен талдаудың бірлігі, тарихи және логикалық, объектідегі әртүрлі сапалық байланыстарды және олардың өзара әрекеттесуін анықтау, объект туралы генетикалық және құрылымдық-функционалдық идеялардың синтезі және т.б.) ғылыми танымның диалектикалық-материалистік әдістемесінің маңызды элементі болды. Чарльз Дарвиннің эволюция теориясы биология ғылымында жүйелік тәсілді қолданудың жарқын мысалы болып табылады.
ХХ ғасырда жүйелік тәсіл ғылыми танымның жетекші позицияларының бірін алады. Бұл аспект, ең алдымен, практикалық және ғылыми міндеттер түрінің өзгеруімен байланысты. Ғылымның бірқатар салаларында Орталық орын өзін-өзі дамытатын күрделі объектілерді ұйымдастыру және жұмыс істеу процесін зерттеу проблемалары болып табылады, олардың құрамы мен шекаралары айқын емес және әр жағдайда арнайы зерттеуді қажет етеді. Бұл объектілерді зерттеу - иерархиялық, көп деңгейлі, өзін-өзі ұйымдастыратын биологиялық, әлеуметтік, психологиялық, Техникалық-бұл объектілерді жүйе ретінде қарастыруды қажет етті. [2]