70
бекіту үшін күресті.
Башқұрт мақал-мәтелдері. Башқұрт мақал-мәтелдері
халық даналығының элементтерін бірнеше сөзге шоғырландырды.
Башқұрт мақал-мәтелдерін, ертегілерін, аңыздар мен аңыздар жинаумен
белгілі фольклор-ғалымдар А.Г.Бессонов, А.И.Харисов, Д. Шұңқаров және
басқалар. Башқұртстанда «Башқұрт фольклоры: зерттеулер мен
материалдар», башқұрт ертегілерінің жинақтары шығарылады.
Башқұрт балалар әдебиетінің қайнар көзі – башқұрт фольклоры,
халық ауыз әдебиеті. Балалар фольклоры мен балалардың жазбаша
әдебиеті балалардың психологиясы мен жас ерекшеліктерін ескереді.
Башқұрт балалар әдебиетіндегі кейбір жанрлар фольклор әсерімен
құрылды, өйткені Даян халық ертегілерін өлең түрінде өңдеді. Ойын-сауық
жанрындағы балалар әдебиетіне бесік әндері, тақпақтар, тақпақтар,
санауыштар, жаңылтпаштар, ертегілер жатады. Башкирияда балаларға
арналған көркем шығармалардың алғашқы авторлары М. Гафури, Д.
Юлтый, Г. Гумер («Бір қызыл галстук тарихы» 1927), Х. Давлетшина
(«Пионер Хылукай» әңгімесі), И. Насири, К. Мзргэн («Алдар және
шайтан»: балаларға арналған әңгімелер, «башқұрт халық жұмбақтары».
Және т. б.), А. Карнай («Тұрғай» әңгімелер жинағы) және т. б.
Балалар көркем әдебиетінің көрнекті өкілдері Ф.Рахимгулова
(балаларға
арналған
өлеңдер),
А.
Ягафарова,
Ф.
Тугузбаева,
Г.Гиэзатуллина, И.Гапяутдинов. Балаларға арналған ертегілерді башқұрт
жазушылары С.Сурина (балалар драматургиясы, халық фольклорын
өңдеу), Ф.Яхин (тұрмыстық ертегілер), К.Даян (халық ертегілерін өңдеу),
Дина Талхина, Биккул (башқұрт әдеби ертегісі), Н.Сурина жазды.
«Ильментау туралы аңыздар». Ұлы Отан соғысы жылдарында С.Ағыш
балаларға арналған «Гнедой», «Петька Якушин және Петька Байрамгулов",
«Менің үш Айым» кітаптарын жазды.
Башқұрт балалар әдебиетіндегі мектепке дейінгі балалар мен кіші
оқушыларға арналған шығармалар негізінен XX ғасырдың 50-ші
жылдарының ортасынан құрылған. Осы уақытта Р. Нигмати «Менің
қызымның сұрақтарына жауап», «Бірінші қыркүйек», Г. Юнусова
балаларға арналған өлеңдер жазды, «Маған тек үш ғана», «Сиқырлы
сыйлық», «Одуванчик», А. Ягафарова еңбек, ойын туралы өлеңдер мен
ертегілер жазды. Башқұрт балалар әдебиетінің шеберлері З. Биишева
«Достарымызбен», «Золотое яичко», «Махаббат пен жеккөрушілік»;
Б.Бикбай; Ф. Исянгулов «Яубасар ұрпақтары» ертегілерге арналған халық
аңыздарының негізінде балалар шығармаларын жазды. Мұстай Кәрімнің
балалар шығармаларына «Біздің үйдің қуанышы», «Альфияның
әңгімелері», «Ұзақ-ұзақ балалық шақ» повестері жатады.
Достарыңызбен бөлісу: