Жоспар: Өнер феномені және ұғымы. Философия тарихындағы эстетикалық көзқарастар Адам өмірінің эстетикалық өлшемі. Философия және өнер
жүктеу/скачать 8,75 Mb.
|
|
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ АДАМНЫҢ ӨМІРІНДЕГІ ӨНЕРДІҢ РӨЛІ Орындаған: Серикбай Алина, Серікова Қарақат Жоспар: Өнер феномені және ұғымы. Философия тарихындағы эстетикалық көзқарастар Адам өмірінің эстетикалық өлшемі. Философия және өнер. Өнер әлеміндегі адам Адамның қазіргі өмірінде өнердің рөлі
Өнер – көркем мәдениеттің орталық буыны болып табылады және б.з.д 35-10 мың жыл кейінгі палеолит дәуірінде өз бастауын алады. Өнердің анықтамасы философияда үш мағынада түсіндіріледі: - көркем образдарда шындықты көрсететін қоғамдық сананың және адами қызметтің спецификалық түрі - жоғары шеберлік дәрежесі - эстетикалық құндылықтарды игеруге және жасауға бағытталған адамның тәжірибелік қызметі Өнер ұғымын талдай отырып, өнер адамның көркем шығармашылығында көрінетін ерекше қызметі ретінде әрекет ететінін, қоршаған ортаны, қоғамды қабылдаудағы тұлғаның уайымымен және эмоцияларымен және өз мінезін түсінумен байланысты екенін атап өту қажет. Өнер – өнер туындысын жасаған адам бастан кешкен сезімді сезінуге қабілетті адамның эмоционалдық қабылдауына бағытталған шындықты субъективті жаңғырту. Өнер ұғымын адамзат ғасырлар бойы қарастырып келді. Антикалық әлемде ол мейірімділік пен сұлулық бірлігін жүзеге асырған идеал ретінде түсінілді. Орта ғасырларда ол тек діни сезімдерді қозғап, тәрбиелеуге және сенімнің көзі мен құралы болуға шақырды. Қайта өрлеу дәуірінде өнер ләззат ретінде, ал ағарту дәуірінде ақыл – ой өрнегі ретінде түсінілді. XIX-XX ғасырларда, табиғи және нақты ғылымдардың дамуымен бірнеше өнер теориялары пайда болды: суретшінің тұлғасымен байланысты субъективті, және сыртқы, оған қатысты мән-жайларды көрсететін объективті. Қазіргі уақытта философия мен өнердің арақатынасы мәселесі қайта қарастырылуда, өнер постмодерн мәдениетінің қалыптасуы аясында екінші тууды бастан кешіруде. Постмодернизм философия мен өнер арасындағы шектеулерді жояды: өнердің көркемдік-бейнелі құрылымы философтардың абстрактілі-логикалық құрылымдарына енеді. Бұл проблематиканың өзектілігі өнер философиясының диалог кеңістігінің үздіксіз кеңейіп, бірқатар әлеуметтік-мәдени факторлардың әсерін сезініп отыруымен анықталады. Өнер және философия – мәдениеттің өзіндік санасының формалары бола тұра, мәдениеттің аса маңызды салалары да болып табылады. Ойымызды қорытсақ, өнер әлем мен адамды эмоционалдық деңгейде бейнелейді және жасайды, көркем бейнелер жасай отырып, философия – ұғымдар, категориялар деңгейінде ғылымға жақын білімді жасайды. Философия ұғымдар тілінде сөйлейді. Ол өзін артық поэтикалық, бейнелі шайқалудан тазартуға тырысады. Сондықтан философ ойлардың қатаңдығына, оның мағынасының жоғалуына қол жеткізеді. Күнделікті өмірде адам өнер қоршауында болады. Адам өмірін өнерсіз елестету қиын. Алғашқы қауым өкілдері жартастарда сурет салуды, еңбек құралдарын жасауды, дыбыстарды шығаруды үйренген кезде, өнер адамзаттың өмірінен орын тепкен. Үздік өнер тұлғаларының шығармалары баға жетпес мұра боп қалды: Бах, Моцарт, Бетховен және т.