Kazakh national pedagogical university after Abai хабаршы вестник bulletin «Тарих және саяси-әлеуметтік ғ ылымдар»

Özbekistan'da  yönetimin değişimi dış politika  ve  güvenlik alanlarındaki önceliklerin değişimini beraberinde 

getirmeyebilir, İslam Kerimov'ın belirlediği şekliyle devam edebilir. Bu doğrultuda Özbekistan-İran ilişkilerinin 

gelişimini beklemek iyimser olabilir ve bundan dolayı ikili ilişkiler ağır adımlarla sınırlı düzeyde yürütülebileceği 

tahmin  edilebilir.  Diğer  taraftan,  önümüzdeki  süreçte  Afganistan'da  istikrarsızlığın  artabileceği  ve  terör 

örgütlerinin  faaliyetlerini  aktifleştirebilecekleri  tahmin  edilmektedir  [52].  Böyle  bir durumda  Özbekistan,  ABD 

çıkarlarına aykırı hareket etmemeye ve onun müttefiki Suudi Arabistan'ı karşısına almamaya dikkat edebilir.  

İran'ın Afganistan politikası aktif bir seyir izleyebilir, buna karşın Özbekistan'ın Afganistan'a yönelik politikası 

daha çok savunmacı, yani bu ülkeden olası tehdit ile tehlikelerin Özbekistan'a etkilerini ve yayılımını önlemekle 

sınırlı  tutulabilir.  Diğer  taraftan,  15  Mart  2018  tarihinde  "Orta  Asya  Ülkeleri  Devlet  Başkanları'nın  İstişare 

Toplantısı" ile Özbekistan ve diğer bölge devletleri Batı ve Doğu'daki güçlü aktörlerin rekabetinde taraf tutmak 

istemediklerini,  belli  bir  bloğa  dahil  oldukları  izlenimini  yaratma  niyetinde  olmadıklarını  göstermek  istemiş 

olabilirler [53]. Dolayısıyla Orta Asya ülkeleri bölgesel güvenliği olumsuz etkileyebilecek dış tehditleri önlemeye 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар» сериясы, №3(58), 2018 ж. 

167 

yönelik evvelâ kendi aralarında etkileşim bağını kuvvetlendirerek ortak bir karşı duruşla sergilemeye çalışabilirler. 

Eğer böyle bir duruş yetersiz kalırsa, örneğin Özbekistan güvenlik alanında öncelikli olarak Rusya ile işbirliğini 

sağlamlaştırmaya  çalışabilir.  Bununla  birlikte  Özbekistan  devleti  ABD  ile  Suudi  Arabistan  başta  olmak  üzere 

diğer  Arap  ülkelerinin  gözünde  İran'a  daha  fazla  açılmaya  ve  yakınlaşmaya  başlayan  ülke  görünümünü 

sergilemek istemeyebilir. Bundan dolayı Özbekistan'ın İran ile ilişkilerinin güvenlik boyutu ise olası dış tehlikeleri 

ve tehditleri önlemek için güvenliğe dayalı bilgileri paylaşmakla sınırlı tutulabilir.  

Özbekistan'ın dünya devletlerine yönelik izlediği politikasında İran ağırlıklı bir ülke konumunda değildir. Aynı 

şekilde  İran  da  genelde  Orta  Asya'ya,  özelde  Özbekistan'a  yönelik  aktif  dış  politika  izlememektedir.  Yine  de 

Özbekistan  genelde  ekonomisini  geliştirmek  ve  çeşitlendirmek,  Basra  Körfezi'ne  daha  fazla  açılarak  ticari 

bağlarını arttırmak için İran'ın imkânlarını (özellikle ulaşım alanında) kullanmak isteyebilir. Fakat Özbekistan'ın 

bu doğrultudaki politikası küresel etkiye sahip aktörler ile ilişkilerine gölge düşürmeksizin ince ayarla yürütebilme 

imkân bulabilirse başarı şansı elde edecektir.  

 

жүктеу/скачать 9,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: