қозғалыстағы электр зарядтары мен магниттік моменті бар денелерге әсер ететін күштік өріс. Магнит өрісі магниттік индукция векторымен (В) сипатталады.
— заттың магниттік қасиеттерін сипаттайтын негізгі шама.
Қысқаша теория
Электромагниттік индукция құбылысының пайда болуы
тұйықталған өткізгіш контурда оны тесіп өтетін магнит ағынының өзгерісі кезінде индукцияның ЭҚК-інің туындауынан пайда болады.
Бұл кезде Фарадей заңына сәйкес Ԑi индукцияның ЭҚК-і осы контур арқылы өтетін Ф магнит ағынының өзгеру жылдамдығының кері таңбасымен алынған шамасына тең:
Фарадей заңындағы (1) минус таңбасы Ленц заңымен байланысты. Контурды немесе катушканы тесіп өтетін магнит ағыны сыртқы магнит өрісінен, сондай-ақ контурдың өзінде жүріп жатқан токтан туындаған магнит өрісінен пайда болуы мүмкін. Соңғы жағдайда бұл магнит ағыны I ток күшіне пропорционал, яғни
мұндағы L пропорционалдық коэффициенті контурдың немесе катушканың индуктивтілігі деп аталады.
Құрылғының сипаттамасы және өлшеу әдістемесі Бұл жұмыста токтың L индуктивтілік арқылы өту заңдары зерттеледі. Ол 3-суретте көрсетілген құрылғы арқылы жүзеге асырылады. Бұл суретке сәйкес электрлік блок-схема 4-суретте көрсетілген.
Бұл жерде генератор қорек көзі болып табылады. Кернеу генератордан ирелең (сигнал) түрде (1-2) контактқа келеді. Генератор сигналының амплитудасы мен жиілігін (130 Гц) оқытушы орнатады. Ұсынылған схемада бірнеше электрлік кедергілер бар: Rr =10 Ом кедергі тізбектегі максимал токты шектеу үшін керек; тәжірибенің шарты бойынша шек аралығында бірнеше рет өзгертілетін Rn кедергі схеманың (8-9) нүктелеріне қосылады. (6-7) контактқа жалғанған L=24мГн индуктивтіліктің (мыс сым оралған катушка түрінде) RL=19 Ом актив кедергісі бар. Ол катушкаға оралған өткізгіштің кедергісімен шартталған.
3- сурет
4-
4-сурет
Rs=1 Ом кедергіден (5-6 схеманың нүктелері) тізбектегі ток күшіне пропорционал кернеу осцилографтың (5-суреттегі сары түс) бірінші каналына (СН 1) беріледі. (СН2) екінші каналға тізбектің (3-4) нүктелерінен генератордың (5-суреттегі көкшіл түс) берген кернеуіне пропорционал кернеу беріледі.
Осциллографтағы сигнал компьютерге USB кабель арқылы беріледі. Компьютердің мониторында болатын көрініс 5-суретте көрсетілген.
5-сурет
Тапсырмада осциллографтың көмегімен тізбектегі ток 2 есеге кемитін Төлш уақытты анықтау керек. Әрекеттердің реттілігі 6-суреттің көмегімен түсіндірілген. Алдымен, тышқанның сол жақ батырмасы арқылы «measure» (1) меню пунктін таңдау керек, ары қарай: measure – vertical – CH 1 – (peak - peak). Сонымен қатар, экранның төменгі сол жағында (7 - CH 1: Vpp = 290 mV) осциллографтың бірінші каналының (CH 1) сигналының (кернеудің) амплитудасы бейнеленеді. Ол (L) индуктивтілік катушкадағы ток күшіне пропорционал.
6-сурет.