б. Кез келген өнер түрінде кескіндеме, әдебиет, музыка, театрдасезім салынған. Авторлар өз сезімдерін, ойларын қосады. Жылдар бойы мәдениет, онымен бірге өнер өзгерді. АДАМ ЖӘНЕ ӨНЕР Өнер адамдарға өзін ашуға, өзін жүзеге асыруға, өзінің ішкі әлеміне кетуге көмектеседі, өз ойлары мен арман-армандары әлеміне енуге жетелейді. Ол адамның бар шындықтан алшақтап, қарама-қарсы әлемге енуіне көмектеседі. Сондықтан өнердің рөлі адам өмірінде баға жетпес. Адамның міндеті – өнерді сақтау. Иә, кейінірек жаңа нәрсе жасауға болады. Біз бар нәрсені бағалауымыз керек. Егер бұл болмаса, егер адамдар өнерді бағалай алмаса, әлем өлімге ұшырайды.Өнер арқылы тұлғалар қазіргі әлемнің ең өзекті мәселелерін қоғамға жеткізеді. Мүсіншілер, суретшілер, жазушылар XXI ғасырдың адамдарын көрсетіп, олардың шығармаларынан әркім өзін көріп, біліп, көре алады. Өнер адамды өзгерте алады және тек жақсы жағына ғана. Ол адамды өзіне, қоршаған ортаға және жалпы әлемге мүлдем басқаша қарауға мәжбүр етеді. Өнер өзінің барлық көріністерінде адамды ең алдымен рухани дамытуға қабілетті, мәселелер мен көптеген нәрселерге жаңаша қарауға және оларды басқаша қабылдауға көмектеседі. Кез келген өнер түріне тікелей қатысы бар адамдар неғұрлым білімді, эстетикалық дамыған болады. Біздің әлемдегі өнердің маңызды мәні – бұл, әрине, адамда мәдениетті тәрбиелеу, сондай-ақ өзін-өзі көрсету мүмкіндігі. Адамның қазіргі өмірінде өнердің рөлі Өнер барлық уақытта адамды өзгертті. Осы арқылы адамдар әлем туралы өз білімдерін, жаңа идеялар мен ойларды басқаларға берді. Тіпті, бүгінгі күнде де, сапалы жаңа ойлап табуға болады, өйткені бәрі маған дейін біреу құрған, өнер әлі күнге дейін бір почтальон функциясын атқарады. Сондай-ақ, күнделікті үрейде біз өзекті мәселелерді шешуге алаңдаушылық танытамыз, бұл біз өмір сүріп жатқан әлемді көруге ұмытпаймыз. Өнер адамды әдеттен көтере алады, өмір, бұл, шын мәнінде, керемет нәрсе екенін еске салып, сәтті бағалай алады. Сонымен қатар, адам қандай да бір өнер саласында бос болмаған кезде, бұл онда шығармашылық бастама мен ойлауды дамытады, әлемді сәл басқа көздермен қарауға көмектеседі және, мүмкін, бұған дейін шешілмеген сұрақтарға жауап табуға көмектеседі. ҚОРЫТЫНДЫ Өнер жеке тұлғаның жан-жақты дамып жетілуіне, оны эмоционалды күйіне интеллектуалды өсуіне ықпал етіп, адамзаттың қордаланған сан ғасырлық мәдини тәжірибесін, даналығынан сусындауға мүмкіндік береді. Өнер-туындысы адам сезіміне қозғау салумен берге, баяндалған оқиғаны басынан өткізгендей тебіреніске, кейіпкердің қуанышына сүйінген, қайғысына күйінген толғанысқа әкеледі, эстетикалық ләззатқа бөлейді. Ол ерекше көркем образды рәміз жүйесі арқылы айрықша көркем тіл ретінде көрініп, адамдардың санасына жол табады. Адамным көркем шығармасының әрекеті сан алуан қалыпта дамып, ол өнердің түрлері, тектері, жанрлар ретінде таратылады. Бірақ, қалай дегенде де, философияның әртүрлі жақтарын бір-бірінен ажыратып бөлек алуға болмайды. Философия – біртұтас ерекше Дүниеге деген көзқарастық білім. Философия – адамзат мәдениетінің өзегі. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!! жүктеу/скачать 8,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|