Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

әліпбиде 32 әріп болады; кірме сөздерде айтылатын ә, е, и
дыбыстарының орнына, сөз мағынасы бұзылмаса, а әрпі жа-
зылады (artel, organ, brigada); екінші-үшінші буындарға дейін [ә]
дыбысы сөздердің тек буынында ә-әрпін жазу: kәmilaрa; соңғы
буындарда естілген ө, ұ, ү дыбыстарының орнына е, ь, j әрпін
жазу: kyrek, qulьn, bygjn; түбір мен қосымша жігіндегі [п-б], [қ-ғ],
[к-г] дыбыстарының алмасуы таңбаланады: tabadь, kөgerdь,
aрadь; сөз басындағы қысаң езуліктер мағынаға әсер етпеген
жағдайда таңбаланбайды: rai, lai, ckaf. Бірақ jnj, ьza, jri, ьdьs, jl, jz;
екі буын аралығындағы мағынаға әсер етпейтін қысаң езуліктер
таңбаланбайды: axmet, magna, caurьn, caprag, kөkek; соңғы
буындағы қысаң езуліктер түбір тұлғасында да, тәуелді жалғау
тұлғасында да жазылмайды: mylk-mylkjm, xalg-xalgьm; одағай
сөздерде екі дауыссыз әрпі қатар жазыла бе-реді: garg-garg; соңғы
буындағы қысаң езулігі бар сөздерге тәуелдік жалғау жалғанғанда
сөз аяғындағы қатаң ұяңдап, қысаң езуліктер түсірілмейтін болса,
түбірде де таңбаланады: tyljk-tyligi, kөrjk-kөrjgj; і, u әріптерінің
жуан-жіңішкелігін түбір не қосымша ажыратып тұрады; жуан-
жіңішке пары бар сөздердің жіңішкесін таңбалау: ti-tji, tyu-tu;
кірме сөздердегі ь белгісін ә, ө әріптері арқылы беру: әlbөm, vөlt;
ю әрпін iu әріп тіркесімен беру: iubilei, soiuz; барлық дауыссыз
дыбыстардан соң келген

жүктеу/скачать 2,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: