Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет196/287
Дата07.01.2022
өлшемі1,76 Mb.
#20525
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   287
Байланысты:
8e10fd01cc60087f7a7a338573861826

Қысаң езуліктердің емлесі туралы. Қысаң, езулік ы, і ды-
быс таңбалары туралы “Жанғазыға хатында” (1936 ж.) автор орыс
тілінен   енген   сөздердегі  ы,  і-лерді   қысқарту   жағын   көп   ой-
ластырады. Сондай-ақ қазақ тілінің бір буынды төл сөздерінде ы/і
таңбасын салып,  екі буындыда түбірдегі қысаңды түсіріп  жазуды
ұсынады:  біл  –  блек,  қыр  –  қрау,  ыс  –  стау.   “Буын   айыр-туды
есепке   алма.   Қандай   емле   болса   да,   соған   қарай   буын   жігін
таптыру методикасын шығаруға болады” деді.
Әліпби жобасы.  Қазақ тілі фонемалар санын анықтауда  һ
дыбысы   одағайларда   болғанмен,  қазақ   сөздерінде   жоқ,  ал
одағайларда   кездесетін   дыбыстың   неше   бір   саны   бар,
сондықтан бұл фоно-морф негізгі емес деп табады Қ.Жұбанов.
Сөйтіп, қазақ әліпбиінің дәйекше қызметі бар мынадай жо-
басын ұсынады:
260
261


1 Aa
<а>
11 Mm
<м>
22 Xx
<х>
2 Bb
<б>
12 Nn
<н>
23 Zz
<з>
3 Cc
<ш>
13 Ңң
<ң>
24 Ьь
<ы>
4 Dd
<д>
14 Oo
<о>
5 Ee
<е>
15 Pp
<п>
6 Gg
<ж>
16 Qq
<қ>
7 Hh
<һ>
17 Rr
<р>
8 Іi
<и>
18 Ss
<с>
9 Kk
<к>
19 Tt

10 Ll
<л>
20 Ŭ
<ұ>
21 Yy
<ү>
Сөйтіп, сөз жіңішкелігі е, к, g әріптерімен, болмаса дәйекші
арқылы белгіленетін етеді.
Сонда бұрынғы 13 таңба 7 таңбаға дейін қысқарған: а – <а>,
<ә>; о – <о>, <ө>; у – , <уv>; ь – <ы>,<і>, i – , <ыj>; е


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   192   193   194   195   196   197   198   199   ...   287




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет